Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 864, 29 January 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unuhiia e Mose Manu no "KA LEO." I ka manawa i ike mai ai ua Kaohaiula nei ia Makanikeoe e holoholo ana ma kahakai, ua kupu koke ae la kona aloha me ka hiki ole iaia ke kali, nolaila, ua ku ae la oia iluna a haalele aku la i kona mau hoa paani maluna o Nohili, ua awiwi mai la oia i ka hele ana a hiki i kahi a Makanikeoe e holoholo nei, a pane aku la ua ui nei o Mana me ka leo pihoihoi nui, "E ke aloha a'u i ike ole ai mamua e like me keia, a no, e hoi kaua i ko'u hale me ke kali ole, oiai, aole au mea e hoopanee aku ai no kekahi wa okoa aku, no ka mea, ua oi aku ko'u aloha ia oe, aole no hoi au he kaikamahine i hoohaumia ia e kahi mea a hiki i keia la, a he oiwi keia e ku aku la me ka maluhia rne ka meheu ole, a ia oe paha auanei la noa keia kai "konohiki." No keia olelo maikai a ua ui 'la o Kawai-liu-la o ke kaha pua ohai, ua puoho koke ae la keia me ka leo nahenahe i pane aku ai, "ua pono oe." Pau keia mau papaleo ana, o ka hao aku la no ia o ka mikioi o Lehua, au hoi e hooholo loa aku ai e ka mea heluhelu. "Hao ke Koolauwahine i ke hoa la lilo, Puaia na hoa makani mai lalo—a I hoonalonalo i ke aloha e pee maloko— Hai ka waimaka hanini iwaho," O ka hana ana ia a ke kaikamahine o Kauai. I keia wa a Kaohaiula e hoi la i ka hale me kaua malihini, ua huli pono aku la kona mau hoa me ka nana pono ana aku i ko laua nei hoi pu ae ma ke alanui, oiai na lima o ua ui nei e apo iho ana maluna o ko Makanikeoe a-i, a oia hoi ka kela poe i olelo iho ai. "Lilo kela keiki i ke kaikamahine o kakou la, ae, aia la ke hele uluulu la ke ahi me ka momoku." Ia laua nei i hiki aku ai ma ka hale ponoi o na makua o ua Kaohaiula nei, aia kona mama e noho

mai ana no ma kipaepae o ko lakou hale, a o kona makuakane, aia oia iuka o ke kuahiwi, a ke ninau iho la paha oe e ka makamaka i ka inoa o na makua o Kaohaiula, oia o Puukapele, kahi o ka laau kauila a o Papiohuli kana wahine e noho mai la i ka hale. Ia laua nei i hoea aku ai i ka hale, ua pane mai la ka leo o kona mama. "He malihini hoi keia au e kuu kamalei i lawe mai la?" Ae. "He malihini keia na kaua i ike ole mamua e kuu mama aloha, a oiai hoi, o kaua wale no hoi keia, aole he mea e ae nana e hoolohe mai i ka kaua mau olelo, ua ike no oe ia'u me papa, he kaikamahine hoolohe au i ka olua olelo mai ko'u mau la opio mai a hiki i keia la, me ko'u hoohaumia ole ia, aole no hoi a'u mau hana lapuwale imua o olua e o'u mau makua, nolaila, e oluolu oe e kuu mama i ka'u noi aku ma kou alo, e hookipa ae au i ka malihini i keia wa, oiai, no'u keia makemake, aole no olua na makua, a i hewa ka'u mea i makemake ai ea, nani hewa ana ia nau i paakiki, a maluna no o'u iho ia koko. –—– Eia mai KA LEO ke oili pulelo aku nei me na NU HOU o na Aina E, a nau ia e haupa iho i na koii a ka makemake. Aohe lohe hou ia o keia huaolelo "all right" a P. C. Jones i hoihoi mai ai mamua aku nei; iaia i holo ai e hoopau ko alaala i Amerika a hoi mai ai me na huihui niu.