Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 1055, 23 October 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

Vn nhi ®? e Mctc M e.nu r,o ,I KA LEO j

Ka, huakai hele makaikai a Liaukaie* ie me leana Aliikane—Lilo o Makanikeoe me Hinahel#lani i mau alakai ma ka aina a me kai moana Ike ia na lua hohonu maloko o ke kai a me ka aina nei—Hele pu me na ohana ponoi—Hoonohoia e Laukieleula i Ihikalani —XJlu ka ieie ma keia mau mokupuni—Lilo j mea hoomanao ja e "ka- Lahu Hawaii nei. "Auhea olua e na kauiaaina, he mau kinō maikai ko olua me ka ui maoli no hoi a'u e nana aku nei i ko olua mau helehelena. nolaila, aole olua i kupano e lawelawe ia mea, oiai. he kanaka hana, nui au, aia iloko okela Punohu-ua-koko e hoopuni ia ia e na ao Polohiwa e nee ma±ie ae la ma ka ili o ke kai ma ka nioana a he mau kino pahaohao makou a pau, a e lilo auanei ko olua lūhi a lokoniaikai i mea lealea wale ia no. Ma keia mau oielo, ua pane mai ia ua mau ui noho kahakai nei me ka hua olelo oKa eleu. Aole pela. heaha &a pilikia oia mau inea ke lilo i mea nana ole ia iho, maoiua o ko maua makemake ia oe, a he mau kaikamahiae mea inakua no hoi maua me na ohana e tloho mai n«i, a hekupa mau» nv kela uka e paa mai la i ka ohu a me kaua, aoia no paha ka mea i haku ai nalil i ke mele. "Kuu haku i ka ua haao Ke lele ae li mauka o AuauleleMa keia mau kukai olelo ana a na kamaaina me ka malihini ua ku ae I» ka malihini iluna me ka waiho ana iho he wahi hua olelo. ua a#> au i ko olua manao e na kamaaina. e kali iki iho olua a hiki hou mai au me ko'u ohana a'u i olelo aku nei īa oluu. I k a pa 11 ana o ka lakou knm a'11 :> an.i, enioole, ua uulowale kr' e ak'i la ua K♦. Lki nei a maknm a komo an;i iloko o ka l'nuolm uakoko n;a &a. inoanu ir«e ko'na &;ui! n.ui" kilakHa* a iu i pu aka : ];; ir-.' '• Ukl h.;i' t. ii J

a ua hai aku oia i ka manao o na kaikamahine kamaaina — ' O matL ;ka kau auamo i ka lehua Haaheo zkti i &e kai i-Paiahaa Haa ka uiaka o ka ilina nouo i ka la | La ua wela ke kula o Waiohinu j Ke ne ala ke kai o Kahala— |-imua o Laukaieie, a ua ae aiai oia i | na olelo a kona kaikunane, a no ia | mea, ua oni uialie aku la ka Puno» | hu ua-koko me he moku kalepa la } i hele a kuea pono na-ia ī ka makai ni a haalii na pea i ka ilikai. a ku I malie iho la ua Punohu nei maw&« | ho pono o ke awa o Kaalualu mo ! kooa nani nui kamahao we ka pua nani īuiu o Waipio. ka mea i hoof uni ia e na ao kaalelewa. A oia ka ko uka noe e nwa mai la mo na leo ikuwa o kupinai a pau ke- ahd, no keia mea kamahao a lakou e nana mai nei r . Kolaila, i ke manao nei ka mea kakau moolelo. aole'paha i poina i ko Kau poe na hoomanao ana 'e i keia Punohu uwahi i ike ia ma ka ilikai e nee malie ana a kokoke ma Paiahaa. a nalowale aku la. IJa ike īa keia mea e kekam poe ma Kau ma ka Ta 10,0 Apr. th.1893. e like me ha hoolaha ma ke Kuokoa a me ka Holomua. A mahope iho> ua hoea mai la he wahine me kona aahu keokeo nana ī hoopahaohao aku i na Pake a me ka poe kanaka buli pipi ma Kapapala, na ua wahiue la i amu iho i kahi utLeke poi a kahi wahine, a Kikikoele, a nana hoi i hai aku i ke kamaaina n»na i hookipa iaia i ka hua olelo. "I ka wa: mamua he aina maikai | keia o Kau nei, i ka wa e ola ana o Lonoipn, a i kona make ana e lilo aku ana keia aina he kai wale no." Nōlaila, ua ik<? ka poe lawe a her luhēlu i ka?u mau hoakaaka ma ka Holomua. i Ma keia mea e hoomanao ilio hoi oe e ka mea heluheiu i keia nanea 0 ka mea nona keia meolelo Lau kaieie ke kahuli leo lea o na pali o Waipio ka| hiki mua o ke ku ana o nei mea he Punohu ua-koko ma ilikai o ke awa o Kaaiualu. I ka inanawa a ka mea nona keia nanea a me kona ohana e ku haa* heo nei kpha hale kupaianana ma ka iiikai, aia hoi. ua hoonioni ae lai ka wahine pukonakona o kaanoana i ka Ui lau mauia uliuli o ke kai a o oloku ae la ka ilikai me na ale kupikipiki-o, e hoopuui ana i ua Punolu na-koko nei, a me he mau aku ku ala iloko keke'a hakio ke Kaulua, K4 hele ala a po ka lewa i ehukai me he ow 'hi 1? # A o na makalae hoi keia o uka. ke holo poipu la ke kai i ka pohue hue, a ke haale aku ]a i ke kula piii, a ua iho la ke kio kai kaulana o Kau o Palahemo. j» ke hob nei na kan&ka iuka oke kula M makau nui, a o na kamaaina hoi uo laua ka makeinake 1 \ M ikanikeoe a me kona en.ma pau e hookipa ia lakou ani no laui k e h ,k> 11}a kau kā u nei m e k a ma k a o'o i keia kai lioee aku nei i uk 0 k:\ ; | " Aole i pa»! i