Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 912, 4 April 1894 — Na Hoololi o ke Kanawai Koho. [ARTICLE]

Na Hoololi o ke Kanawai Koho.

Mai mua ma> o ke kukuiu ia ana o ke ano o ko kakou .iioho aupuiii ā hiki i keia la, -aule he wa i ike ia ai o ka lauwiii o nāTiānārō"ke aūpūhi. E lioala ia ana i kela a me ke--13. manawa na hana kalai aupvmi a me na Kanawai no ka h&pai ana i ke kulana o ke aupuni noho manawa ma ke ano mana nui, aole hoi ma ke ano holomua, e like me ia a kakou e ike ana a e lohe ana piiai na misionari mai i na wa a pau i ka wa o ke aupuni moi e ku ana. Ua hoomaopopo nui ia keia ma na hana ihe lehuleHu, oka oi loa nae | raa na ano kanawai i hana ia e pili ana i ka punuku ia ana © ke kuleana hanau o ke kanaka mai ke Akua mai, e kamailio akea 110 na mea e hana ia ana, a e manao ia ana paha. s i ele ua hana maoli ia paha, no kona pono, e kekahi poe i lioonoho ae ia lakou maniuli 0 ko iakou inakemake ponoi iho ma na wahi mana o na olhana aupuni; na kanawai e akeakea ana i ka pono o kekahi lahui kanaka heluna nui, e like me ia i hoao ia e hana aku maluna o na Pake; na akeakea ana i na lapana i ke kuleana i ae ia e lakou malalo o ke Kuikahi, a ma ke Kanawai, e awili ana i ka maIkemake e koho balota ka lahui, me ka papa pu ana hoi 1 ka lahui e koho ana* aole la* kou <rku|eana ma ia koho ana k« lakou e lawe mua a hcK>hiki e kue i ko(Takou ma- . «kemake i ike mua ia i ke akea; & aole hoi e ae ia ka poe a lakou i koho ai e hana i kekahi hnna mawalio ae o ka mea i lioolala mua ia e ka poe e no.ho ana ma ke aupuni. O keia ae la, a he lehulehu wale aku na hana kue pono a j .kue kaulike, a kue hoi i ke Kmnukanawai a lakou i hana ai i ka 1887 me ka lima kakamu ke kanawai. a ma na rula. He māu hana i iiiki ke hoohalike ia me ko na aupuni e nohe ana malalo o kekahi kanaka hookiekie hookahi i hoopaa ia mamuli o ka mana © na mea kaua. 0 keia mau hana a pau loa na mea e hanaj ia nei, aka, o ka mea e olelo ia ana ma na nupepa a lakou, | ■*, mai ka waha o ka poe pil»oefcero e kakoo nei ia lakou heokoa loa. He akea ka olele ana, he hoohaiki nae ka^

hooimna ana." . Mamua aku nei ua hana ia kekahi kanawai e poloai ana i ka lehulehu e koho no kekahi kumukanawai hou, ka hoopouli ia ana hoi o ka mea i manaoia, koe aku ma kahi o! ka hoohiki e loaa ai ke kuleana koho, a ma ia i ike ia ai ke kaona o ka mea i manaoia, ! oia hoi he k īmukanawai.pepuhalika. X T a papa ia ma ka hoohiki na manao aloha aina, aloha lahui. aloha alii a me aloha aupuni Hawaii, a ma kekahi inau pauku o ke kanawai, ua papa ia ka waha a ka mea e koho ia ana aole e kue i ka niea e waiho ia mai; ana, aka, e pani oia i kona maka a e moni oia i keia apu me kona awahia a pau. Aka, : no ka apo ole ia o keia mooniho a me kona huelo awahua, ua wehe ia ae kahi i manaoia oia ka mea e paii ai o ka lioowa|hawaha iamailoko aeo kapaukuo na olelo hoohiki, eia nae, aole i nalowale iho na wawae mahae o ua diabolo la; anolaila, ua hoololi kualua hou 4a inai ke kanawai, o ka hope loa oia keia malalo o ke "Kauoha" penei: ■ •Ma ka ike ia ana he manao kuhihewa kekahi e pili ana i ka hopena o ka hoohiki i konoia mai ka poe koho balota no-na elele i ka Aha Elele Kumukanawai, ua manaoia hoi he mea kupono e hoike ia aku kekahi wehewehe mana ma keia inea. •'O keia iho ka wehewehe pololei o ka manao o ke kanawai: 4 *o ka huaolelo *kue aku' maloko o ke ano o ka hoohiki ua pili no ia i.na hana a ka poe e lawe ana i ka hoohiki, ma ke ano he mea koho a he elele paha; e hoopaa ana ka mua ia lakou iho ma ke koho ana no ka poe Elele; e koho wale no na ano kanaka e ma-nao-kue ana ' i,Jce kukulu hou ana o ke wpuni moi; aoka elele hoi ē hoopaa ana ia ia iho ma kona ano he hoā no ka Aha Elele Kumukanawai e hana iloko oia Aha e kue ana i ka hookomf>ia ana mai i kahi mau manao iloko o kej Kumukanawai e hilinai ana | ma ka hoihoi hou ana . i ke | aiipuni moi. | 4t O ka huaolelo *e hana kue | akii' oia ka mea iloko o. ka| mea i haku mua ia iloko o ka j hoohiki a ua kapae ia i mea i palia e alokai hewa ia ail" ! Ma keia kakou e ike mao-! popo h>a ai i ka manao inaoli, | i ka uliane lapu iloko o keia | kanawai hoohiki a kolio balo- j ta elele kumukanawai Wahi a kekahi o lakou, o ka hoohiki o na i kanaka Hawaii ka mea i manao nui ia. aole o ke kolio balota ana, no keia Ku-i mukanawai hou. Wahi hoi^

a Luna Benate Morgan,« "aole lie waiwai o ke koho balota ana ke ole e komo mai na Ha\sraii ponoi." A no keaha ke kumu? No ka mea aia ke aupuni P. G. i ka piko o ke kaula kahi i paa ai a ke hoholo ae la ke kipuka e nana ai ko lakou kulana a lele loa ae hoi ko lakou noho manawa ana ma ka mana hooponopono aupuni manawa. No keia kupilikii o ke kulana o na hookele i Puna a me na hookele i Hilo, ka nele i .ke panana, i ka ai, i ka wai a me ua pahola ia mai keia aho a me ka makau a na hookele e komo nei iloko o ka haiki, e apo aku hoi na Hawaii i mau ola ai lakou ma o kakou apae aku i kula, a o ka lole, ke kua'i, ke kapi, ka hookomo i ka ipukai, a mai ke puhi a ka naau a ka hooleina, oia ka hope o na Hawaii. ke hei hoi ka ihu i keia makau i uhiia a laumania a kuhinu ia a aala i ka alaala o ka pu-hee a me ka inamona,—he palu. s He hoopii hoi ka kakou e waiho nei imua o ke Aupuni Amerika, a he hoopii ka lakou. Ua hoole loa ia kā lakou hoopii —he hoohui aina-~ maloko o ka Ahaolela Piha o ke Aupuni Amerika; ua ae ia ka kakou e hoih6H}j&u ia ke Aupuni Moi e like me ia mamua o ka hulihia ana, ma k i leo mana hookahi o ka Aha Lunamakainana o Amerika Huipuia, ka Aha i koho pololei i a ma ka balota eka lahuli, ma ke koho liiki ole ke kapae ia e ka Aha Senate. he 177 kokua i k« 75 kue. Ua akaka keia ia Cleveland, a eia na leta a na luna Senate democarata alakai ia Hawaii nei, e like me ka hiki ana mai o ka e paipai i kela aoao,. e olelo mai ana lakou, e kupaa na Hawaii aole e ai i na maunu ona ano vpau, aole e ae e hoohei ia, aka, e like mai mua mai e noho malie, a waiho aku i ka poe i makemake ole i ke aupuni hookahi o Hawaii, ke aupuni moi, na lakou 110 e oni kupaka a maholehole a lele wale ae no ke ea me ka noho malie waJ e ia aku .no. 0 ke a]a noho malie aku ko kakou j oiai oia ko kaliua a kaksu. i kulia ai iluna oka mana 0 ka PONO, a i aloha ia e ka Haku Nana ia Kauoha, E aloha i kou makuakane a ine kou makuahine, (oia lni ka honua kahi o Adamu a nie Ewa i hookumu ia mai ai) | i mau ai kou olu ana mal\||p o ka aina a ke Akua i haawi mai ai nou, oia hoi i mau ai ka noho Ana maluna o kahi e waiho nei o na kino lepo o na kupuna o kakou. E kaumaha aku kakou imua o ke Akua me ka naau a pau. a e hooko 1 ka manaoio ipa na hanaie

ola aL a waiho aku ina hana e pepehi ai ia kakou iho e ani ia mai nei ma. na Kanawai a ka pōe aia. .