Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 771, 18 September 1893 — Ka Hopena o ka Moekolohe. [ARTICLE]

Ka Hopena o ka Moekolohe.

I ke kakahialia nui o ka Poalima oka pule i hala aku uei, ua biki mai ]a ka lono i ka Halewai; he pehi Kanaka kai hana ia ma Kulanakauhale Momi. Ma ka hoomaopopo ana i ka olelo a na hoike i kamaaina a i kokoke aku i na mea i hana ia, ua ano akaka loa, ua pepehi aku ke kane i kana wahine no kona moekolohe, me kekahi m&" kane e aku. Ma ka olelo ake keiki kane a keia mau makua, a me na huakakau a ke kane ~ rkafcau ai ma kal paia o ka hale, kahi i hana ia ai oka hewa, ua hiki ke hoomaopopo ia, ua hana hewa keia wa hine, a oia ke kumu o ka pepehi kanaka. Ua olelo o Kekua. ke kane: 4, tia make o Niau fwl mamuli 0 ka Keonaona (k) a me Niau powa 1 keia po. A hiki i keia wanaao a pakele oia. tla ki au iRa ponei no ko laua manao ino. Kokua ia e Kaona a Ime Kauhaikane. Aole au e hana ino ina aoie laua e powa ia'u a uhaki i kuu pu,"

Ma ka eoho ana a ke kiure koronero, ua hiki ae ke keiki a na mea make, ua kuhi pono aku ka makuaI kane i ka wahine i ka launa newa me Kekahi mau kane elua, a ninau aku i ko laiia inoa.—Ua hoole mai hoi ka wahine. No ia kumu hakaka iho la laua, a ki iho la ke kane i kana wahine aku ma ka puniu, aole nae 1 make loa. Mamua oka make loa ana, ua hai ae la ka wahine i ka inoa o na kune ana i ae ai ua launa hewa pu me ia. Ma ka hoomaopopo ana ina mea a pau, ua ulu mai keia pepehi kanaka mamuli o ka moekolohe ana o ka wahine a\eia kanaka me kekahi mea a mau mea okoa aku, a o ka hopena oko laua mamake pu ana. Ua ane like keia me ko ka pepehi kanaka ma ke alanai Liliha, i ka malama o Maraki ai, amake ai ke kune mannahi a ka wahine mare.

He mau hoike ana 110 hoi keia, eia ke ano uhi mai nei ka naauao o ka lahui Hawaii, e like me ko na haole, oia hoi, ka lawe, me ke kali ole, i ke kanawai ma ko lakou linia, ma na bihia moekolohe. U a hiki paha keia ke kapaia, ka naauao o keia keneUma, e like me la e ikea nui ia nei, ma Amerika 4 kahi o na ! • ' mieionan o kakou i hele uiai ai, a i | olelo ia e lakou, oia ka aioa 1 oi o ka poe f\aauao a nae.ka maUmala ma, ka narii a me ka uialuhia o ka noho ana. Ma keia mau poino na« e loohia uei i k« poe moeknlohe, ke manao nei makou, o keia Uekahi kumu oolea e ao ana i k* poe i like ke ano me na holoholona, e malama a e akahele ke komo he « a ana a me ka uhai ana 1 ke kanawai berita mare. Ua pili no ka hewa i na mea elua l ke kane a i ka wahine. Ua 01 loa aku ka nui o na poioo a ui« na hewa, e ikaa nei, 1 ulu mai ma* muli o keia ano mamua o m ano e ae ma Hawaii nei, a oi loa aku ma na aina haole. Aia wale no ma ka aui mtalea e ike uuku ia nei ko

kekahi lahui iko kekahi. Me he la mai na wahi a pau o Amenka, dole i nele ka hoolaha ana mai a na nupepa i ke kipu ana a ke kane i ka wahine, a o ka wahine opio ho i-.n* &a>ie mamuii. oko iakou hootr punipuni ia afia a poino, a me ka li ia hoi oka poe pu'e-wahine. O ka hapanui paha ka kakou e ike a e lohe ana, o ka nui aku ua nalo ilos ko o ka pouh o na hana hewa. Ma Amenka, a me kekahi mau aina e.?.ku. o ke kipu ao ka hoopai a ke kane i hoo<naewaewa īa e ka-

na wahine; a peia do hoi ka wahine. Ma Enelani hoi, he hookaawale ka hopena o ka moekolohe. Ma Hawaii nei nae. ina Ia mua o keia noho'na a hiki i keia manawa, ua ano hoomanawanui ke ano uui o na i kanaka Hawaii, a akahi no a ala mai ko lakou hoohalike me na haole, ka poe i akena ia he poe naauao. Nolaila, makou i olelo iho la ke pii nei ka nnauao oka hui Ha%aii, aole 110 ko makou mahalo ia alanui i ikea ae la. ; Aka, aole no he mea hiki i kekahi poe ke hoonianawanoi i ko lakou hoohilahiia

ia, a me ko lakou ulupum ia e ka inaina a hana aku i na hana pepehi kanaka. Hookahi wale no alanui pooo. oia hoi- ina he hewa ka pepehi kanaka no ka moekolohe ana, u« kupono no i ka poe hana e kaohi i ko iakou mau iini puaa« a 1 ole he pono no e hana ia kekahi kanauai e hoaiiona ia na kane e like uie na kanaka enuha o ka wa kahiko i pau ai ia ano hooulu pepehi kanaka. j Ho nui 110 ka poe niahalo i na kanaka i malama i ka hanohano o ko la kou mau inoa mai na hoohau-

j inia ia ano. e like iho la aie ka keia kn.haka Kawaii, £jt e like hoī rue I ko k?la h.ipa haole e noho nei i ka halej iauhao i keia mau la. I ko nakou manae, oiai keia mea e ikea.nei kona ulu ana, a he kohu mai iihulau no hoi ke hoea mai, he kupo tjo ioa i na wahine a me na kaik unahine. n me r.a kane hoi, e hoomahi loa i ko lakou inau hana hoohaumia ana i ka nolio ana o ka lahui . O ka lohe a hoolohe, he ola ia, a o ka hookuli. ua maopopo tona l»oj>ena he v>oino no !