Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 1067, 18 March 1895 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

€nnhi tn e Mose Manu no "KA LEO ■ '/' _ ■ j Ka huakai hele makaikai a Laukaie- j ie me kana Aliikane-r=Lilo o Makanikeoe me Hinahelelani i mau alakai ma ka aina a me.ka moana Ike ia na lua hohonu maloko o ke kai a me ka aina nei—Hele pu me na ohana ponoi—Hoonohoia o Laukieleula i Ihikalani-—Ulu ka ieie ma keia mau mokupuni—Lilo i mea hoomanao ia e ka Lahu Hawaii nei.

A noiaila. e hoomanao oe e ka mea e heluhelu ana i keia inoolelo kaao, oka hiki ana o Laukaieie a me kona ohana a pau ma Lahaina, a hoomaka ia na lealea hula malaila>r /Dia ka niea i puka 'i kela olelo kauiana e olelo mau ia nei-a e hoolaha pinepine ia nei ma na nupepa oia hoi kela i hoike ia ae la mamua. Nolaila, e hoonee aku ka olelo imua, oiai, ua hookoia ka manao o ko Lahaina mau ui nohea, mn ka liorke a;nW i ko lakou leaia i na ano . hana lealea a pau oia wa. Nolaila, a ka moa heluhelu, e hu- j li ae kaua a nana aku i ka eueu ho okaiakupua o Hawaii, ka mea nanu e huli ne> na lua hohonu o ka hiiiua. a me ka papaka hohonu lioolipo o ka moana. A me ka au ana 'ku o ka huakai a e aliiwahine Laukaieie no na a!e hanupanupa o ke kai o Pailolo p P -e loa aku no ke kaha lai a ka ninno. Mnhope o ka pau aiia o ua lealea hul i m i ka lua o ka la ma na. A r.) a j o i'ao, ua loaa he ma.>aw . 10 ia Makamkeoe e kuka il '- • * ■ iiaoa alii wahine Kao-j 'iaikuahine haku Jani alii Laukaieie. A mauiuii o ko lakou kuka olelo ana, ua hoohoie like ae la lakou ipe ka ae maikai ana,o kana wahi

ne e hookuu hou i kana kane e hei« na wahi a pau ana j uianao ai, elike i»e inamua. Ika pau ana o ka lako'u oleloi ana, ua loaa ia Makaiiikeoe he manawa kupono p.na jp haKilo ai i ke kahi lua maloko o ka loko o Mokuhinia. | Noiaila, ua eleu koke akn la oia me ka palanehe, a luu aku la 0 ka wai no'ke ake ana e īke i na mea pohihi oia wai puanuanu hui j 1 ka iwihilo. _ . A iaia i iuu aku ai, aia hoii e hulili uaai ana me he ahi la keia mau mea elua roe he Kukui aia ke ano ana e ike ana ia manawa. Aia keia mea ana. e ike nei malalo pono o kekahi mokuaina eku ala maloko o Mokuhinia nona hoi ka inoa i kapa ia o Mokuula. Kahi hoi i waiho i aio ke kino hienaena ke kaikuahiue ponoi o Liholiho a-me ka lei a papa Kaukeouli na alii korll oieloia he i>oe akua iakou. A ia Makanikeoe e hoomakakiu | aku nei. ua loaa īaia ka ike maopo- J po ana i ka mea ana e nana nei me ahi ela. j Eia ka auansi o na ma ka keia o kekahi moo nui o Kihawahine e naaa mai nei, ajle nae he wahi lihi ' ike iaia, eia kahiapaiole o Waipio ke Kilo aku nei i kona hale lua ma kela lo&o. A mahope iho o ko ka eueu nana ana, aia hoi, ua nee aku la keia a kokoke loa ma kona wahi e no o ana. j (Ja noomaka aku la o Makani ie- j oe e hoopa 'ku i koua lima ma kekahi wahi oiu t moo nei, a ua liloia 1 mea uauea ioa no ua moo nei, mamuii oka hoomaneoneo a Ma- [ kanikeoe, a na īa mea i hoohiamoe } aku iāia. : | A lilo ua i Kihawahine nei ika j hiamoe, a mauīi ka luau, ua huli | aku la o Makauikeoe e nana pono i na paia a pau o keia lua. .! A ua hookoio aku oia i na kuono I o kiia lua, aua ioaa iai a kekahi: mau mana he lehulehu nui wale. j A o ka maua mua inalalo o ka | honua ma ka uaokupunio Maui, i oia 110 ka moe ana aku o ke alahe- < le m«i Mokuh'nia ku a puka ma j Kalepolepo oaa ka loko *i paa iho | nei ika uni ia eke one, a inaiaiia ' 'ku a hiki aku makai pka loko o I Waihee. A ua !iulr hou aku oia a hoea ma ' ke kumu o ka wai hoihoi lau-i o | Eleila, a ua heie hou aku oia a hiki mauka o ke kahawni o Kahakiikm. A mai laila aku nia ka lr-e kahakai o Honoliia ina 'Kaannpali, ma kahi i puka-ai ka olelo kaulana a kekahi kanaka lawaia ' i ka wa kahiko,j» i pane aku ai i kon.i hoi Jawaia aluna, a aioha ole i kona kokoolua. A oiai laua e lawaia ana, a ua nui hoi na ia i hei i kaupena kuu a he wa poeleeie loa ia.