Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 946, 22 May 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unnhiia e Mosc Manu no "KA LEO.\ j Ka lua o ka MakanlEeoe huakai / me Kooa wahi hoa hele me Awini. Hiki hou oia :»ia Kahoolawe uoe Maui. Molokai, Oahu Kauai a me Lehua. A oia ka Laukieleula i puan« mai ai ke oii kahea: He mai—me he ua koko ala i ka maka o ka opua Pu —a mai ana i o'u nei ke aloha I lawe—a mai e ka welelau makani E ka Mikioi makani o Lehua i Lehua iuka o ?ibanaakalarii ! O Kalehuam.&kanoe koinoa i OeMehuai Kawaikini a | He kini—he mauo—)ie iau kou i j anei ' | 0 Kawelonaakalailehua— | i 0 Kaohaiula, o Kaulaaihawane j He hua'ai na ka manu o Kaula | Aia ma ke kowa o Nihoa ' He hoa au he iiale kipa no ke aloha [ E kipa e komo iloko o Ihikalani | Ka haie noho o kuu haku lani -j O Laukaieie me Makanikeoe. I ka pau ana o keia mele oli a Laukieleula. ua komo aku la na maiihini a kukuli hoomaikai aku - la imua o ka mea uona keia me kana alii kaoe, a i hui pu mai hoi me Kaohaiula me Kaulaaihawane a me na kaiuahine a pnu o Makaoikeoe a o ke keiki alh Hiilawe pu kekahi malaila ia ike ar.a me na manao hauoli o ke aloha me na kulu waimaka. a he manawa { loihi keia hui ana o na kamaaina < me na malihini, nolaila, e ka mea ! heluheiu, aole no hoi kaua e ooinal !' ana ia Koiahi me Lihau me na ui j nohea o Maunaloa me ko laua kai-| < kunane, o lakou pu kekahi ma kciaj 1 ike alii ana, a o ke keiki AiwaiwaM no o na paii o Waipio. ua hala hou » aku oia 110 kai kahi a na manowaa ; i e lana mai la, ua makaukau oiai 1 Ka pae ana o na waa no uka o Wai- 1 pio, O na waa kaulūa o ke kaika- ; mahine alii Kalehuauiakanoe ka j

mua o na waa o ka pae ana, a mahopo miii na a pan, a no ka nui launa ole mai o na waa, ua kaulho kahi waa maluua o kahi ] waa, e iike me ka paila wahie. E like no me ko Makanikeoe ano eleu m a tta atio a paa aole 4ie mea hookahi nana oia e hoopapa, u$ 1110 ka nui o na malihini i mea ole iaia, a ua liio ke akea o kela awawa o AVaipio i mea piha pono.-i. na kanaka a hiki i Waimann a o ka Makanikeoe hana mua ana i im poe malihini, oia no kona hooiaaT,yale ana i na makua ponoi me na kahu hanai o ka poe ana i lawe mai ai ma kana hnakai mua me kona kaikuahine Puoukanioe. ua ike oe e ka mea heluhelu ma na helu mua ae nei. Oia kana i hookaawale aeai ma ke ka'nua alii o Pakaalana, a mahope īho oia i hoonoho pono aku ai i na kanaka a pau ma na halo e ae mai kai o Waipio a hala iuka, a ua hoolako pu aku oia 1 na mea a pau me ke kokua pu mai o na kamaaina, ua pouli du ka lewa f ka uahi a me he hookaheawai ana la no ka Pele ka malamahima o ke r.ni o na hale no ka hiku ana i na waiwai e like me ke ano mau b ke au kahiko iho o keia wa, ua hala hou aku la o Makanikeoe no uka o kaln o Kaukini me kana waliine a pela no hoi me Koaekea me kana wahine, a ua olelo pu aku oia i na ui nohea a pau o ! ;ko o kona halē a oia kona ike ana i na maka o kana aloha Kaohaiula, a ua hookaulua iki aku oia ī ka mea nona keia nanea me na kaikamahine malihini o Kauai, nolaila, ua haalele koke aku lakou ia luna o Kaauwana no lalo o Waipio roa Pakaaiana. Ia Lkou i hiki aku ai malaiU aia hui, ua wawalo ae la na l#o uwa 0 ko Kauai poe no ka ike ana mai no ka lakou mau kainalei aloha, e olowalu ana' na leo me na kamaaina. a ua liio hoi ī mea oluolu no na manaoo na makua ka ike ana inai 1 na heleheleoa o ka lafcou niau hiona maikai nie ka pilikia ole, oiai, e uwe helu ana ko Kauai poe, e paiauma ana ko Oahu nei, e haalipo ana ko Maui. Mahope iho o keia ike aloha ana o na mea a nau, ua pahola iu mai la lie papaaina nui. mawaena o na malihini nie na kamaoina ua hoo- J aiau la keia i>apaaina no na po 3 | uie na la 3, aoie nae he mau nanea lealea no ia manawa. a oia ka. ko Kauai, Oahu, Maui poe i olelo ae ai ia Makanikeoe no na waiwa* a pau a lakou i lawe uiai ai uie na

makana like ole he nui wale, aloia ka Makanikeoe i pane aku ai: | E waiho ko oukou manao n eia a Phiki mai kuu kaikuahihe haku lani i alii, aiia nana e hai mai ī ka olelo ia ka.;ou, oia wale no ka mea kuleana a maua maluna o na inea a | pau aole owau nei. j Ma keia noho ana o na poe malihini ma Waipio, na aunana aku la IaKOU me na kamaaina. ma ke ano he hale kipa, oia hoi na aikane wanine. a pela aku, e like me ke ano mau o keia h.h'ii. ; 1 ka h;i 1 a n ",'i o ke anahulu hookahi um hul.i :«ku la o Makanikeoe no uka o ka home noho o ka Pua nani iuiu o Ilawaii, a ua hai mai oia ma ia ahiahi oia e iho me kana kane. me kona ohana a me na kaikamahine o Kauai. nolaila, ua hnii hoi aku la keia no kai me ka hoomakaukau ana no na mea a pau e hiki mai ai kona haku alii. oiai, ua maopopo ia Nfakanikeoe he po inui ia no na mean p*» - ' - " u I ke kaa pono aim aku o ka la e kiko aku kona mau kukuna i ka ,iji kauA mahope aku olaila e hoea uiai'an» ka liula o ke ahiahi, aia hoi. ua uleu ae la ra poe o Kauai nia ka lioa ana ī na lhoiho kukui o ' I ' ' " "■ . : ka ui nohea Kalehuamakanoe, a ua

lilo na wahi a pau o 1 »Io o Waipio me kona mau aoao paia pah ī mea 1 ■ 1 malamalama e like me ka la i ke awakea aua nui ka mahalo ona eamaaina i keia nana a ko Kauai poe kanaka. | hoomauia keia hanahoomalaI malama a hiki ī ka poeleele loa ana a o keia ka manawa a ka mea nona keia nanea ī haalele aku ai ia uka 0 kona wahi mau, a nee mai la kona hale Ihik?jlani no ke kahna o Pakaalana. . O na minute o ua hale nel e hookokoke iho ana ma kahi i manaoia aia hoi, ua ano e ae lana ike ana a ko Kauai uoe me ko lakou mau māhāo a paūū no kekupanaha o keia mea e iho iho nei i ka lewa, me ka nani nui; oiai, aole lakou i maa 1 ka ike ana ia mia ma ko lakou aina, a he mea hoohewahewa loa ia na lakou, nolaila, ua hoomaiule ia lakou, ine he mea la ua like me ka mea i noiuhiluhi ia e ka ua oena- I keia wa, ua ike ia aku )a mea nona keia mooleio kaao me kana | kane ame ke kaikamahine alii o Kauat"a me na mea a pau malokoo ka hale e uoho mai ana, i ua like hoi m paia a pau o T hikalani me ke ! anuenue ka alohilohi ke nana aku. ■■■I. | A uwila hou aku.