Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 802, 31 October 1893 — Ka Lahui Koko Awili. [ARTICLE]

Ka Lahui Koko Awili.

La hole ae nei ka hoino a ka poe lir-h'ii aina i ka L;.fc«i Ilawaii, a n«> ka 'ie ole ia o uiakeir»ake o kii-ia ]>oe hoohui . ina -e ka Lr ; hui, ke hoomaka iui iakou e wae a ma- }«« j obele i ka Lahui Hawaii. a hooinaka aku e hooili kana hoinoino i kekahi mahele o'ka '• La'iju:-oia; hoi na hapa He mea maopo loa, he kumu ieo keia hoinoino aha. I na la mua o ka hookahuli ia ana o ke Aupum Moi e ka poe nianio misionari, ua ino ia na Hawan a pau, aka, i keia manawa. r -t hoilioi la anei ka ino a pau maluiia o 'na "Pa.pa Hawaii. Aka, aole k.a poe i hoino ia e makf\ a e piiikia paha, 1 na homo w;ile a ka poe kuko a hana hewa.O ke Akua ka Lunakanawai maluna o na inea a pau, a o na lioino a ke kauaka, iie uiea eie ia, ke haia ole ka mea hoii;o ia. Uōko iio nae G na iioino a keia poe h.ele pu n; ii ia iio ka oieio Qie na kamaiho maalea, e i ana, "E naiowale loa ana ka hapa aaoie malaio o ke koikoi o ke ano o u\ laliui haole,' 1 ;v "nole hoi o lakou wahi pono iki o keia mua aku iaawaho o ko iakea hoohuihei ana me iia luhui CaPcasīo. I uiea e ike ia ai ka oiaio o ke kahua ho'ino a ka Doeeku'e.nei i ka lahui Hawaii, i iuh" ko lakou aoao, ua iawe' 'mai j keia poe i tia helu hookuku i ka i ulu o na uiamo haole me ka helu o j ko na hapa Hawaii penei: 0 ka i nui o na hapa Hawaii ma ka helu! kanaka hope loa ihu eei. he 6,18G a | 0 ka nui noi o na lahui e i hanuu | uia Hawaii nei, he 7,495, aka, ua! helu poele ia mai hoi ko keia poe! hope, r he mea hiki no hoi ke hoohauli a hooliio ia mea ole. Ma ka helu hope o ka lahui i ka I penei ka mahele o na haoie i! hanau ia ma liawaii nei, he 1.017 j Amerika a me I>erttar.ia (Anglol Baxon) a roe oielo e, (Lenionia) a! he4l7hepoe Potugala. 1707 poej As:'a. Ma keia hoike ana, ua ike' ia hoi he heluna uuku loa ko na| liaole i pai ia mai oia ka lahui e ulu • nui ana a nana hoi e uhipu iho a ; nalowale na lahu: e ae a pau, o ka | 01 aku nae. e uhipuia ana na hapa- i Hawaii. Aka, ma ka m»tkou hoomaopopo ana, o ka lahui Hapa Hu-1 waii ka lahui e pii nei o ka helu, i oi aku i ko na lahui malihini. a aia! hoi ma o iakou e :nnii. ;>ku ui ka lalui: makua e hm>m,su īa I nku ai ka iiioa luhui Haw«ii pouoi j N <> Keia kumu, no ka paa o ka he- j lu make o ka lahui makua, ma o i na hanau mai na hapa Ilawnii, ua lilo iho la ka hapa*Hawaii i mea I ewaewa loa ia- l T a tr.anao maoli I no na misionari e oi ana ko 'akoul

ī hanau a e mau ana ka emi o ka laI hui Hnwaīi a liln i mea ole,ti. ma ia | kumu e lilo -ai ke aununi ia lakou, ! īna hoi aole ma kekahi kumu e ae. i Aka e like me ka haule o ke kuko | hoohui-aina, pela no i ike ia ai ipa ika helu ana oka lahui. ua pio hoi i.ka lilo ana ma ka iuake o ka !ahui, |ma o ke pii hou ana o ka poe haj niiu o ka iahui ma o na hapa Hai waīi, i'enei hoi ka oiaio oka helu i ana o keia poe: Ika 1866, he I G4O iKa nui o na hapa Hawaii,) ka 1872, | u;v pii ae ī ka 2.487; i ka 1878 ua hiki aku i ka 3,420; i ka 1884, ua ! pii hou aku i ka 4,218; i ka 1890, ua hiki aku ika 6.186. Iloko 027 makahiki he 4,546. A iloko hoi o kei.a heluna nwi, he anelike ka helu 0 na kane me ko na wahine, he 26 wale no ka oi o iia wahine i ko na kane, a lie 293 ka nui o ka poe i oi aku na makahiki he 45. Ke hoomaopopo ia e like me ka nni o ke kumu hooiilu o keia wa ī ko ka 1866. pela no e pii mahuahiia ai ka ulu ana o keia mahele oka pahui Hawaii A eia no hoi, ua iike a like na kar»e a me oa wahine, a he poe ooiopio ko lakou nui. Ua olelo no hoi ka poe i puunaue 1 ka nui o ka ulu ana o na hapa Hawaii o keia ratxa aku, ma ka pa k&n<Uima pa hanerī, e hiki anā ka helu o ka lahui i ka 1896 i ka 12,000, a in'a pela iho la ka ulu ana o keia laki o k:i Inhui Hawaii makua e hiki f»rta kona heiu i ka 100,000 iloko o 30 makainki ma īa hope eiku. A e like me ke, a-na pii qka ! iahui 'napa Hawaii e ulu nei. pela i iho la ka emi ana o ka lahui e ma i Hawaii nei, ame he la, i ka ] ana o ka lahui hapa Hawaii ika ! 100,000 e haule ana na hanau o na Amerika i kahi o ko uuku loa, a I ane nele loa no paha. | Nolaila, ua kailepo loa sa naau o j ka poe misionari i ka lahui hapa ! Hawaii e ulu ohaoha nei k e hoopiha aku ī ka makalua o ko lakou lahui kumu. A eia no hoi, o keia lahui kekahi lahui naau paakiki i kona kuleana, a me ka makee i kona aina hanau, a alohahoi i kona noho kuokoa ana. Ua oolea keia lahui e ulu nei, oiai he poe oni, he poe ae ole e hehi ia e na olulo o na aina e e manao ar.a e anai i ka pono o na Hawnii a e hoolilo ia ia i holon.i hoohana ma na mahina no Va uku oke kauwa kuapaa. He la no e hiki mai ana e lilo ana keia lahui, i uianaolana no ka lahui makua. O kekahi kimiu hoino ia o ka hapa Hawaii i keia wi, i kona huli kua ana i Rh aoao haole ona v nb ka hoao ana oia aoao e ailiue i kona nina a me kona aupuni, «*e hoolilo ia na Hawaii e hke me na ilikmi nhW o An»«-rika, i mea kipaku wale īa mai kahi wahi aku a kekahi w*hi, * i nae pau ka aina kula, alaila kioaleu ia e hoi ma na kuahiwi a ma na waoakua 1 a kuhihewa keia poe ua like na haoa Hawaii, me kekahi Ha» waii a hapa Hawaii kakaikahi, e puni wale ana i ka mali, i ka hoopunipuui ia. ai kahi apana barena kipe a hoopukapuka a na misio.nari, ma na ano a pau. Aol<! He hanohano ia makou ka puana nna lole ke 99 o ka ham ri hapa

waii e haalele i kona aJoha aina, i kona kuokoa, ano a mau loa! A aole no hoi na 'Lii Aimoku o ka aina e hopu no lakou iho, oiai o keia uoe hapa, he poe Hawaii no, rlakou, a aole lakou i poina i ka pu- j h'aka makua uana oia 1 hoohua j mai. . ■.