Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 970, 26 June 1894 — KA NINAU O KANEPUNIU!! [ARTICLE]

KA NINAU O KANEPUNIU!!

Ma o k& maoU, he kule* ana kaokoa ko ka Lahui kanaka o ko Hawail Paeama. O ka L&heki Hawaii Ponoi maoll no, I hai?auia maluna o na lepo o Hawaii aloha, a me na kauaka o na aina e mai i loaa hoi na pono hookupaia ia kkou. aoie o na aehaukae a me na limahina e kapeia nei ao na mahiko, ni mahi laiki, * peia aku. | Heaha hoi na pono kaokoa no ka Lahui Hawaii ? Oia no ke ola, ka noho keakea kumu ole ia mai, na waiwai, ka hanohano, e oluoiu j ai ka noho ana, a e maluhia 10 ai ke ola ana, Eia hoi, e ku kaawale na Mana Nui o ke Aupmii, oia ka. Mana Hookoiokolo. ka Mana Kaui kawai a me ka Mana Hooko, aole e like me na hana a keia aupuni P.G a kakou e ike nei, he alunu me ke kolohe maoii io. Eia hou no, co ka Lahui Hawaii ponoi iio ke kuleana paa, e hiki ai ke kukulu. ke hoomau aku i ke aupuni, a ke l?iw?iawe lw» i na hana pili Lahni a me ke e īike no me ka Kamehameha 1 i hana ai a lilo ka me na hooponopono iaia me kona lahui ponoi no, pela no ke ano maoli o keia olelo hooholo a Turpie. E hoihoi ia mai ana no ka mana o ke aupuni moi nei e like me ka hoopii a ka Moiwahine a me Kona Lahui, oia wale no ke alanui maikai a ko aupuni A»nierika e haua ai, oiai, ua hoike akaka na Palapala Memoriala a ka Moiwahine a uie Kona Lahui, $ hoihoi houia mai ke Aupuni Moi Kuiuukanawai o Hawaii nei, a e hoonoho ia o Liliuokalani n:a ka Noho Kalaunu oke Aupuni Hawaii a pela 10 no, oia maoli no ka pono a me ka oiaio loa, aole loa e hiki ia Amerika ke hoole, a kue mai i ka makemake o ka lahui Hawaii ponoi E hiki mai ana ka la e hooko ai o Amerika i kana hana mua i kukala ai imua o ke ao holookoa, a i sila ia hoi a paa loa e ka Olelo Hooholo » ka Ahaolelo Makaainana o Amerika he 177 i anono ia 75 ī kue i kela kumuhana "hoihoi moi" a Peres : - dena Cleveland T ua maoi>opo ak» la anei, a ua mohala paha. e hoe* luolu iho i kou naau, eia me oukou ka oiaio a m« ka lanakila kamahao nou e ka lah'U Hawai'. 2 O oihana kuloko anao na Pae moku n Hawaii n«?i; Oti;ai lakou. nawai hoi e iuaUma i na hana. a e hooko aku? O ka pane ma Keia olelo hooholo. Na ka i>oe no o ia Paeama, oia hoi; n« na Hawan ponoi no e lawelawe 1 na | hana kalai aupuoi, aole na keia poe i m,.lihini e noho hookano m*i <)ist nn ko lakou ano heohumu klni ine j'ka aihue» pp hana hilahila ole a na pohai mikaneleje umi apuaa nei i nn knnaka Hawaii\ a lakou |>onoi i hhiMii memeue ai ma na la mamua aku nei, a i keia manawa hoi, he kue a ke ino haalels loa. nukee na waha. haikaika maiu, ewa na maka poaiii iho no» pakaa ae no, poniu pokaa poahi launa ole, ua maea i t ke iuo e!«-ele loa o k?ia poe hooka-

:*tf;*K^ nei me ka powm inotsio jloci* na '• a 1010-&aa na ptn»iu o «a leioua rt«i o ma waoakua o kAi, •■"*-—3£ia ib©a ka iha o oa tōateo naikanele ? JE ninau' at*i Ut Ilkū* $rtJU ; j|W> [Xīptiik ii» mauao kaamaha o na pohd kij»i; oiai, t)ft j{fo*eae ka ikfe aa nab«ißle ka Akaa a me ka Hema. ua pahiiA na ike kaiai aupuni o aa P.IG; pauak&aka. 3. Aoie 16a e koino mai o Anpe-- ' rika e keakea aka i na hana kalaī ' aapuni kuloko o Hawaii, aole no hpi o na mana āupuni e ae, He hapa pohihihi loa keia, o kela olelo hooholo a Turpie, pehea la, a heaha la ke ano o keia hapa ? Pe* ! nei paha! X Qke aupuni moi, ina t o kona Moiwahine la a me Kona lah'ii ponoi. He hoopii kua ka laua i ke aupuni noho manawa, imua o J Amerifep, ma Jan 1893, g npphope j iki mai paha. 2 0 fce aopuni nd|ho manawa hoi, he khikahi haawi s aina kahn, a oiai, ua waiho la keia ( mau hoopii a elua i Amenka. O jka lohe mua, oia no ke kukala akea īa mai e PereBidena Cleveland | Ua okiia a make loa ka Hoohuīaina ja ke aupuni P. G. O ka ninau ī I koe aku, a e hana ia uei hoi, oia no I ka hoihoi moi a me ke aupuni moi. ( Ina naha o keia olelo hooholo a . Turpie. oia iho ia ka hope loa o ka L Ninau HawM'i, alaila, ke knkala r '■.■ ■' s■ ... ~ , mai nei o Aoienka, aole loa he I mana aupuni e ae maw»ho aku; e | komo aie akeakea aku J na han« kalai aupuni kuloko o na Paemoku o Hawaii, ke makeoQjJte na kanaka ; ponoi o Hawaii t e kukulu a e'hoo- | mau aku, i ke ano aupunl a lakou j i makemake oi. Maanei kakoo e ninau ai. Owai Ja ia mau mana aupuoi e ai, a «e aupuni Amerika e paa nei ? Kia no ka baioa. Oke . aupuni P. G., no. o B*ritania Nui, o Farani, o lapana, o Geremama, o . Sepania a me Pogutala, ua koe o Amerika, no ka mea, aia iaia kela olelo hooholo a Turpie; Oka okn i h «opai koe a Amerika, aioleo ka I hoomaaiu&e ana i kana in» 1 haua ai. oiai, ua walaau ae kekahi ooe īma k« Uona n#»i % ua haalele mai nei o Amerika (ma keia olelo booholo a Turoie) na Hawaii nei noa ho<>ponoj>ono la lakou iho; Nolaila, t i hoopuka hewa ai i na olelo lapu* wale oke ano hehena; Aole e hiki | hou ke hoihoi ia ka Moiwahine ma • ke Kalaunu o ke Aupuni Moi o Ha . waii nei, ano ka mea. 1 He nut ka ikaika o ke aupuni P. G , <dai j ua lako lakou i na mea kaua, ? he ' nni ke dala, 3 he hui na koa» 4 b# nui ka naauao o n* alak«»i Co, j Ka-hu-hu, kup>»naha, i ke aka waie ; iio ka> o ka lnau a kela kii kaulana o Kauiki ma Hana o jke auhee no ka ia o !ca poe P. G., ima ka hapai memeue aoa i keia | !■ % mau oiela Mai kuhihewa ookou, . ao!e e kanalua, aia »9 ko kako« ko- | ku* o ke aupuni % haaa

ana oia me kona ikaika a pau, e hoiho: ana oia i ke aupuni moi a e hoonoho hai īaia ma ke Kalaunu; e hana ana. a obi aku hoi i na mea kaua a ke aupuni P. G. a hoopih aku ike aupuni moi. Eia na hoike oiaio: 1 Ua apono mai ka Hale Makaainana he 177 kue 75. 2 Ua mwku ke poo o "Hoohuiaina" o ke aupuni P. G. 3 Ua apono ia ka olelo hooholo a Turpie. ' 4 Ua hoi ka inana a pau ia Peresidena Cleveland. Nolaila. heaha ke kn-hopohopo-ai oukou 'e lahni Hawaii; E hoomanawanm iho, me ka malama i ka ma]uhia o ka aina. E make wale ana no na mea kaua a na P. G„ a e hoohilahila loa īa na aiakai naaupo o na mikanele kipi, Ua ao Hatfaii ua kani ka moa. 4. Oke aupvni o na Paemoku, owai la ia aupuni ? Oia no ke Aupuiu Moi Kumukanawai, malalo o Liliuokalani; oia no keaupuni a ka Moiwahine i hoopii ai imua o Amerika: E hoihoi ia mai, oi'a aupuni no ka lahui Hawaii i hoonii ai īmua ■o Amenka. E hoihoi ia mai, a e hoonoho hou ia Liliuokolani ma ke Kalaunu o Hawaii nei, aole he aupuni e ae a kela olelo hoohoio i boike ai. O keia wale no. "O ke Aupuai Moi o Ilawaii, oia waie no ke Aupuni Kiimu, mai a Kamehameha L mai, Ke olelo hou nei kela pohai (Na P. G.) e paa no makou i k« Aupuni. a hiki i ke kanaka P. hope loa; He olelo ia naJAlapaki, Emeeona, na Bihopa- ma & Co., aole pela ka manao o na pualikoa P. G. Ina e lohea ana ka leo hope loa a ke Aupuni o Amenka: E hoihoi hou ia ke Aupuni Moi a rne Liliuokalani, ka waiho no ia o na koa i na mea kaua; noka mea, i ka wa a ke Aupuni e hooni kaua ai. a hana kue eae paha, ke olelo nei o Amerika raa ka hapa hope o ka olelo hooholo; o na hana akeakea e ae a nau, ka lahui ponoi o na Paemoku o Hawaii, he mau hana hoaloha ole ia ia Amerika, oiai he hoatino hakaka ia hana, o kahi iole (P. G ) i ka Popoki nui, (Amerika) oiai ua kapoo ke aupuni P, G. maioko o ka huina o na mana aupuni | e, oiai. aole ona kumukanawai.aole j hoi i niakemake ia e ka hapanui o na kanaka Hawaii; ma keia wahi i upikiia ai a paa na kauia-i o ha Senat*\ r»a alakai o ke aupuni P. G. a j puai hanu ole ae. a hoi ka mana a , pau ia Pereeidena Cleveland, pela i i kani »i kaiala aka, a hauoli no hni i keia «»lelo huoholo a -Turpie. Waihui o Eleili. -—«. — He wahi kilihune ua ko ke Kakakahiaka nui o ka Poakahi nei, o j ke kili —hv—he—-ina iho. mea ia j nae hoi, he—hu wawae no Kala-ni j Aimoku. | i ! Hnuoli mau ka manao o ka Hui Alo'm Ama, a he mea maopopo.i.ia j ka lanakila ma ka aoao o ka La-* hui Hawaii oiaio, a o ka poe kumakaiu hoi, aia ma ia aoao ka ha- j pakue, r me ka poino e hiki mai> ana. j