Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 722, 10 July 1893 — Page 1

Page PDF (854.88 KB)

This text was transcribed by:  Darren Okimoto
This work is dedicated to:  Kaimuki class of '78

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke II.          HONOLULU IULAI 10, 1893          Helu 722

 

HE MOOLELO KAILI PUUWAI

NO

MATIFIRA

Ka Hookolo Meheu Lua Ole

KA

Olali o na Alahele Hoopaina oha’o

Ka

Punawai Kupua o Alemoni

Ka Huewai Ili Batensia.

A ME KA

Luahine Maka Kupua.

He Moolelo Kupua no Arabia.

(Kaauia no Ka Leo.)

            Mahope iho o ko laua luana loihi ana ua pane aku la o Hero Mineta i ua ipo nei ana, e hoi paha kaua e hooluolu, malia ua luhi papa oe i keia la i ka hoe ana mai nei i ko waapa.

            Ae aku la ua Finitia la, me ka pane ana aku, aohe nana ia luhi, ua hoea hoi i kauhale.

            Hoi mua aku la o Hero Mineta a hana iho la ia kahi moe a makaukau a i ka pono ana.

            Kahea mai la oia i kana ipo e hoi aku a ku ae la na Finitia la a me na manao hoi he pono keia.

            Iaia i komo aku ai aia hoi o Hero Mineta ke hiolani mai la i luna o ka moe.

            Iaia nei nae i komo aku ai na pane mai la o Hero Mineta, e pani aku oe i ka paka o ka@a a nei @ kana e moe.

            Ae aku la ua Finitia la a huli ae la ma a pani aku la i ka puka.

            Iaia i pani aku ai i ka puka, oia hoi, me he lima kanaka la ka mea kana i wehe hou mai, a kulana ana ua Finitia la i hope.

            Kiei aku la oia i waho aia hoi aohe kanaka.

            Pani hou aku la oia, aia hoi, hemo hou mai la no ka puka.

            A ua poke mau loa aku la oia i ke pani i ka puka aohe nao he paa aku e hemo mau mai ana i na wa a pau ana e pani aku ai.

            Hoao ae la ua Finitia la me kona ikaika a pau, aohe wahi mea a paa iki o ka puka.

            O ka makemake o ua Finitia la o ka hemo mai o kona lima i ke poheoheo mai o ka puka, aka nae aole e hiki ke hemo mai, ua pipili loa ia aku la, a oia noke wale iho la no i ka upa i ka puka.

            Aole oia i hoopau iki i kana hana a hiki i ke ao ana.

            O Hero Mineta hoi aia no oia e hiolani ana, aohe ana oni haule no oia hiamoe.

            I ke ao ana, aia ae la aia ua keiki nei e no e ana no i ka hole i ka puka.

            Pane mai la oia. Auwe! eia no ka oe ke pani nei i ka puka?

            Ae, he keu paha keia o ka puka apiki, ua pipili loa ia kuu uma i ke poheheo.

            Auwe! wahi a Hero Mineta ke kuhihewa nei au ua hoi ae nei oe e hiamoe kaua eia no ka oe ke ala nei, heaha no hoi kou mea i kahea ole ae nei?

            Aoha pane hou aku o ua keiki la oiai pa piha loa ia iho la oia e ka hilahila.

(A uwila hou aku).

 

KAUKA

Yong Kam Pung

[APANA.]

Helu 81 Alanui Maunakea.

 

KAUKA LOEA O KA AINA PUA

            Ua hiki ke hoola ia kela a me keia ano ma'i, mai ko na kane, wahine a me na keiki liilii. O na mai ha-no a me na ma’i e pili ana i ka maka, pua pu ia i ke ola. O na ma’i koko inoino a me ka hoaulu hou ana i na wahi poino o ka puu wai a me ke kino, o hoola ia me ke oki ole. Ke hoike ia aku nei eia ke ola ianei me ka oluolu pu o ka hi auhau.

            => E KIPA mai e ka poe i hooluuluu me na haawina pilihuaa ka ma'i, a na'u oukou e hooluulu uku.

KAUKA YONG KAM PUNG.

mar.29—2mondsd.

 

ME MOOLELO HOONAUE PUUWAI

NO HEDI KA NUI.

KA MEA I KAPAIA

KA WELI O KA PUUPUU HAOKILA.

A ME

ROZERIANA

Ka Nani Kaili Puuwai

O

Pepania.

Unuhiia no KA LEO O KA LAHUI.

 

MOKUNA IV

KA HIHIA POHINIHI, OWAI KA HOIKE – KA PUUWAI I PIHA I KE ALOHA, OWAI KE HOONANA—KA LE’ALE’A WELIWELI, OWAI KE KANAKA KOA?

            I ka wanaao, ala ae la ma mea a pau a liuliu ae la iakou no ka hoi ana, a i ka makaukau ana, ua hoi aku la lakou.

            O ke kaikamahine alii i kela wa, aole i maikai loa kona mau nanaiua i kela kakahiaka, mamuli o ka pono ole o kona noonoo no kaua mea i aloha ai, oia hoi ke keiki noho kuahiwi Hedi.

            I kela a me keia wa ana e noonoo ae ai no ua ipo la ana, e hele lei mai mau iho ana kona mau waimaka, e laa kona hoomanao ae ina wahi inoino a laua i hele mai ai, ko laua noho ana me na huaolelo hoehaeha puuwai i puka ae mai ko laua mau houpo.

            Ua ulu ae ia mau hoomanao ana iloko o na nohea nei, mamuli o ka lilo laa o kona noonoo no ua ino nei ana.

            I kekahi manawa ana e hoi nanea ana, me he mea ia ia puiwa ae oia, aia hoi, ua kau wale mai la no helehelena o ua ipo nei ana imua o kona mau maka, a helelei wale iho la no kona @ maka ae, aloha io aku la ua kaika @ahine alii la, ke kulu kahi la koaa mau waimaka, a aoha pana keia wahi hoaheno.

“O ke kani hone a ka pi@ i ke kula

Kau ka haiia i o’u nei

Ko leo nahepahe la i kuu poli

Kuiu kahi nei waimaka.”

            Na na la @ele ekolu keia hoi ana,

ua hoea aku la lakou i ke kulana kauhale me ua helehelena hakanu a pamaia.

            Na keia wa ua ano eiai mai ka @ o ka @ Nu Geretina malalo o keia lohe ana ona i na olelo a kana kaikamahine, a ua hooiaio no hoi oia i na hoike a kana lei, aka, he wahi hoihoi uuku loa no nae kei iloko ona, a ke hele aku la nae i kau wahi o ka pau loa.

            Ua holo awiwi ae ka lohe a puni ke kulankauhale no keia mau mea i hanaia maluna o ke kaikamahine alii, aka, aole nae i maopopo pono ka mea i hewa.

            Ua hoohuahualau aku ka moi i kana kaikamahine i na paha ua haule oia i ka hewa, aka, ua hoole paakiki mai kana kaikamahine me ka pane ana mai aole loa au i hana ia mea, mai poino nae au i keia powa, ina aole e loaa kela kanaka hoopakele a’u e aie nui nei.

            Ua ninau aku ka moi i ka inoa o ua kanaka la, aka, aole loa i hai mai ke kaikamahine aliii ua huna loa oia i ka inoa, me kona pane ana aku, aole i loaa ia’u ka moa o kela kanaka opio.

            A hala ae la kekahi mau mahina o ka hana mau hoi a ke kaikamahine alii o ka holo waapa mau me kona holo ana aku ma kahi mokupuni o Ariola, me kona manao ilaila la hoi oia e ike ai i ua ipo nei ana i aloha ai, oiai, na kamailio mua laua peia.

            Aka, iloko o na holo ana a ua nohea la i na wa a pau, aole oia i hui iki mai me ua aloha la ana, a na ia mea i hookaumaha loa mai i kona noonoo maikai a lilo maoli i kua ma’i maoli no ke kaikamahine alii.

            Loko o Eono mahina ka loihi o kona hele holoholo waapa ana i na Poaono a pau, aole ioa i halawai iki mai oia me kana mea i aloha ai a no ia mea, ua manao wale ae la no oia ua make paha oia i na holoholona hihiu e like me kana mea i hoike mau ai.

            Ia wa, hoohiki paa iho la ua nohea la, ina ua make kana mea i aloha ai, alaila, aole no oia e mare kane ana a hiki i kona hooluolu ana i ka home mau o ka honua.

            Ua paa keia manao o na kaikamahine alii la, a iloko a o na la a pau mahope mai, he uwe wale no kana hana me ka hoona na hele ana ma o a maanei i kahi e maha ai, nona paha ia wahi hooneno:

            E hoona ae aua i ke aloha,

            Pehea la ia o pau ai;

            Aole nae hoi a e hihi,

            Ua  oia nahe oia i ka poe.

            I kekahi manawa a ua kaikamahine la e uwe hookahi ana iloko o ka rumi, e akaaka honua wale iho ana no oia iaio iho me na waima ka no e hiolo ana me ka pane ana ae, kunanaha maoli au, ia wai la wau e uwe nei?

           

HUIALAHAO A M AINA O OAHU.

Papa Manawa

Mai a Mahope o Okatoba 1, 1892

NA KAA

                     .A. M. A. M. P. M  P M.

Haalele ia Honolulu 6:15*  8:45  1:45  4:35+

Hoea i Honouliuli   7:20*  9:57  2:57  5:35+

Healele ia  “        7:30* 10:13  3:45  5:42+

Hoea i Honolulu    8:35* 11:55  4:55  6:50+

NO KULANAKAUHALE MOMI IHO.

Haalele ia Honolulu                            5:10║ P. M.

Hiki i Kulanakakauhale Momi           5:48║

Haalele ia       “        “                  6:55* A. M.

+ Poaono wale no

* Koe ka Lapule

║ Koe ka Poaono.

Sept. 28 tf-dly.

 

OLELO HOOLAHA.

            Oiai e kaawale aku ana no, [D.

Keaweamahi] no Iapana, ke hoolaha ia aku nei na mea a pau, ua hookohu piha aku au ia S. K. Kune a me Henry Waterhouse, oia kou mau Hope oiaio no ka hooponopono ana i ko’u mau Waiwai paa a me na Waiwai Lewa a pau, a o ka poe a hau he mau Aie ko’u ia Iakou, e waiho ae i ka lakou mau Bila ia laua, a o ka poe a pau e puu ana he mau waiwai no’u, e hoihoi ae ia laua.

D. KEAWEAMAHI.

May 15, 1893 2wk dly.

 

Elia Kaululaau.

Kauka Hana Niho

            Ua hiki ke huki ma Niho me ka eha ole iloko ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau ma ka Hoopiha ana i ka niho me ke Gula Kala a mea e ne paha. He akamai loa ole i ka Hana ana i na Niho Kui o na ano a pau.

            He Mikioi ka Holoi ana ina Niho lie pa’anehe kona mau huia ma Kana mau mea Hana Niho o ua ano Hou loa i loaa mai nei. He oluolu no ke kukai olelo ana no kona ukuhana.

            O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka hama o 40,000 kanaka i loaa ka Laiiwi Kouka Hana Niho: mai ka Papu Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa o na Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana ano ani.

            E ikeia kakou Hoa Kanaka o @ ipa hewa kealoha ia lakou ne ae @ Keena Hana maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi e Aianui Noa me Betela Paka komo e pii ai iluna o ke Keena ma al@ Moi@

mar6—id.