Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 715, 29 May 1893 — Page 2
| This text was transcribed by: | Naomi Ajello |
| This work is dedicated to: | to my Hawaii Hamachi Ohana |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
---------------------------------------------------------------------------------------------
KA LEO O KA LAHUI
--------
JOHN E. BUSH,
Lunanooponopono a me Puuku.
----------------------------------------------------------------
POAKAHI MEI 29, 1893
----------------------------------------------------------------
HE LEO HOAKAKA.
----------
Mamuli o na leo ninau i hiki mai o na Hui Hawaii Aloha aina mai na Apana kuaaina, e pili ana i na hana kupono a lakou e hana ai ke hiki aku na palapalahoopii, o kela a me keia ano, e kakau inoa mai na makaaina, ua hooholo iho ka Aha Komite Kuwaena, e hoike aku i ka pane, penei: --Aole lakou e nana i kekahi mea e hiki aku ana imua o lakou, me kekahi palapala a me kekahi elele paha, ke ole i hoike ia ma ka mana oia mea, me ka apono kakau inoa o ka Peeresidena a e ka Peresidena Hanohano, a e ke Kakauolelo, a Puuku paha.
O keia ua maopopo no i ka Hui Makua a me na Hui Lala o ka Hui Hawaii Aloha Aina. I kumu nae hoi e hoomalamalama ia ai ka Lahui, a i ike ai lakkou i ke kumu o keia leo kaohi, a me ka papa ia o na Haui Lala a me na hoa o keia Ahahui, oia no ka nui o na pahele, na hoowalewale, na hana maalea a me na alakai hewa, e hiki aku ana mua o lakou, m@i ka poe kolohe a me ka poe e ake ana e palamimo aku imua a iwaena o na hui a me na hoa o ka ahahui aloha aina, a pahele mai i ko lakou mau inoa e kakoo i ka lakou mau hana a me ko lakou manao, malalo o ka mana a me ka inoa o ka Hui Hawaii aloha Aina. Ua ike no na poo o keia Hui e noho nei ma ke kiko pookela o ka Aina, mamuli o ka malamalama i loaa ia lakou ma na mea e ike ia ana a mamuli o na alakai i loaa ma ke kuka ana, i ka mea kapono a ka Lahui Aloha Aina e hana ai.
---------
Noalila, e hoolohe na Hui o na Apana mawaho, a e akahele i ka apo ana mai i na palapala a me na kauoha mai na hui, a mai na kanaka e ae paha, e poloai aku ana ia lakou e kokua mai, e kakau inoa, a e kukulu halawai paha, e kakoo i na mea i ake ia e kakoo ia mai e ka Lahui Hawaii. Aia wale no a puka aku ka olelo kauoha maoli a ka Hui Kuwaena na Honolulu nei, i kakau inoa maoli ia e kona Persidena hookahi, a i hooia ia paha me ka inoa o ke Kakauolelo, a e kukahi Hope Redesidena paha.
-----------
Ua Naha ka Hoomana Hawaii.
------
I keia mau la e hele nei, ua hoomaka na hoahanau o ka hoomana Kalaavina e huli a kue aku i na kahu ekaleeia oia hoomana, mamuli o ko lakou hoowahawaha i ka huli ana o na kumu i ka aoao hoohui aina o na misionari haole. Ma ka lohe mai he @ahaha nui ana keia o ka ekalesia makua o ka aoao Kalavina. Ua kau mua no ia makou na kahoaka e hoike ana e hiki mai ana keia hopena i kekahi o na mahele o ka hoomana, a eia ua hooko ana la o keia mau mea ke hooia mai nei ma keia helelei a kuee ana o na hoahanau me na kahu o ka ekalesia. O ka mea mua a kela a me keia mea e ninau ai, ke ike i keia mau hana e kaulo ae ana, oia no: Heaha la ke kumu o keia? Ma ka haina pokole, hookahi no a oia hoi: Ua pau ka li’u o ka hoomana, mamuli o ka uhane ole o na olelo a na kahu iaia ka malama ana i ka hana Iaahia a ke Akua.
I ko makou nanao, he mea oiaio keia i olelo hope ia ae la. Aole he kumu e ae i alakai i ka hoomana i kahi e ike ia ae la, mamua o ka lilo ana o ka naau o na Kumu a me na Eahu mahope o na mea e pili ana i ke aupuni o keia ao. Ua oi aku ka minamina ia o Mamena mamua o ke Akua, o ka pono kino mamaua o ka pono uhane. Eia ka hoomana a ke Keiki a ke Akua i kukulu ai ma ke ao nei, ma kahi o ka mahele ehiku o ka hoomana iloko o ke au Karistiano, i kapaia ka Ekalesia ma Laodikeia. (Hoik. 3: 14, 4:16.) ma kahi e i ana: “Ke i mai nei ka Amena, ka hoike hoopono a me ka Oiaio, ke poo o na mea a e Aklua i hana ai, ua ike no au i Kau hana ana, aol oe i anu, aole hoi e wela, ua makemake au ia oe i anu, a i ole hoi e wela. Aka, no ka mea, ua punehana wale no oe, aole i anu, aole hoi e wela, noalaila e luai aku auanei au ia oe mai ko’u waha aku.” He ao keia i ka hoomana i kona kulana malili, mamake, aole hoi ilike me kona wa punehana a welawela, ka wa a ka Uhan Hemolele e hoopunana ana me ka hooomana. O keia kulana ua laulaha ma na wahi a pau e eia hoi ma Hawaii nei, a no keia kimu ua ulu ae ke ano e o na hoahanau me na kumu. Nui ka mokuahana o ka hoomana Kalawina e ku nei, a me he la o ka manawa kei o na naipule manaoioe noonoo ai i ka mea kupono e hana ai i pio loa ole ai ka manamalama me lakou.
----------
He Hoomalamalama!
------
No ka ike a me ke alakai ana i na hoa a pau o ka Hui Hawaii Aloha Aina, mai Hawaii a Niihau, ke hoike aku nei makou i ke kahua o na luna a me ke kuleana o ka Hui i hookahua ai a e ku nei i keia manawa, penei: (1) Ua kukuluia ka Hui Hawaii Aloha Aina, no ka hana ana i na hana kupono malalo o ke kanawai, ke kaulike a me ka pono, e hoomau ia ai ke kulana o ke Aupuni Hawaii e like me ia e ku ana mamua o kona hoohulihia ia ana. (2) No ia kumu, ua hookahua ia ka hana, ma ke kukulu ia ana o ka Hui Hawaii Aloha Aina mai Hawaii a Niihau, a o ka lakou hana e hoike aku e like me ka hiki i na mea oiaio a pu i hana ia ma Hawaii nei i hulihia ai ko ka Lahui Hawaii aupuni me ko lakou komo ole ana ia mau hana a kakoo ole i ma nea i waiho ia aku imua o ke aupuni Amerika. (3) E memoriala aku i ke aupuni Amerika aole ka Lahui Hawaii i ae i ka hoohui aina a e hoihoi hou ia mai ko lakou kulana mua, e like me ia mamua o ka hoohulihia ia ana e na hana a ke Kuhina Amerika i hana ai a hoolaha ai e hana i kekahi poe kakaikahi ma Hawaii nei.
Mamuli o keia mau kumu, ua kaana ia ke kuleana o ka aina, a ua hoomaopopo ia penei: He Aupuni Noho Manawa ke ku nei, i kukala ai ua ku hoi no ka noohui aina. He kuloana hoi ko ka hoohui aina. He kuloana hoi ko ka lahui ma kekeahi aoao, a oia hoi ka lakou i hoike ai e mahalo ana a e hoomaikai ana i ke Aupuni Moie like me ia mamua o ka hulihia ana. Ma keia, ua hoomaopopoia he ekolu mea e ku nei, i kuleana ma keua mea: [1] Ke Aupuni Amerika. [2] Ke Aupuni Kuikawa. [3] Ka Lahui Hawaii nona ke Aupuni i hoohulihia ia.
Ua lawe ae hoi ka Lahui i ke ku ana o keia mau mana a hoonohonoho penei: Aia ke Aupuni Amerika ma ke kulana Lanakanawai. Aia hoi ke Aupuni Noho Manawa a me ke Lahui Hawaii ke ku nei imua ona, he mau aoao e hoopii ana. A o keia maoli no ke kulana o kakou e ku nei, a aia ko kakou hilinai maluna o na hana ana mai o Amerika i keia manawa.
Ua waiho aku hoi ke Aupuni Noho Manawa i ka lakou moolelo a me ko lakou makemake, ma o na Komisina i holo ai ma Wasinetona a ua hoopaa aku ia lakou ma kekahi kaukahi hoohui aina e hoolilo ana ia Hawaii no Amerika, me na olelo e hooia ana i ko lakou kuleana e hana ai pela.
Eia hoi ma ka aoao o ke Aupuni MOI, ke ku nei ka Lahui Hawaii, ma o ka Hui Hawaii Aloha Aina, e hoole ana i ka hoohui aina a me ke kuleana ole o ke Aupuni Noho e hana aku ma ka aoao o ka Lahu Hawaii e like me ia a lakou i hana ai a i olelo oi, a ua memoriala aku hoi i ko lakouo makemake, oia hoi: e hoihoi hou ia mai ke kulana mua o ke aupuni e like me kona ano ke Aupuni Moi malalo o ka Moiwahine Liliuokalani.
Eia hoi ke aupuni Amerika, ma o Komisina Blount, ke imi nei i ka oiaio o na mea a pau e pili ana i ka pono, ke kuleana, a me ka pololei o na makemake o na aoao a elaa. A me ke makou hoomaopopo ana o na hana e ae a ka lahui Hawaii, mamuli o ke alakai ana a kekahi,hui, puula kanaka, a kanaka nookahi paha, e hoaui ana i na hana mawano ae o keia kulana, ua alakai hewa lakou a oia paha, a ua hiki ke manao ia ia alakai ana, a hana paha, he hana i kukula ia maluna o na ake-imi pono a pomaikai pilikino, no ka poe o hana ana pela. E like me keiaL Ua hiki aku imua o ka Hui Aloha Aina Kuwena a mana Lala o keia Hui, na alakai e hoaui ana i ke kahua hana a me ke kulana a ka hui i koho ai a e hoohana nei nona, oia hoi, e kakau inoa aku ka lahui i kekahi palapala hoopii i ke Aupuni Noho Manawa, e koho balota nui ka Lehulehu, oiai oia he aupuni noho manawa, e noho manawa wale ana no, no kekahi hana ana i hooholo iho ai e hana i hoopaa au nei me ke aupuni Amerika—he hoa hooopii e like no me kakou ka lahui.
O keia hana he hana e lauwili ana i ko ka lahui kulana, a e alakai ana e ike ia mai ua ae aku keia lahui ke kuleana ka-okoa maoli ko ke aupuni noho manawa e ku nei.
Ona hana a pau loa e hoolilo ana i keia kulana, e waiho ia aku ana imua o ka lahui Hawaii, ne kupono no no i na Hui alha aina e me na kanaka Hawaii @ @ e waiho malie. E kali ma@ no kakou i ko Amerika manao @ooholo maluna o na hoopii a na aoao elua imua ona ame ka malamalama e loaa ana ia ia ma kana imi ana no ka oiaio ona olelo hoike i waiho ia aku ia ia. Mai puni aki kakou, a mai hoololi iki mai keia kahua a kakaou e ku nei. Aia ko kakou i@hia imua o ka Aha, a na ka Akua e kokua i ka Lunakanaawai e hana i “ka mea pono, a haule mai na lani.”
--------
AOLE HE OIAIO.
----------
Mr. Lunahooponopono.
Aleka oe:--
Ma ke Kuokoa Puka la o ka ia 25 o Mei nei, ua ike ia iho kekahi manao e pili ana i ka “Hui Hawaii Aloha Aina” ma ka leta a Na Waieha. Nolaila, ua kauoha ia mai au e ka Aha Kuwaerna o “Ka Hui Hawaii Aloha Aina” e hoike aku oe ma aku Nupepa. Aohe he oiaio, ua komo pu aku ka “Hui Hawaii Aloha Aina” iloko o na Hoopaa ana, ma i a mea e pili ana i kela mau pepa kakau inoa i hoopuka ia e kekahi poe, no ke noi ana aku i keia aupuni Kuikawa e ae mai e Koho Balota ia ka ninau Hoohui aina. A aole no hoi i hoopaa pu me ka Ahahui Pono Kivila no ia hana.
O ka hana a ka “Hui Hawaii Aloha Aina” aia ia iloko o ka lima o Amerika ma o kona Komisina la, a ke kali nei ka “Hui Hawaii Aloha Aina” no ka Olelo Hooholo e hoopuka ia mai ana e ke Aupuni o Amerika e like me ka lakou i hoopii aku ai no ka lahui Hawaii.
Me ka mahalo
Jas. K. Kaulia.
Kakauolelo Nui o ka Hui Hawaii Aloha Aina.
Honolulu Mei 26, 1893.
-------…---------
Ua haia hoa ka Hui Kinipopo Kamehameha i ka lanakila o ka la ma ka Pocono i hala, he elua puni ka oi imua o ka Hui Kinipopo Hawaii.
---------------------------------------------------------------------
NA LETA .
----------
Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o ua hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe kakau manao.
-----------
Ka Nani e! Ka Nani e!!
Mr. Lunahooponopono
Aloha oe:
E kala mai ho lo’u ulolohi.
Mei 10 Hora 11 p.m. Hiki mai ka wahine kui pua Lehua o Hilo, me kana ukana nui hanohano (Mrs. J. H. Blount.)
V Eia ka mea hilu:--Ua hoouna aku na Haole hoohui aina o Hilo nei na Haole hoohui aina o Hiilo mei i kahi hunona a D. H. Hitchcock i Elele nana e kono mai iloko o ka lakou mau noohiwahiwa, eia nae ka mea i loaa mai, he hoka.
Eia ka pane:-- Aole au i hele mai nei no lakou, o ka’u huakai no ka Luaopele. Eia hoi:-- O ko’u mai hoaloha oiaio, oia na Hawaii ponoi, me keia mau huaolelo, ua kupono mai la, a hoi nele mai ia kahi Elele.
Kau ma ka waapa o Waiakea i noho kapena ia e J. Kaelemakule: a i ukali pu ia e ke Kapena o Wahine kui pua. Noho ma ka Hotele o J. Wiela.
Hiki aku na Komite o ka Hui H. A. A. Mrs. Meleana Kainaole. Henry West a me J. T. Baker maanei e kala mai ia’u.
I@a Komite i komo aku ai, ua ike koke mai la ka haole kahu kaa o Mr. Wilisona ia lakou, ia wa oia i kahea aku ai i na ohua me ka leo maui (Hold-Bolt) me ka manao paha e hoohoka, eia nae, oia ka i hoka, oioa ka hoka elua ana o ka hoohui ana. Ua launa pu na Komite o ka Hui no hapaha hora a oi, a oia kona wa i ohu pono ai i ka lehua o Makulrlr, kr hrlr la a hoonuanua Hilo i ka lei-lehua.
A ua haawi mai oia i na hoomaikai he nui loa, me ka puana malie ana mai, nui ko’u minamina no ko kakou hui ana no ka pokole o ka manwa. E hoi oukou me ka haawi aku i ko@e aloha i na lala o ka Hui.
A ookuu ma hana me ka punehana. Pii kela no ka Luanele. He kakahiaka ua keia o Hilo. Kia nae aohe i kaulua ia iho, a wehe na Lani mahope o ke awakea, oia ka wa i puana ae ai na kini lei-lehua. Ka nani e! Ka nani e!! “Ua ika pono na Lani i ke huakai a ka Hoola.:--la 15, he la malie loa keia, molale pono ka pae ouoa, ma ka hora 7 a.m. Ua hoolauna aku na Luna nui o ka Hui a o na kane a wahine me Mrs. Blount a panai pu aku la me na makana.
I ka wa o na makana imua o Mrs. Blount ua panai mai oia, heaha keia? Eia ka pane he makana heia ia oe, na ka poe aloha aina, he panei no ke aloha oiaio ia olua, no ka @iua mau hana maikai. A ua pane hou mai oia, Nawai i hana i keia, a i ole he maea anei i kuai ia aku ma ko oukou mau dala, ina @