Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 876, 14 February 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulilelole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unuhiia e Mose Manu no "KA LEO." Hao ke kai pau na mea aloha, Hui-hui-akolea ke Keiki Makanikeoe, i na ui nohea o Lehua a me Mana, Kauai; Pupuhi ka-i'a o-ukoa i ka aiwaiwa o Hawaiinuiakea.

I ke akakuu ana iho o na leo uwe ua hoi aku la no kauhale kamaaina o Halalii ma, aia ma keia noho ana iho la o laua nei ma ka hale o ka poe kamaaina, ua puka ae la na olelo ninau iwaena o lakou, a ua hai ae o Halalii ma i ke kumu o ko laua uwe ana, a pela no hoi o Papiohuli ma, ua nalowale ka laua kaikamahine, a o keia kahuna Kukalaakamanu no ka mea nana i hoike pololei aku kahi i nalowale ai o ka laua kaikamahine, e like no me kana mau hoike mamua ia Kawaihoa ma, pela no keia, a mahope iho oia mau kukaiolelo ana, ua kamoe aku la ko Kawaihoa alanui hele me ke kahuna no kahi noho o na makua ponoi o ka laua hanai, [Kawelonaakalailehua] mawaena o Waimea me Mahinauli, ua lohe aku la no hoi laua he mau leo uwe iuka o Peapea, a oia ka Kawaihoa i olelo ae ai i ke kahuna. Eia hou no keia pihe makena e uwe mai nei iuka ? a oia no ka ke kahuna i hai aku ai.

O kela mau leo makena no e uwe mai la, ua like no ia me olua, ua nalowale no ko laila kaikamahine a pau keia mau olelo a laua, ua hele loa aku la laua a hiki i ka hale noho o Aahoaka ma, ua hoomaka aku la o Kawaihoa e uwe helu no ka laua hanai. Ma keia leo uwe, ua komohia ka manao haohao iloko o na kamaaina, a ua hoopili mai la laua ma ka uwe ana, aole nae he kahe iho o na waimaka, o ka waha wale no ko laua e hamama nei, a hala he manawa loihi ma keia uwe ana, ua ninau mai la o Hoakalei i ka laua hanai, a ua hai aku la keia ua nalowale a hiki i keia la, a oia ko'u

mea i hele pu mai nei me ke kahuna e hai aku ia olua, o lohe mai auanei olua ia hai, ua nalowale ke keiki alaila, lilo hoi ia mea i mea pono ole no ko olua manao, a huhu mai hoi olua ia maua, no keia mau olelo hoike pololei a Kawaihoa, ua pane mai la o Aahoaka. Eia ka he huaolelo kau no ka pilikia i hele mai nei. O ka maua ia i uwe iho nei aohe nae he waimaka, o ka hamama wale iho no a ko mau waha, i ku no paha ke kahe iho o ka waimaka i ke aloha, aole, o ka hanau wale ana mai no ka ka wahine nei a kaua, a lilo no ia olua ka hanai a nui a hiki aku la i ka nalowale ana, nolaila, o olua no ka i ike i ke aloha, a mamuli o keia mau olelo; ua maopopo ia Kawaihoa ua ili iho maluna ona ke koikoi a pau o ke aloha keiki, a i ke kuu ana aku o keia mau kukai olelo ana, ua pane hou mai la o Aahoaka, aole i poino ka hanai a olua, eia aku no a hoea hou mai, he manawa loihi no nae a kakou e kali aku ai, nolaila, mai kaumaha ko olua manao e loaa no ia olua na pomaikai mai ka olua hanai mai ma keia mua aku.

A ua like no keia me ka ke kahua olelo hoike mamua nolaila e waiho kaua e ka mea heluhelu i keia mahele o ka kaua nanea na lakou ia e paiauma, a e huli ae kaua a nana hou aku i ka makani puahiohio o ke kuluaumoe e hoolai ala ma Waianae. (A uwila hou aku).

Ma ka Poalua nei, ua wehe hamama maila o lehova ke Akua i ka ipuka o ka Lani, a hookuu pau maila i ka malamalama o ka La, maluna o ka ili honua, e hoike ana i kona nani, a oia ka makou e puana ae nei. Ia oe e ka La e alohi nei, Ma na welelau a o ka Honua, Hoike ae oe i kou nani, I ka malamalama oi kelakela.