Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 730, 20 July 1893 — He Moolelo Kaao NO KOOLAU, KE KAEAEA O NA Pali Nihoniho o Kalalau KA WELI O KAUAI O MANOKALANIPO. [ARTICLE]

He Moolelo Kaao NO KOOLAU,

KE KAEAEA O NA Pali Nihoniho o Kalalau KA WELI O KAUAI O MANOKALANIPO.

Ka Maka I wiia A'aua i Oani a« i 11« Uie Luameki Kauila o Pimka- ' pele. "* Ka Mea Naiui i Lumai akn U nie ka palaneiie i na Elele AIiaifoiu» Ole n Lonoiiiiikaa iioko o na Awawa o Hanakapiei «i ine L«niwai. I ko laua pei iho ana ak« a iiaU maWaho o ka uiulaāu o Panaewai ma kahi i kawiia o Paieie, he »«i aua n& ka honua i ke olai, aia hoi t owe ana ka uuaha, punohu ana k» uaui, pio ana ke anuenue, aike aku la keia i ua wahiue nei i hele pu inai ai me ia j»ei, © leie aaa. ttoko o ka lat>3fflrps ahi o £a ' iewa, a oalowale aku la. Hoi īaklie aku Ja keia a ahiah» jx»el«»ie #uka «ku ia i kKuhaie, hui uie ka ra»kuahine me Haena a iiie-na n»ak*tn«ka oia wahi; haawi ahaaina 11* kamaaina tio Koolau ma, a m* kekahi i& ae no, ūa haalele aku iāua ia Hiio Dia kahi waa tm o iaua, * holo mai la i ka moann. Kkolu uo mapuna hoe a ke keiki Keolau )»# ana i Haena ma Kounla; īke i kir laila poe makamaka a paina a pnu kan no i ka Ih»K» no elnua «o mnnuna hoe a KtH>!an; p*e ana i Keanae ma Koolau, Ura* ke keiki «na o Koolau; oiai ua uiake kona tuakuahitie. Xohr> ilaila ek«lu ]»: alaila, pii uiai U lak<»u ma ko kuahiwi o Haleak»:», auamo ae la no o Keolau i k* waa, a i>els ka p:i*»na maf a fau an*T I~a piko o Haieakala. H<toiuahjt i'aila, holi nana ia liawaii. nana i na moku o Maui me Moiokai. Ianai, Kahoolawe me Molokinu u»ailaiia a Makawao. a« Wailaku: pii i k« kiiahiwi o Kekn, a ihoma Lih«n a maiail* sku i Uihaiiia, miilaila asu kuu !ak»>u nei ekoiu ma ka wa* hoio u pae ? Mm!< k;ti n:a Waikolu, iona ia ke ki a kn<*! tti<> ka wahi» nuno i;i nahi, «volu la; aUi!j, hoiu ■laKoi; n.» (M.u. a |Mfiu» )''>« iiii k.v t k an;«ii:nr eiu*. ■ ua k*» !;*ua u;:;* n\h:ue; ot>lv»* o«h kau lako*» th!ku ma ka w«a a holo h.41 a n«;\ \Va k:ki, n ho h« okahi ;a % ala»U, hr.!o no Kiuau i%ae *ku i H »f»ia k*h noo K«-»Un i h*:»a< « a'i M^!aia, «»h« aku h#i knU*

m » a in ll '' k«nki i !»a / -k-eie ;t na \vnlii :ie. alv-.h:i illii \ lak«>« »»<JI A liuko O h;i i«»iii i hala aku. ua n;:<"k<* o knj»iina, * »!;:». o o noha nnai la i -kwa wa i n.t {M»i t>»h «tMho o K.'»J:iian. oia no k.-3 u»i»nn a Keia -Koolau' uiiiia keīa • mooMo :t kakon i h'. luhelu iho ner Mv,hi!Uh ne o xa h »:>patiia ana o ka ī<■<■*-!«!'<» <» Koohu;. he pono e ike i:i k;ina lian.i k<»n S»ope loa. i pi.i l „ j maoii. < - - 0 km ka bflti:i hope loa a- Kookeiahi o na hana kupun oah;i<>iifto loh a ke k«naka Hawaii ma na nw'olch> kaao o ko knkou (/ k'-ia kaua. he k:\ua ia niawaena » m ī»-? Alii Oahu a Ttio ri:i AiiioKau■ii :i Niihaii. Ua akoakoa ae nei »> iv;> lavi «>»« na Aiii a pau o Kar>.aj niē Niiha-u n»a Ka).:»lau. Hookahi k;i::n o kr'ia k.iui aiiu; he Aiii r»o ii 5 Kauai,-- ua noio u»ai a m>ho ia />.»hu >1«, a nian? i iio Oaim i:ei v? - hi{»(?, a 1 ■■kokahi Ava. hulo rna: he hi' kiikini t»a kt- Alii o Niinaii a, htri[)u -u'i« kt?la Aiii nuni o Kauai, iiusi>u me na Alii o Oahn e iiele « kaua ia Kauai, i lilo aiia mokupuai ia iakou. XC*u aku n«i na Alii me ua Unaka koa ma īm waa kaulua, a jue aku nei ī Waialu»: nialaila. ho<M«<thonoiio ke ano <» ke kaua aua «ku : ahi o Kat»aiUa hoakiiakoa hoi na Alii a piiu {ua o Kauii ina Kaialau, a pii «ku [ji !akou a n.*«ho mii la iiuna o ' ~' >oa w*Mru oaii. M.ti Waialua aku (u Alii o (>fthu apae ana ī m-iiaiU aku, pii k<4tahi i»oe ma na f »u.fi, o Kekahi p<* nialuna nw o i.a wa* a hiki i Kaialau ! 1 k» t*K*fc n».t aku o na U'inli «na ka nina a uix k« kai, aia f«i» « Ko(»Saii rna ke nana ni;ti la nā imnae iinin;* i» ka pali. I .K ?.a \va. .s-e t««i. A'ii Nui. he' iu pnAi kekahi |>a;jalina <»i»« s ka v «mi i kaieiomano; a ua !;h» »u ia mo kona maka a me k<?kwh» oaa; K k« I ! e ka * i* ka .i»-.rit»t*a. ! e hoolohe m*.i 0 tu* »"t.»»»iO a» Kaku!iiiit»tivu e mni i c ;»ln i i«:i AKi o Kanai a l::>}<:;< i .«> l:tkou nian ih>o i kx i#i»j ! Imua a iuk'.ia <> Kana ! n 5 .vn. h'.onu.k* kt* kar«a ana. ku rr * st ,: a e uuka :»<' ana kc< T. '. 1 4tr t:.*s «> ī\U i U l.a :t L:f(lu aku la o .'oai*» W;ii : aknpiai. I* .-»t:;rel* l»»a ih«» ki k:» Mi;;» :< paU o K.-iUai, f«ii poeīe""»;' ; • v % : ita ,Vi:? «» a koki-ko 1 > k. k-;:m»; o ka }>a;:. ,«■;< !u-i. <;;« ■ > ;»tai •:; n.ii a i*;ni U;\ !►»** A:i: iu»i o O.»:. «'>;<. a : v»jf i ik» >ki i ka tn,,ke o lakou •> hana ; ;* *ku nei e r..a. j I kii* i ln»t !ti ua V! :i n«ij ikiko «> ka npon* * na Alii ® Kauai.j • ' <« * kau iluna <> k« \>aU o

! Kalalau. Oka j)>tf Alii r f ae i I iloko oka nahelehele, ua l«>aa ae !2a lakou i kekahi Doe a penehi ia -i 1 iiia«e lo.i. a kanuia, oa na kumu o j nn pali o Kalalau. j | Ika wa i hei ai kela f>oe Aln <>j < Oahu iloko oka upena, ua hoomat. :k a kekahi noe e akiaki ika upena■• i . I ■ .i liemo.. • i Ia wa i ike ai o Koolau, oia kona j | w;i i pnili ae ai i ka upena a paa} ! loa me he koko Ja, a kahea aku la j » ■■■■■:■. ■ ■■-..■■■. ioia ika pueo kupua e kihmui, a{ Ihiwe a kiloi iloko o-ka loko kai 0| l iNomīlu, hele mai ka pueo, a lawe j ■' v ' ". '~ ! ' akn »a i ua poe Alii nei a kiola ia! !. . I | n:*> ia i'c>ko o kela loko, a pau loa j liakou ika make, koe 110 na Aiii 0 ■}.: ■■ . " '■'■■■'■ . ■■ ;■;■/ ! Kaua; a'ine Kooiau e noho ana uia ! Ka'ulau. I ka lnh'; ana o koOanu nei poe,! |i ka puu i lyJiuiu ona Alii eko • ' Kauai poe, aole i kana niai ka ma-i : kau loji. Mahope mai. aohe kaua^ ' hou iki o ke Oahu poe' i ko Kauai ' v>oe Alii. Tela i lanaiiila loa ai o j ! Koolau ma. |