Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 836, 18 December 1893 — Ke Kumukanawai o Hawaii nei. [ARTICLE]

Ke Kumukanawai o Hawaii nei.

KA HOOMAKA MUA ANA E HOOHIOLO. A K WAWAHI I KE KUMU KANAWAI O KA A. D. 1887.

makemake noi makoii e hoike aku, a e lioakaka aku imua o ka Lahui Hawaii, i ke aiu) io maoli o ke kahua, a me ko kulana o ko kakou Kumukanavvai e.ku nei: ke. Kumukanawai hoi i kukala ia ai ma ko l:i 7 o lulai, A. D. 1887. A oiai, i ko makou lieakakn ana uku i keia manao ano iiui a koikoi no hoi, aole loa ia e manaoia mai;%fe mea hoike wale aku, ina ke ano, he mea kamailio wale iho; aka, ke hapai nei makou ia mea, m a ke aiiOi oia kekahi o na ninau ano nui o keia manawa; a no ia kumu, ke kaikai ae nei makou ia ia, iluna o kekahi kahua kiekie loa, i mea e hiki ai i na mea a pau ke nana aku a hoomaopopo maoli i kona ano, a me kona helehēlena' maoli me ka hoohewahewa ole ilio, E kukulu aku ana makou iaia imua o na poe loea kalaiaina a pau, na .Loio a pau; na Lunnkanawai hoi; na' poe a pau iloko o ka Mana Hooko; ka Mana Hookolokolo; a me ka Mana Kaukanawai o ke Aupuni; a e lioike aku lioi i ko makou manao ponoi no keia ninau ano nui. KO MAKOUMANAOIO MAOLI. O ko makou manaoiomaoli, i hoakakaia mai e ko makou uhane noonoo, a ke Akua i hau A'i mai ai ia makou, a makou lioi e nana nei, a e ike nei, a e hoomaopouo nei i keia la, oia no keia:—Aoheo Kakou Knmukanaieaie noho nei: Ua hiki no ia inakou ke kuhikuhi aku i ka Lahui Hawaii, i na hana i hanaia ai, i nelo ai kakou i ke Kumukanawai ole; a ua hiki ia makou ke hoike aku i ka poe nana i wawahi ponoi i ke Kumukanawai, a me ka poo kokua e ae aku i ka luH>hioh> aua i ke kumukanawai, a mo na mea a pau i hamua a i kukuhua, e

hoohiolo ana i ka aneane 73! hapahaneri o na paukn a pau ( loa o ko Kumukanawaio 1887» s a koe he mau wahi pauku kakaikahi loa kai koe iho ! ' Nani ka hiolo nui ana o ko kakon Kuinukanawai! OKE KUMUKANAWAI HE- ! AHAIA? 1 0 ke Kumukanawai, oia no ka honuakanawai; kahi i ku-. kuluia ai ka Hale-Aupuni. Ua hoohalikeia, a ua oleloia Lai ; Oia na iwi, na io a me na olona e hooholo ana i ke koko | iloko o ke kino o ke Aupuni, j i hookeleia e ka noonoo huiia

o ka Lahui a me ka Moi. Wahi a na hoohalike wehe* wehe ana, ua ano like keiame ka (Berita) olelo aelike tnawaena o ka Lahui a me ■ka Moi e noho pu ana maloko o ke Aupuni Hawaii, (aka, ua like ole nae ma kekahi mea).

Aia maloko o keia Kumukanawai o ka A. D, 1887 he 82 mau panku; a ua hoopaaia lakou kekahi i kekahi, a lilo i Kumukanawai holookoa; e like me ke komo ana o na apoke oke kaulahao, kekalii iloko o kekahi, a lilo i kaulaliao paa holookoa. Pela na pono noho Aupuni ana o kekahi aina, i kukuluia mawaena o ka Lahui ma kekahi aoao, a me kaMoi hoimakekahi aoao. Ua hikino ikaMoia me kona Lahui ke noho oluolu, ake hana oluolu, a ke hele me ka oluoln loa, me ka loaa ole i na poino, ke hele maloko o na palena i hoakakaia malokoo keKumukanawai. Aka, ina, ua kiloiia na pauku o ka kuiiiukawai, a ua wawalii wae le ia, aua hehi w r ale ia i lalo 0 na wawae; alaila, ua lilo ke Kah-ua paa, kalii i kukulu ia ai ke Aupuni i mea haunaele wale. Ua like me ka pa hoopaa holoholona i wawahiia a pau i ka helelei ilalo; Ekomo wale mai na holoholona aea, a e auana wale aku hoinaholoholona i malamaia, aole no he maluhia, Pela no ke Aupuni i ulupaia kona Kumukanawaialpo 1 mea manao ole ia. 0 kona hopena, he haunaele ka noho ana, no ka mea ua pau i ka hahaiia na olelo e malama ia ai ka pono a me ka maluhia o na aoao nana i hana ia aelike. O ka hoop&u »im ) na Mann oli i kauohaiama keK'jmuk*n&wa : ( a me ka hoonoho «na aku i n& Mana kuleana ole uia ia mau wahi, ho hoike akaka maoli no ia, no ka hana wnwahl Kumukanawai.

! Ma ka Pauku 20 o ke Kumakanawai 18S7; uamaheleia ka Mana !r ui o ke Aupuni Hawaii,. iloko o Ekolu mau mahele Alana kaokoa e hooko ana; oia hoi. (1) ka Mana ; (2) ka Mana Kaukanawai; a me ('l) ka Mana Hookolo- ; ko]o; a ua ku ks»awale no ia mau ! mana, ma na hana hoo«:o iloko o feo lakou mau oihana. Aka, niahope iho o kahora 2 me 30 n)inute P. M. o ka Poalua, lanuari 17th 1893; ua ulnpaia, a ua hoohiolo kokeia ke Kumukanawai, a ua hoopau ia aku ka Mana Hooko. a we ka Mana Kaukanawau a koe iho la ka j Mana Hookolokolo, e ku hookahi , aha, me kona ano olohelohe. a makou e ol«lp pololei aku ai, oia Mana

Hookolokolo, maoli no kekahi i ko kua pu i na hana wawahi kumukanawai. O ka poe mua i hoala ae i ka hana wawahi Kumukanawai ma ia la 17th o lanuari, hora 2 me 30 minute. oia no kekahi poe i kapa ia lakou iho; o ke Komite Hoopakele ? —Na lakou i kukala akea ae i jsek« hi, Olelē Kuahaua, no ka hoopauia anao ke Aupuni Moi; a me ke kukuluia ana oke Aupuni Manawa, (e nana i ka hoike ana o ka, Nupepa Advertiser o lanuan 18 th 1893).

O na inoa o ua poe la, oia iho keia:— Henry Conper (Lunahoomalu o l.e Koraite) L. A. Kakma, W. O. Kamika, W. R. Kakela. Henrv Walakahauki, W. C. Waila. V J, Emaluka, C. Bolte, Ed. Suhr, Theo. F. Lanßing, F. W. McChesney, J. A. McCandiess, Andrew Brown. O keia ka ohana haoie nana i hoomaka e wawahi mua i ke Kumukanawai, me leo lakou mau lima pouoi: a i kukala ae i ka Oleio Kuahaua me na lako kaua, Maloko oia Olelo Knahaua, ua hoakaka ia, he eha mau hoa o ka Aha-Ma-

nahooko. oia no keia: S. B. Dole—Kuhiiui Aina ci Peresi* dena a Lunahoomalu o ka Ahahooko. J. A, King —Kuhina Kalaiaina. P. C. Jones—Kuhina IKaiuai. W. O. Smith—- Kuhiiui Loio. Maloko nooia Olelo Kuahaua; ua hoakakaia na hoa o ka Ahakuka e h 'ipu ai me ka Aha Manahooko; ma ki ano 1 like loa, o ka Aha Kuhina ame ka Ahaolelo. O keia poe <ia keia mau moa malnl » i' o iho nei: S. M: D*mon L. A» Thurston W. R. Oastl« W. C. WUder M W. G. AahWy ™ H. Waterhotise C. Bolte J. Kmmeluth J. F. Morgah A. Bro«rn J A, AlcCandle«ta

E. D Tenaey F. Wilhelm F. W. McCii€Bney. s : 0 keia poe a nona na inoa i i hoikeia malunu'e nei, īloko o ka Aha Manahooko a me ka Alw.Jcv.Jca, 0 lakou ka Ahaolelo Kaukanawai 1 oleloia; a he mana hoi e hoopau a e koho i pani no kekahi hoa o lakou. Ma ka Mahele 4 o na Olelo Kuahaua, ua hoakaka ponoia na kino Luna Aupuni Moi i hoopauia maloko o Va Olelo Kuahana: oia no keia poe: Liliuokalani-—Moiwahine. C. B. WilBan—llamuku Samuel 7 Aina E. W. H. Uomwell—Kuhina Waiwai, J. F> Colburn—R'alaiaim. A. P. Peterson—Loio Kuhina (Hoomauia).