Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 927, 25 April 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unnhiia e Muee Manu no I 'KA LEO.' o ka raooleloo | Hiilawe toe Laukaieie imna o Ko aekea me Kaukini me Pokahi a me kona mau kaikuanine a rae ka. poe maiihini. Ma keia akoakoa ana o na . maa a pau oae k& noho malie, aole he wahi ieo pane ae o lakou, - aia boi ke ike ia o Kankini me kana wahine i ke keiki a laua i puulu r>u a j j ke kuakoko o kona makuahine | Kaholookuai wa, aole paha i ioaa ia j Jaua he ike, o ke keiki keia a kona , kaikunane Koa«kea, ana i noi aku j ai na laua e hanai, na pohihihi ko| lana noonoo ana ia wa, aia naeo; ka mea nona keia moolelo I auka- | ieie, ua Io?.a iaia he haupu, aia ko | na maa hiohiona me ke ano o kona inau haloiloi waimaka, me he mea j ala. e olelo mai ana. o ko'u hanau keia, a iaia e nalu ana laia ibo, ua ku ae la o Makanikeoe a huli ae U imua o Koaekea ma. ua hiki mai nei oe me kuu haku ianei nei, a ke ike ae 3a oe i ka mea e noho moi ]a me kona nani nui i oi ae mamua o koia poe kaikamahine a pau e noho nei'. me kela keiki u' no hoi e noho pu mai la, oia no kela mea i hoewahawaha ia o oe, a hoolei ia ai iloko o ka wal mauka o kou wahi me kau wahine, ka u>ea au i. oie ai e hoolilo ia mai ana i mea kino Jsanaka e ka mana Hinauluoliia me Kukaohialaka. nolaiia, e hooinanao iho oe. aole na hai kela kaikam.ihine a'u e oielo r,ei i:i 01. ua loaa niai kela ;k::ik->-n.ahine ui mai ioko mai o k:i wai i lnko o ki4 Punohu-Uakoko, aianuili o k.i nele an.i o kuīkahi ne ai i ke keiki aole mai a oe īnii'- i»o--la.ia. ua ioaa ir. ka aianno alolia a Hina a me ku no ke n«>i a kou ka - knahine, a i-.na oo e ninau je ana i ko\i kaikuahine e noho mai nei me ko kaikoeko e nolio mai nei e,

hootohe i ka'a maa olelo, e hai niai ar»a no laua ika m a a oiaio. ka pololei loa, a na 1% nani lua ole mai oluu puhaka mai ka inea nana i,ulu mai i ko'u mau muli pokii kaikuahine.ji a 'ioakoa me ia. a pela 110 hoi a me a'u ko lakov kaikunane mi;a, a e Hke me ka pii malie ana ae o kona nui a me kona nani nui. Nolaila, na loaa iho la he ha«wina kamahao nana i hoounauna 1 Kekahi o ko'u mnu kaikuahine e hele mamnli o ka hoailona i ku iaia, a owau nei ka mea i ukali aku "ma kana huakai hele. a na'u i hnli hele aku ma na mokuunni a hiki 1 ka !6aa ana o kela keiki kanaka maikai e noho pu mai la me īa. (> Kawalonaakalailehua kona inoa, a ma la huakai a ? u i hele ai ka mea nana i lawe mai 1 keia poe kaikamahine me keia keiki au e ike mai la*o Kaana ia me kona mau kaikuahine elua. * ota ka mea i lilo mua iaai nee, (Pupukanio*) ko'u kaikuahine no Mauoa Loa mai lakou, he poe aiwaiwa lakou no ia kuahiwi !anoar>o, he poe heahea lakou i ka |roalihini, a o keia kaikamahine o Kaulaaihawane i lawe ae la i kau milimili i kane nana, ua pau pono maua la laua elua na kaikamahine o Kauai mai. nolaila, e Koakea i aia la, ua loaa ia'u a me Hiilawe jhe haawina o ka maalahi me ka | lnhi ole. a e loaa ana ia kakou he i meu o na pomaikai me ka ! rr>ho maluhia like ana nia ko ka- ] kou noho ana ohona, a ua h'.ki i ka j hopena, nolaila. e nana i kau kai- | kamahine ia Lnukaieie e noho mai j la, a e haawi aku ī kou inau hoom£ikai*ana iaia me kona kaikuna;ne nei me Hiilawe, mai poina ia : Makanikeoe, 1 ka pau; ana o neia eaau olele hoike a Makauikeoe. ua komo mai ī . ' '■ ~'i, ■ :.; la ni ma~aio mihi ia Koaekea. eiai ' akahi no oia a maopopo keiki aku no kekahi ana. a oia kana i kukuli hoomaikai aku ai imua e Laukaieie me kona kaikunane me Hiilawe, a he manawa ia no ko 1m- : kou m;\n waimaka iue na ieo. uwe f ke :il«»hfi c pahola :ma nialuna e; lakou me Kaukim* īn.i, a ke hui pu ;:Ui lakou alpau nie na poe malihini ma ia haawina ho.»kahi, a oiai no hoi Jakou e lumilnmi ia ana eia ?ii'iU h:\a\virjia. ua palaniimo aku la ka makani puahiohio no uka o kahi mau o Koaekea nia. a ua hiu m mai la o Kaholokuni*va me kona ike ole ae ela oia ke lawe ia nei e , r.a nhe;th? !au makeuii a ke aioha

ke lawe ia nei no Kai o Pakaaīana ;a ia lana i hiki aku ai rns»wsho o ka hale. aia hoi he anaiua o ka pje ui wale no ke noho ana me na leo uwe & oia ka IMakairtjkeoe i kuhikuhi pono aku ai i na mea a pau o lokoo ka hale a ike aku la no hoi oia i kana kane Jtoe ka i«ua kamalei aUha lie keiki aia hoi kfi keiki ke hilinai it ala k©na poohiwi akau e kekahi kaikamahine oi lakela launa ole «> ka ui a me ka n&ni m'i kona mau waimaka e hoopulu ala i konn mau )ibilihi a owai la ia, Mrahi a l.«« Kaholokuiwa e na- j na ala? oia k:i MaKanikeoe i olelo j aku ai iaia, aoit- ia he mea e ae a'u e nana pono ala, oia ka lua o ka bu» o kou opu, ka mea i maopopo ole la oe. | O Laukaieie ia, ka ui nohea o na pali o \Vaipio°nei, ka mea nana i ume inai nei kela kelki kaili la o Lehua e noho pu a)ft me ia, a oia j ku hunona n olua me Kaukini ma ! a o ke knikamahine ula poni e noho iho la ma ka aoao hema o Hiilawe 0 Kaulaainawane ia he kaikamahine no Knuai mai t oia kana wah; - ne i hoao ae la i keia wa, nolaila. ano e komo aku kaua iloko e haawi 1 kou mau hoomaikai ana iaia, arile he mea an e hopohopo ai»

Mahope iho oko pau aqa ā keia| inau olelo, ua komo aku 1a laua i*o:'i • '« ■:% , ko o "a hule nei. a hoike aku oia [Kahokwkuaiwa] i&ia iho imua o Laukaieie ame ke anaina nui e noho aha me na haawina o ke aloha a uia ia ano lakou i hoohala ia ai he manawa loihi no la%oa ma ka ke ana-aku o na mikua i na keiki. i I ka pau ana ae o ko lakou mau leo uwe me na waimaka. ua pane aku la o Makahikeoe ia me kana wahine, De.hea ko olua manao no ka noho i kai nei? a wahi a Koaekea I pane aku ai. E hoi no maua iuka me ka maua j mau keiki. i noho hoi oukon a aianaō e pii ae iuksu e nono mai ana maua mauka me keia mau keiki o oukou. a pela hoi niakou ke iho mai i kai nei. | Onuohu pono ka mokuahi Ma« ! lulani i kapalulu maiai ma ke awa- | kea o ka Poalua nei me na huapāla mai ona kua. Uwesa oe ! Ua haule he Pine Gula wahiae mawaena oke Alanui Beritania f Huuanu, Hotete a hiki i ke Alanui Moi maka Hale Kuai o Kiniioi, i ka po Poaono neī Oka mea e loaa a hoihoi mai ma ke Keena o Ka Leo o ka Lahui, ma Alanui Paipalapaīa e loaa uo ka raakana iup-mo. : MES. K. Honolulu, Aperila 241894. lw—dly.