Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 923, 19 April 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unnhiia e Aīoae Manv, no "KA LEO.'

liure o Makanikeoe ia Kaohaiula, me ka olelo a Laukaieie iaia. Hookaawale ia o Laukaieie me kana kane uiauka o Uli ma Waika. Lilo o Lauhieleula i mea noho pu me laua. Kaawale o Makamkeoe me Kaohaiula me na ohana. Ko Makanikeoe po nui me Kaohaiula. Hoea o Hiilawe imua o lakou. Kana olelo ia Makanikeoe. Hookoia kona makemake. Aole no hoi o ua Kawelonaakalailehua nei wale no ka mea i nianao pela. ska, o kana ehakoni nc kekahi ma īa nianao hookahi, a he mea keia ua maa i ka poe i ike i nei mea he liula, he oihana leaiea m ii kahiko lea mai. he hana ki.ili kane a kaiii wahine. E like me kela kaikamahine Keaomelemele o Kealohilani, ka mea nana i hoolila ia Kaauailanawai a€ nei i kahua hula, a kaawale o Waolani me Konahua nui, a m» ia kumu i hoi mai ai ke kane a kona hanau mua i lilo ai ia Poliahu, a pela no o Napuaihalemano, o ka hula ke kumu 1 hoi mai ai kanā wahine. Ike aao Liholiho Kamehameha li. e noho ana ma Lahaina, Maui, 0 ka lea o kekahi mau kanaka elua 1 ka hul, oia ke kumu 1 hai ai na lr.lt o ka Ulu o Lele i na kanaka, nolaila, he hana keia ua maa i keia lahui, a oia no Ke kumu e iawe ia nei kekahi poe i ka hoikeike i Kalaponi. a ua kupono ka olelo naulana a ka Moi Kalakaua. ''0 Hawaii 110 ka oi."' Pela no ko Makanikeoo ano i kela inanawa ana e hu!a noi, oi loa aku hoi i ke kokua,mai o na oupu. Ma keia oihana lealea oL>i na D«pu e ikuwa ana ko lakou mau leo honehone ma na paia o na pali o Waipio, a ke wawalo aia iuka o Uiu a ke hooululiua la i ka hiwahiwa o Koaekea me Kaholoakuaiwa

'a ke oni la kona pauwai. a ke hi a j la kona mau maka, nolaila, e ka j mea heluhelu, e maiho taua ia Ma-.| kanikeoe ma kona kahua iealea ma ! Pakaalana a e huli ae kaua a nana J aku i ke keiki Hiilawe. I ka manawa o na leo ikuwa o na pupu e hoopaiakuli neī ia loko o ka lewa, aia hoi tia loea ibo la ifv Hii- t lawe ka manao uluhua no keia mau leo. a oia kana i pane ae at i kona mau makua. heaha la keia pihe leo o kai e wawa nei. Pane aku kona makuahine-, me he mea ala, he aha lealea aia i kai 0 kakou nei. Pehea ke ano o ia mea he lealea? wahi a.Jliilawe i oleloaku ai i koria : He hana kela na ka poe i ao ia i ka hula a akamai, a he hana hihia kela «ka manao ke ike aku i ka poe ike, ina he kane a wah'ne paha uali&e no aohe mea kupaa imua o kela hana, he hana kela ua ka i ka ai la i lohe mai oe e kuu kauoalei, Wiihi hou a Hiilawe i pane aku ai i kona Aama. 1 Makemake iuo," Ina hoi ha pela, e ae mai oe ia'u (i hele liii e nan»? Pane aku kona niama, e noi aku 1 kou luaui ka.uiea nana i imi iho a loaa oe, no ka mea, o oe no ka iuea nui a ko makuakane, aole a'w hana ke ae mai oia. Ko kei:i ruau oleio maikai a kona makualime, ua hooko aku la kana kamalei i kona leo imua o kuna papn, a oia ka Koaekea i pane mai ai i kamalei. Aole au e nookuu aku ana ooe hookahi wale no ke hele, no ka mea aole oe i liele hookahi mauka nei o ko kakou wahi mai kou wa oj)iopio mai a ua nui hoi oe, a o ka wahine wale aku no koe, aale oe i kiei aku maiuna nei o kakou aole no hi makai o Waipio nei, nolaila, o kaua pa no ke hele. Mahope iho oka pau ana o na olelo a Koaekea. ua hooko aku la oia i ka manao o kana keiki e 'hele e nana i kahi o na leo ikuwa i kai o Waipio, a o ka mua loa no hoi keia o ko Hiilawe hele pu ana me kona papa. A ia laua i makaukau ai o liele, ua noho aku la kona rnau»a lookuaiwa] no ko ]ak u: home noho kualuwi, a puana mai la oia i kana w»vhi olelo hope loa'Ke hele ala e kuu kamalei aloha me ko makuakane, a i pau ka lealea ku ae no hoi mai> aole o ka lalau aku." ; Ae wahi a kana keiki. i