Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 964, 18 June 1894 — Ke kulana o ka Ninau Hawaii. [ARTICLE]

Ke kulana o ka Ninau Hawaii.

Ma ka makou iie iho i na mea j hana ia ma ka Aha Senate, ma ke kahi oielo liooliolo i liooholoia me lie L ue ole ia ma ia la 31 o Mei i haia, a Lie iia mea 1 hana hou ia iho maL< 2)v, ua niaikai ke kulana no - ka •aoao r:i. iee aupuiii Moi, a ua hiki ia k«i:.-u ua Hawaii aloha aina a aloh;. 1 ke hanu mama, a ke Koomai; . i nia ko kakou kulana mai inu;i iiiui, ke kiai makaala o puni i na paiiiie a me na hoopunipuni a e noho no me ka hoomanawanui. Eia iho ua o'elo hooholo hope loa 'la: ■ Hooholoia — Ma o ka pono maoli na kaokoa no i ka laliui-kaLaka o ka Paeaina Hawaii e kukulu a e mal&ma i ko lakou ano aupuni iho a me ke ano o ko lakou hoolala aupuni ana; a aole hoi o Amenka Huipuia ma kekalii ano e koino akeakea wale aku ma ia mea, a o na komohia wale ana aku hoi iloko o na hana kalai aupuiii ana o keia mau mokupuni e na aupuni e ae e hoomaopo-

poia aku no ia he hana oluolu olfc i ke aupuni Amerika. Ma keia kakou e ike iho ai ua Wftin nlAlr> hnnhnln a Kf>nKr>l<j>in ma kahi o na olelo hoohoio e ae a pau i waiho mua ia mai.—o ka mua e Mr. Turpie, ma ka aoao oke Komite o ko na Aina E. i ka la 23 o lanuari. 1894, e olelo ana aole he kupono o ka hoohui aina, a he mea pono no hoi e waiho ia ke aupuni hnoho manawa e hana aku e like me |ka mea i ike ia he kupono; ka Kyle, i o ka la 23 o Mei, aole hoi e hoao ke I aupuni o Amerika Huipuia e hoihoi i i ka Moiwahine me ka ikaika, a no ke kinai ana i ke aupuni noho mai nawa; ka Teller, aole hoi e hoao ke aupuni Amerika e hoihoi ae i ka' Moiwahine ma ka noho moi t a aole hoi e akeakea ia aku ke aupuni noho manawa; ka Manderson, aole e hoihoi i ka Moiwahine a e akeakea aku ma na ano a pau no ke kinai ] ana ike Aupuni eku nei. O keia na olelo hooholo a hoololi e pakui i ana i kekahi hana mua e pili ana i ka mea imua o ka Aha Senate. a me ka olelo hooholo mua loa a ke Ko- i mite i hoike mai ai, a o keia a pau loa, ua hoopau ia ma ka olelo i hoo-1

holoia ina ka la 31 o Mei, 1894, i oleloia ae la. Ma keia no hoi kakou e ike ai ua papa ia mai ka Adimarala Walker, a me ke Kuhina Noho Willis, aole laua e komo wale mai e kokua i ka aoao P. G. ma kekahi ano a kue i na mea e pili ana 1 ka makenjake o ka lahui kanaka o keia Paeaina Aina. Aoi« nae kakou e manao kuhihewa iho he papa ana keur ia kakou, a aole no hoi kakou e manao ua pili keia i ka hone loa o ka ninau o Hawaii nei, e like me ka olelo o na huaolelo mai na waha a ina na nupepa a ka aoao Aupuni noho manawa, e like me ka ka u Avataisa" a me ka 4, Hoku" a me na luna aupuni P. G. i hoao ai e hoolaha akea aku i kumu manaolana no ka uhane kaumaha o ko lakou aoao e mama ai, ma ka unuhi ana ae i na manao feoho ano i ka mea i lohea mai, a i waiho ia aku e ke Kuhina Willis, wahi a lakou i olelo ai, i ke Kuhina Hatch, e olelo ana: "E—Ua ili mai ka hanohana ia'u e waiho aku ma keia ieta, maloko iho, no ka lohe ana o kou aupuni, i ke kope o kekahi palapala mai ka Hon. W Q. G reBham, Kuhina Niii, e waiho pu mai ana i kekopeio kekahi olelo hooholo ī hooholoia e ka Aha l?enate o Amenea Huipuia, Mei 31, 1894. Owau no, &t, &c. ; Albert S. i E. E. & M. P. U. S. A. (0 keia olelo Hoohulo oia no ka oleio hooholo a Turpie, i unuhiia ae maluna.) Eia ka Wl* a Gresham, i haanui

ia lakou nei m i ke anu e inanaoia ai ua hauoli oCltv land a ua pau hoi kar.a hana noa ka ao:»o o An,erika Haipuia, īa \Villis, "Ke hoouna aku nei au i ke kope o ka olelo hooholoi hooholola i ka la 31 o Mei, 1894, no kou ike ana, e olelo ana, | "Aia hoi he oono kao-

koa," &C. O KEIA OLELO AXEA AKA HE KUIEANA KO KA LAHUI KAMAKA 0 HAWAII E KUKULI7 A E HOOMAU AKU I KEKAHI O»A ANO AUPUEK Ā LAKOU I MANAO AI HE OI AKU O KS KUPONŌ I KO L\KOU MAKKMAKE, HE MEA NO IA I LAWA KUPONO I SO KA Peresidena MANAO. Owau no» &c, &c. W. Q. GrRESHĀM He mea no hoi e hoo&au ia ai ko kakou pohihihi e hoao ia nei e alakai bewa ia e ka aoao hoohui aupuniima kahi hope o ka l«ta a Ike aupuni P. G> a i hooiahaia āe nei e ka aupepa hoohui-aina Hok'i oia keia maluqa ae. Ua lawa loa l ko ka Pere&idena manao fee kupono o ka olelo hooholo e hooia ana he pono kaokoa ko ka lahui-kauaka o Hawaii e kukulu a e hoomau aku i aupum no lakou c iike me koiakou makemake aole nae oia i ha uoli no ka lakou nei e olelo nei koho waJe nei no ka pau o ka Amerik% hana ma ka ninau Hawaii oiai aia no ka apono a ka Ahaolelo Lunamakaainana ke kakoo la e hoihoi o Cleve~ land 1 ka Moiwahine a me kona aupuni e like me mamua oka hookahuluia ana i ka la 16 o lanuari. 1893, ku nei me ka ieo koikoi o 177 apono i ke 75 hoole.

Aole wale hoi o keia aka aia ma ka hana o kā ia 2 o īune ua waiho hou ia kekahi olelo hooholo a Hitt o Ilhnoie e pili ana i ka ninau Hawaii. he hoiKe hoiaole i pau ka mana o ke aupuni Ame* : rika ma ka ninau Hawaii koe nae aole lakou e komo wale mai e akea ■ kea i ka manao o ka lahm kanaka 0 Hawaii noi. E like me ka olelo o keia olelo hooholo pela kakou e unuhi pololei ai i ke ano o manao. a he elua wale no manao o keia olelo, aia no i ko ka lahui makemake na mea e pili ana i ko lakou aupuni e kukulu a e mal6.ma*ai uona iho, a aole hoi he kuleaiia o na luna aupuni o Amerika e komo ai e akeakea aku, He meaaiaka loa keia, a hookahi wale no me a i koe aku ia Ameiika, oia hoi kona hoomaemae ana i kana he - wa i liana ai. e like me ka mea i hooia ia e Blount, a i ae ia e ka Pere3idena, me kona olelo ana aole e hiki ia i.menka ke hoole e hoihoi hou 1 ke kulana o ke aupuni e like me ia mamua ;o ka hookahuli ia ana e ka mana kaua o Amerika. 0 keia haiia va ae ia hoi e ka Ahaolelo Lunamakaaikaua. ka Aha i koho pololei ia c ka Inhui Ameiika. a he aha hoi aia iaia ka mana nui o ka ae e kukala kana aku ka Peresideua; ua ae kein aha i ka manao hoihoi a hoomaemae hou o Peresidena Cleveland. lie 177 ae 7ō kuo, a o keil|£>. āpono i ka ka Peresidetra i manao ni e liaua. ke ku nei a hiki i keia la, aolei hoololi ia, a oini o ke i; i olelo hooholo a ka Sen:ite, aole e akeakea ana ia Amei'iku e komo mai e hoihoi ht>u i ko kakou Moiwahme a me ke aupuni e like nie ia mainua o ka hookahuli ana o ua pual} kaua o Ainerika, mamuli o ka ilakemake o ka lahui kauaka o Ha\wui e wailio ala

hine a me kaMemoiMl» & liapaha o na kaoakā. 1 knpono i ke koho &a jfeāt »6&o ka lahui ka poe knppuo i lus koho oka lahui, h» mea maopopo loa, © hooko mai ana no o develand i ika-; na i olelo ai, ua hiki ole i ke aupani | Amerika ke hoole. O keia ka manao e ike ia nei ma na hana a pau i hana ia, ma ka aoao o kaPereeidena Cleyeland, ma kazta mau olelo aaia a pau. a me na olelo hooholo hm a ka Ahaolelo e a£ono ana» a me ka ka Aha Benate e waiho knakew. oie la i namanao o Cleveland i manao ai e hana mai mamuli o ke noi a keia "lahui kanaka o ka Paeaina Hawaii" e like me ka olelo hooholo. Nolaila, aole a kakou hana, hookahi wale no* oke ksli aku i keia mau lā, a maopopo pono loa ae ka hopena o ka Peresidena Cleveland olelo hooholo hope loa, e like me ka mana i loaa ia ia naa keia ninau mamuli o ka waiho ia ana aku e na aoao a elua e apuepue nei ika mana o ke aupuni o na kanaka Hawaii.