Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 1083, 9 April 1895 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Waipio Hawaii.

&nnki»»e Mose Manu no (t KA LEO Ka huakai liele makaikai a Laukaie ic me kana Aliikane—Lilo o Makanikeoe me Hinahelelaui i mau alakai ma k i aina a me ka moana Ike ia na lua holionu maloko o ke kai a me ka aina nei-—Hele pu me .na ohana ponoi—Hoonohoia o liāukieleula i Ihikalani—Ula ka ieie ma keia mau mokupani-r-Lilo i mea hoomanao ia e ka Lahu Hawaii nei.

I ke kaa pono ana mai o ka hu. • kai a ke kaikamāhine alii o Hawaii i ka hapalaa like o ka moana i oieloia o Kilauea moKuahi mua. He ho kakeie no ke k«i lipolipo o Kaiwi. Aia no hoi ma keia nee malie ana o ka huaKai maluna o ka ili o ke kai, a me he mea la e i mai ana o Makapuu, ua ike au ia 6e, he ma —i. 'Ei ao ki huakai kaoo ioa a ka makani.' A i kamau ia ae hoi e keia mau lalani mel?: Ta ike Makapuu Lae o Kawaihoa Ua ike Ihiihi Me ī auakea Ua ike Laeiihi Hae o Kaimu&i l'a ike na Koiu 0 l'uowiiina 1 ka welo haaheo A ka Hae KHlaumi l ka iii o ke kai 0 Haa-luen,' 1 ke kaa pono aim ao o ka mea noiui keia nioo'e o uie kona ohana in?t\v;tho pon<» ae o ka Ku' Kawai lioa. oiai ko ku aina *'oe kuima e nana aku ana i k.» n* e paa a ka ua hoko i ka iiika: a me i? ku o ka Punoh'i i ka ruoara.

Aia hoi, ua hoanoe i:i na noonoo inaikai ana a ko Oahu -nei poe, ma ka olapa ana a ka uila a me na liohohakui aua a na leo hekili me na li'oaiīēh a hlhiu ano e he nui wale i ike ia ia ajanawa Aka, aole paha he ike i loaa ia lakou i ke ano o keia, mau hoailona kamahao he nui wale, o ka hiwaliiwa keia o ka wai o Ulu o uka o ē hetē mai nei uie kona nani nui ©i kelakaia, ka mea aole orxa lua i ike ia ia mau la liu wale, malalo iho o ka -malamalama nui o ka la. A ia'l&kou. i kaa pono a<3 ai uaawaho o ka aina nona ka ma»kani holo uha o ke kaha o na Waielua o Maunalua, a ua nee malie ae ka punohu ua koko mawaho ae o Lae-

ahi, kahi hoi i oleloia e keia mau ialani nifle7 'Aia i Leatii I)aimana Hila Ka hokua o ka ale kai Mamala Malama pono oe 1 ka boe pele 0 ili kaua i ka puko'a.' Ma keia wahi o ko kakou moolelo e hookuu aku ia Makanikeoe e hele aku e ike i tia lua nia ka moana a m? ka aina o Oahu nei, a e loaa auanei na hoeia ma na wahi ana i heie ai, a i ike ia hoi i keia wa hou e kakou, a e waiho iki aku hoi i ka mea iioua keia mooh'lo maiuna o ka ili o ke kai. 1 ka mauawa i holopono ai o na kuka oielo ana a Lr.ukaieie me kona kaikunane Makanikeoe, ua kaawale koke iho la lakou ma keia liuakaī 1h*1« moana, a ua luu koke aku la ka eueu no ka hohonu o ka moana kai lipolipo, me koua ukali pu ia e n.i ekele mano o ke alii o Ka-

hoolawe. Me ka emooie loa, ai& hui. ua hiKi aku la ke»a uae kona mau hoa. hele ma kela lua kaulana nona ka īnoa o Ponahakeone, oiai, he lua ♦ hoolei pela keia no na alii o ke au k&hiko o Oahu nei. A ua hanu hele hou ae oia ma na paia a pau o lalo o keia lua maikai i<ui wa!e, Diai, aole he mau pukoakoa malalo o ka piko o keia iua, he one keokeo wale no. a ma kona mau aono na kuemaka ano papili uae na kuono maiieai. e iike ala me ftkekahi mau iua pt»epoe mauka nei o ka aina maloo i ike nui ia. l T a hi«i loa na hoi ke ike ia īho k»> keokeo o ke one o keia lua e pua tnai ana il.ilo lilo oka hohonu lip.»'ii o e ke kai me he Mahina piha la i na po i o Hoku a me Maheaia :>i v A o k v lioio aua o ka po»« ka liko tn »luna o u;t wua 1 hooun t ia e na 'ln no kokahi mea i uianao :ie • hoi tii;i . u lua ii*k eia no na maka iuka :u i o ka aina. e like mo na ko n ia *.ua na iuouum, aia wale n na ku |>w i kamuuina.