Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 1013, 27 August 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Unuhiiia e Mose Manu no "KA LEO." Ka huakai hele makaikai a Laukaieie me kana Aliikane - Lilo o Makanikeoe me Hinahelelani i mau alakai ma ka aina a me ka moana Ike ia na lua hohonu maloko o kek kai a me ka aina nei - Hele pume na ohana ponoi - Hoonohoia o Laukieleula i Ihikalani - Ulu ka ieie ma keia mau mokupuni - Lilo i mea hoomanao ia e ka Lahu Hawaii nei. A ua hiki aku lakou nei ma kahi hohonu loa o keia loko o Waiakea, oia kahi i kapaia o Kapikoowakea a hiki i keia wa. O ka mea nona keia nanea me kana kane, na mea mua loa nana i ike mua loa kela wahi hohonu loa o kela loko o Waiakea, ma Hilo. He poe aiwaiwa ka poe nana e ike i kela wahi i kapa a o Kapikoowakea. Aia aku ma ka aoao akau o ua loko ala, he lua nui e hamama mai apau me na mapuna wai e huai mai ana. Ua kokoke loa ma Kapunakea kekahi lua o keia loko. Nolaila, o ka poe kamaaina ma Hilo, ka poe nana e kuhikuhi mai i keia mau loa i na poe hele makaikai, e loaa no ka ike a me na kuhikuhi pololei ia lakou. Aia mahalo o keia lua hohonu i noho ai ka mea nona keia moolelo a hiki mai ka huakai o na ohana mauka mai e noho ala ma Laupa hoehoe.

A ua noho o Laukaieie me kana alii kane mamuli o ko lakou mau mana kupua me ka maalahi ma na ano a pau loa me ka hemahema ole. Oia paha kau e ninau iho la e ka mea heluhelu i ke ano o keia loko o Waiakea, a me kela wahi hohonu i kapaia ma ka inoa o Kapikoowakea, maloko o ua loko la. E oluolu mai kou lunaikebala ma keia mau hoakaka a ka mea e kakau nei i keia moolelo kaao kahiko a oia iho keia: Ua oleloia ma ka moolelo kaao kupua o Kamooinanea, aia ma kekahi o kona mau mahele lehulehu, (kinolau) ke ano.