Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 1063, 12 March 1895 — HE LAWE'NA OOLEA. [ARTICLE]

HE LAWE'NA OOLEA.

Iloko o keia inau malama ekolu e liele nei, ua oleloia, ua uahoa ka lawelawe ana a ke aupuui'ma ka hooko ana i ka-oiha-na i malu ai ka aina a i pio ai koua mau euemi. Aole makou e olelo ae ana, he mea oiaio ole keia, aka, e hooia ae ana no makoit, lie uahoa io no na luna aupuni i ka hooko ana i ke kauawai a hoomalu akn i ka po» e kue ana i ka inana o ke Aupuni; a ma ano nui, he malialo no makou i ka lawe oolea ana o ka niana Aupuui i ka liana i paa nurka lakou lima mamuii o k<* kanawai. (> ka hooko ana' o 11 !:m,i aiipuni me oolea a me k i 010, he mea no ia e h(»iki' m ti ana i ko lakou niakauk iu; a uuvko lakou makaala i ka 1 'k.-u h.iua. l a ike no ua moa a pau i oo poui.» ka noo, aole inma a e ola una ke aupuui, a e mau liot m;v koua kulana, ke ole oia |e hooko pouo aka i ka«a ha A na like me ka hiki, a e like me Yar iko-a ia he kapoau mamuli o

na knmah&m, i hoea m&i, i jnea* maa ai ke ea o ke aupuni maJalo 0 ka lakou hookele a no ana. . ! No makon jho, ua mahalo makoa i Ike aupuni, 110 kona oolea. no kona kaa aua mjala!o o ka lima naauao a hopohopo ole ika hooko ana i-ka lakou hana, he malama..i ke kuiaua a oie kd uaaluhia o ke aupuni. S * like me lakou 1 hana ai iloko ona manawa okaikai a me na haunaele ana,.pela no makou, ina aia ka ma,na Kanawai ma ko makou lima. I |na pela ke aupuui mamua o keia e ! ku nei, ke oolea a me ka makau ole i ka hana ana i ka mea pono, e li'ke me ka mana i ioaa ia lakou malalo o puni Moi ke ku neī inamuli o kona maua malalo o ke Kanawai; aka no ke kaaaalii o i rxa Kuhina. hololua, : aleioīua, a makau waie» ua loaa ia lakou ka haawina nele i keia la. Ua kaupaono ia lakou aua mama, e like me iaj i hoike ia ai mak& lakou mau hana a pau i hoao ai. hoohalike ia ka poe nana> 1 malama ka oihana hooponopono aupuni mai a Kipikona mai a hiai i ka Aha Ku~ hina moi hope loa, ua hiki ke olelo hoohalike ia lakou mekeia Aha Kuhina, nie he 'poe kamalii 'la a kpii no a hemo ae ka laulau me ke kanaka makua i oo pono na lawena o na ano a pau e |paa ni ka nohp ana, a e kilinai a mahalo ia inai ai.

Ma kekahi hoi, aoie iuakou i «pono. Aka, he mau euea unku wale n;r> ia, a he mau mea hiki w&le no ke hooponoponu iamahope o ke kuune p'mo ana īho o ka noho'na aupuni. j He huhu kekahi poe i ka lan e oole|a a ka Ilamuku ma ka hooki» ana i |kaiia oihana, a heoiaio, ua oi wale a|ku no pa'na ma kekahi Miau wahi, aka, he mea hiki loa la ke kala ia, l?e hookukn ia ka poinaikai o kana hana ana, me ka liki wale īho no |a kekahi poe i noho ma ia oihana. !l ka liki wale iho ao ke . aupuni .moi! a haawi pio wale, me ka piha i ka mana kanawai a me ka lako ka\ia a|tne na kanaka, a- no va ano h.»n:*, i .ulu mai ai na hana kuee a apuepue manaa keia la. O ka poe maloko me ka mana eia lakou miwaho ke pinana aku nei. a o ka pee mawaho mamua o ka hulihia ana, o iakou keia e paa nei i ka mana. Ua loli fee au. O k* aoao kanawai m«mua ua lilo : keia la he poe hana kue kanawai; a o ka aoao kanawai ole hoi ia *a, o: lakou ke noLo mana kanawai nei. Ua uiana iakon nei i ka .nana aku e like noe ko Kamehameha mana ana a puni ka Paeaina. a mamuli oia kul»ana ke kiipuni eku nei, a e ik» ia nei e wa mana aupuni « ke ao Ma keia mau hoohal ikelike ana, «**ai kuhihewa mai na hoahelnheUi e pai an.i makou i ke aupuni no na hana i i ka U o lanuari 1893, ie iuea okoa loa ia, a nia ia wahi ua hiki oie i ko maki.-o lunaikehala '<e mahalo aku. Aka m:i ke kaupaona ana i na hrv>kele anpuni ana a me ns| hoonohonoho ana ī na kalai aupnni a m* nn iuna aupuni oke an inoiia ine ko keia wa, na hiki iou ia ke ike ī kaln 'o ka nemahema «p kekahi a ;ne ka mukaukiiu o a h«» mea kupono no 1 i kahiu kolakou hauie ana a| n»a ka haawina i loai' e h«K>naauao ike alr»nni e,aioh* inai ai Ke Akua ia I-ikou a |hoaui a« i kof»a inaina no na mea i ku we i knn* makAmake « ka. aoao Hawaii i Ka »a ai a«!*«v kp & kn » k» tno me k* han.nu-» uo « aKu„ aka. e uaa» a « hooinmu-

Ua lohe mai uiakou ua hoopaiia o Rev. Kaili, .T., Kaae JoJin Wise. hookahi makahiki, hookahi haneri dala pakahi. Ua hoolaha ia aku ma na naoku* puni a pau. kekahi mau olelo i pa īa. e pili aoa i ko ka Moiwahine Li liuokalani haalele ana i kona noho poo auouni ana n'o Hawaii. Ua manaoio mai kekahi poe, ahe ho,ote mai no hoi kekahi, aole he oiaio Mamuli o ka ona a ka rama, ua hflu!e iho. 1a kekahl Pukiki mai ka lio iho, oiai oia e huii hoi ana no kona hoine ma Kapalama. Ua ioohia īlio la oia i na eh kukonukonu ma kona i>oo. Ka hopsna iho ia no kf iao ka poe ona rama.