Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 931, 1 May 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unnhiia e Mone Manu no "KĀ LEO. % Ka lua o ka Makanikeoe huakai me Kona wahi hoa hele rae Awini. Hiki hou oia raa Ka* hoolawA me Maui. Molokai, Oahu, Kauai a me Lehna. Kohia iho i paa I pau ko makemake 0 luhi ae i ka imi 1 ke alu la rae ka ihona Hakalia i ka pii'na I ka pali o Maulua Elna a'u makemake Ka na nahe o ka leo I keia manawa a na auwaa.e hooh<?helo nei iluna o ka ilikai, aia no kahi Awini ke hiolani la, aole wahi mea a onioni ao, i ka ua mea o ka ona i ka awa. Ia laua nei i hiki aku ai ma Hakalau, ua hoonee aa la eeia 1 ka hoeholo ana 1 na auwaa pu.u a mamao mai ka aina ae, a knpono i ka lae o Hilopaliku o Makahanaloa, ua hooiho pono aku la keia no Hiloone! Ia laua nei i kok )ke aku ai mawaho ae o Kahaiii, ua ike aku la o Makanikeoe i ka piha kanaka nii! e noho mai ana iluna o ka pal» kahakai o Pukaa, a oia ka Makanikeoe i noonoo iho ai, healia la ka hana a keia piha kanaka nui, « ] kona hooinaopopo pono ana. eia ka auanei e nana ana i ka poe akamai i ka heenalu, oiai e liai aiia k.i nahi o Keahua ma ke kai kuono o Hilo, aia ilaila e ike ia ai na keiki n me na kaikamalune akamai o ua nalu aia, he poe hookolakeluma ka henalu ana, a ma ia aru\ ua haalele ilio la o Makanikeoe i kona wahi hoa liele e hiamoe maluna o ko laua waa puim, a, lana iho la ma ka ili kai 'ne ka nee ole i o a iaupi. la Makanikeoe ī hoea aku ni iua kahi a ka piha kanaka nui e noho

i ana ma kae oka 4>ali o Paukaa, ua huli pono naai la ka uana ana o ke' hao, oiai, he malihini kona mau | ano a pau ia lakou, a oia ka mana* wa o kekahi kaikamahine ui kamai.ina i hea mai ai ia Makanikeoe he ele aku malaila e noho ai. A o ke knikamahine oi no hoi ia oka ui iloko oia anaina kanaka nui, aole kaua he malihini i ka hana akamai a ke kaeaea o Hawaii, a ma keia leo heahea, aole i eu aku ua Makanikeoe nei i kona kulana a ua hele okoa mai la no ua kaikamahin*» nei a hiki i£a ko ia nei wah . ana, a hookau ae la i kona mau lei ilima ma kē poō a me ka ai 0 Makanikeoe, a o ko lailn ni nohea akamai no b*>i ia i ka heenaiu, aoie ona me« nana e hoopapa, ua olelo ia. o kona mau papahi lei ilima a me ka lehua, aoie ia e pulu ana i na hunakai itlehuna i kona wa e makemake ai e heenalu, aiu kona palena e pae ai o ka muliwai o Waiolama ma Hilo one, a ke ninau iho la Daha ce e ka mea heluhelu i ka inoa o na ui la o Paukaa? Oia o j Kaw»iauahonolii, a ia laua e &d j ana malaiia, ke koi ala ua ui nei ia | Makanikeoe e hoi i ka hale, ke hej ole 1a ke a, aia ko ia nei maka ke | nana pono ala i ka poe e lana ana 1 ma ke kul'ana■lieonalu, a oia ka ua ikaniaeu nei,i ninau iho ai i ua ui i nei o ia wahi. "Heaha ka hana a Kela poe e lai na mai \a i ka ilikai?" Pane aku kekamaaina. "Aole ka oe i ae m«i nei i ko ! u leo e tioi kaua i ka hale mamua. o ka ai no hpi a ine ka ia ka waiwai nul o ka hale, a o keia oiwi no hoi e kii aku la ka panai o ka ai a me !ka ia." : : . . | Olelo aku ia ua kolohe nei a kaua tme ka leo nanahe. "Aole ananei | rt oe ka ui i hoolaaia'i na kela keiki e noho inai la i ke one o Ohele ma Wainkea, o Kanokuoka:nai)iu kona | inoa?" ■- j. : i Wahi a tia ui la i paue iho ai. i r ! "Aia no t>aha īa a hiki aku i ko- ! : }na maiiawa, o ka 'u-lu i ko alo ea. | o : a kau e pono iho ai eka 1 inal liini, nan i im paha e im: mai i | kona ponu." I : ♦ • ♦. — • i Ke kaUuliia n akn ih-: k« tamu kn mahiua oK\Li o o k \ L\m i, noi i ka btla hookaa i ka oukou mau l.una, i ko ouk.m hookaa; ana niai i ; kc ola o ka wahaolelo ma ka aoao o k"i I ahui. K hoonn* aku ana i kahi mea nana e Ij«> . akn o ohi i ka \to* a niakou o ike ana ;vo!e i hookaa nmi i ke oUo b ; a petui, K huoiohe » kvūi eko l makoa mau imakamuka.