Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 925, 23 April 1894 — He Hohe Wale. [ARTICLE]

He Hohe Wale.

O ka leo; o Ka leo no ia c> E, C. Makapolena ī O n& iima: oia \no na lima o na paalalo o ka Holomua! TJa ikeiho-au i ka hele a onuohu pono na kolamu o ka Hoiomua o ka la 19 o Aperila, 1894: no ka 0»*»olelo o ka moeuhane a Bumana (E. j C. M.) o ke au o lune 2nd, 1892. j Nui iio ka maalea o Makapolena i! kona pee ana aku; — Nui no hoi ko | oukou kohu kaniHlii. Lilo ae nei; he luau loio no Makapoieua, i e hoopaiipa;». imihaia wale ai ia Na- j wahi, i m°a nona e hoowaha»vaha j ia oi.ii ai e kona iahm Hawaii, a me j kona maa hoaloha lioko o ka Hui Aloha Aina. Aohe hopo o Nawahi i v o.ikou ! Piha pono ka nupepa Holomua i na olelo hoinoino la Nawahi. O N&Whhi ka ai a me ka ia, o ke aoa me ka po ia oukou ! Mea «e no) o Nawahi; mea iho no o Nawaui; nui ka paakiki o Nawahi; kuhihewa o Nawahi; hoopilimeaai o N«.wahi; holalo o Nawahi; kualehelehe o N*wahi; makapaa o Nawahi; makapo o Nawahi: Helu ibo 1& au, he eiwA ke uio aua o ka hua NawahU iloko o ke a kuauhau waiwai ole; aka, o ole n&e o Nawahu loaa ka me& e hooi)inai& ai na kohmu ehiu& o ka nuoeoa Holomua. Mo Pupale ka Holomu*. , 1 () .va niea pupuie; oi& k& me& 11 ano nalow&le kona noonoo pono : &iuv, Ta &n<v p»h<i k*K«hi wahi o j koua |»o»; & i ole ua inoiim kon& h'U». a heiLiiww uh laaikNi ole kon& & u& poina mai U i& kotv& ike ana i k& puw & uie k& he* wa, o k&na uiea e hana ai. O keii ke auo o na ]t&»la)o o ka Holomua e p&ianuu nei uM&kauo* len&; no ka mea, ke olelo niai nei oukou: He Olelo Hoohoio hilinai

'iioke-o ka 2,1892. t : r , O k'iak* holke " ia oukoo iho,. he poe pu&nle oakou f 7iok6 o Kaw«hi oka Aha» olelo ia la2 o lane 1892; aolo ti» o Mr, Makapīolenn i lawe mai he ole-; Io hoobojo § hoahewa ana ia Kuhi- \ na Stivi(n ! O keia ka oiaio i lohe oukoa Aohe mea nana e hooW Aole loa! Ua ok*lo. bou ibo otiko«: ,Ua waiho xaat o E. G. Makap)iena he mau mnao ike Kuhina o ko na Aina E; (Banmela Parker) e pili ana 1 ke Kuhina A.tiierika Kivini e noho ana ma Hawaiinei." ***** Al.'iiia, ua luHnau anei ~ouko{l* O' —" Ka aldo hooholo a Makapolena, oia no ka ninau a Makapolena i ua la 2 rtei o luno 1892 ? AiaHa ooekoa no anei na keiki liilii nooiioo ole, loa, e iei ana i na wahi apana pohue.ma ko oukou a-i ? AMe anei e: i hiki iki ia oukou ke hoomaopopo i iho; he okoa loa ka huaolelo oleh hooholo. a he okoa loa hoi ka I hoaoielo niimu! j He nui wale ka oukoo mau [ hainoino ia'u; aka, e k&ia akf au ia oukou, no ka mea, aoie oukou.i īke i ka oukou mea e hana oeL - Ke olelo mai nei oakou: ' s Tna i makapaa ole o Nawahi ma, no k& Makapoleaa ole'o hooholo HiUnai ole ia Kmni, ma i keia la- Aole loa e loaa ia Hawaii ka hopena weliweii a k&koue uwe nei iloko o keia la. ?> Pela mai owai ? Ke kuhihewa loa nei oukou, a «e olelo inai nei: * y lna i (kaakaa ka maka) o Nawahi ma ? Ina i koku» o Nawahi ma; Ina i mea o Nawahi' ma ! Ūeaha ia Ina ? Ke olelo aka nei au; Ina i kokua o Nawahi ma i na olelo hoouluuiu a Makaooiena i ka l<i 2o !une 1892; Ina penei, Ina la p*la, Ina no ua liio mua o Hawaii nei ia Amenka ! oiai, ua noho inua !oa ka manao ohumu kaili aina o ka Aha | Kuhma o Peresichna Harrison a |me k&hi elemakuie Kiviai; i hakai lia no ia oe a ho >p.ia aku, oko iaia v { okaiakaia ko£e ae ia no ia, a hoeu 'noāi la i na koa e lele mai e kaiii i |ke aupuni a iakou i moe ole ai Ra ! po ! Inu e hx>honi aku oe i ke ahi i ka pauda % ao!e-anei e poha ae ana ? : Ina hoi e iuiki aku oe i ka pepeiao o ka Iliohae. aole anei om e nanahn Koke mai? Ina e hooholoia na oleio hoouluulu h'iehneha ia Kuhina Kivini la la 2 o luae 1892; alaila, ua manao «nei oukou e nofi > hamaa ana o Kivini ? E noho hamau anei k+ Kuhina i hoike e maiuaa» a i kuka* kuka e mamua v a i ohumu e mamua o>« ka Aha Kuhina o Harrisnn e kaili ia Hawaii nei ? Ke ho> ole loa nei o Nawahi; aole !oa e hiki iaia ke kakali, a ke hoomanawanui i neokahi tuinate % no ka oukou mau hana hoouluulu! Aole loa l o Nawahi ike a.hoo* * maopoi>oi ko Kinoi ano» a oii ma«Ui ke ano o ke Kuhina Kivini nab loko a waho, wai luna a iaieK nai ka ohumu a ke kalii aina) IVhfa ia? Ua hjrluheiu pono iho auei oakou t n* palapala a Ku« hiaa Kivmi i* Kahina Foster> (1> o ka 1* 8 o Maraki 1892; (2) oka la 19 o Novemaba 1892; (3) a dm ko F*heruart 1893 ? Aole awii maloko oi» mau paUpala eikeia tiv ua hoolala mua lakou no k% ili ia Hawaii nei, a e kali wale ana uo o ka loaa iho o kekahi uha f hookoia ai ia ttmnao kaili aina t

Ua ikexfiei oukon o Nawabi keka». hi ma Wneineti»na i ka la 8 o Mar«ki 1892 e ohumu pu ana me Harrison mi e kaili i ke aupuni Hawaii ? 0 NawaKi anei roe na poehoo.ilu kpi o 1887 ? O Tsawahi anei nue na poe hookahuli aupuni Moi o la-v MU;»ri 17, 1893 ? līe kipi aoei o ' Nuwahi c noho n< i ? Aole ia ! | Anle loa no! Eia iho no ka poe ) kii)i, a ohumu kipi, a hookahuli j aupuni Moi, keaioloholo la iloko o ' na keena o ka HoJouiua ! ; aole aku I i kahi e ! j In* he īke ko oukou; alaila, ua ! pono ia ke ao mua ia Maka- | polena, e hele i n« aha hc»okolokoio j e hoopii ai, e hopui.i na ])oe ohumu kiui; a ina hoi ua ikeoukou i na J ru!a p ; ii ina Luna Aupuni o na J Ama E-; alaila, e hele aku oukou e | ninau aku ia Samuel Parker i ke | kuiuu o kona hana ole iamea. j He Paakiki liiipo o Xawa ? Ji ! | Pehea ko Nawahi paakiki hupo an i ? Oko Nawahi hoike e ana anei iloko o na mikahiki he 18 m imua aku nei e piii ana no ke Kuikahi Panailike; e olelo ana: Oka hooholo ana i keia Kuikahi Panai - j like, oia Ke i<eehina mua.loa no ka hoohui aina; oia anei kona hupo a me kona paakiki ? Aoie aneiua pololei o Nawahi ma keia kohoana? Aoie anei i hoole ikaika o Nawahi a me kona kokoolua Hon. Pilipo ī na olelo o ua kuikahi la, e nakiikii paa loa aua i na lima a me na wawae o ke Aupuni Hawaii malalo o Amerika, ke hookoia nā hoohana ana o ka pauku 4 o ua kuikahi la ? Aole anei o keia ka hookainanV nui ona poe haole kaili aina e noho nei ma Hawaii nei, e pane paki* ke aku nei la Peresidena Cleveiand; e olelo ana; o ke ano o Ka huaolelo Grant. he Loan ia ? Aole anei mamuli oia hana ana i hiki mai nei o Adimarala Waiker, a lawe ae ia Puuloa i Panalaau nona ? Alaila, ua pok'lei no o Nawahi ? Aoie oia J he hupo, aole hoi he kan ika paaki - ! ki kumu ole. AoL; ioa. | Na ke Akua no ke:a iuaii iiana. ! O ke Akua ka mea i ike, a i hoo* | maopooo i na kau. a me na mana- ] wa no kela a ine keia hana e hoea ! mai a,i. !

Me he mea aia, i na i hoohana inaa ia keia m ina> at - puni.iioko o lune 18i)2rka wi hoi * inari.-i an i o it<i. Aha Kuhina kaili aina o Harrison uia. a e noho pa ana hoi ka Aha Seuate pihi kail; aina; i na la, u„ 'ilo aiua loa kakou malaio o Ameme; aka ua aloha ke Ak-ua. a ua hoopanee a kokoke e uau ka Aha Kuhinā kaili aina. alaila, kou".; aku keia kuiknhi hoohui aina a ka poe hookahuii Aupuni Moi; a īa wa, ua hoonoho mai ke Akua ia Cieveland 1 mea nana e lioole i keia manao kaili aina o na enenu. O ko ke Aku i makemake oia ke hookoia. Ownu iho no ine ka hnanaa: JosEPii Nawahi. Honoluiu, Aperila. 20. 1894. Na Kale \V r ilikan (Ilamoku i pau) Jakou e ao nei i ke o ka lawelaue ana i ke kipu Raifela. Ke kauohaia aku nei ka poe lawe ma ka mahina o K,v Lko o ka Lahi i, , e noi i kā oukou bila hookaa i ka oukpu | mau Lana, » ko oukou hookaa ana mai i ; ke ola o ka wahaolelo ma ka aoao o k*. ! ' .ahui. E hoouna aku .a;a. makou i kekahi mea nana e heie aku e ohi i ka ]H>e | a inakou e ike anaaole i hookaa mai ike [ ola o keīa peoa. E hool<vhe i keia eko ; makou mau maknmaka.