Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 1099, 2 May 1895 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Wapio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileole'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Wapio Hawaii.

Onnhi vi e Mom Manu no "KA LEO Ka huakai liele makaikai a Laukaie* ie me kana Aliikaiie—-Lilo o Makanikeoe me Hinahelelani i mau alakai ma ka aina a me ka nioana I'ke ia na lua holiomi maloko o ke kai a me ka aina nei—Hoh; ]m ► me nu olmua ponoi—i-loouohoia o - Laukieleula i- Ihikalaiii—4Jlu ka ieie ma keiamau nnikupuni—Lilo i niea hoomauao' ia e ka La]iu Hawaii nej. I fco ke kumahele ike ana 1 keia lua, ua eleu hou m*" Ia oia me ka awiawi duī a hiki \ Waipahu, aia keia wahi e ike hou a oe e ka mea heluhelu, e hele hou ana Kaliiapaipaiole 0 Hawaii malalo o ka honua lepo oka mokupuni o Oahu nei. A oiai oia e nana pono ana i na puka wai e puka mai ana mai ioko, mai 0 ka honua. a e kahe akn ana hui pu me ka muliwai o Waikele, a e like no me kona ano mau he kanalua ole ina na ano a pau. nolaiia. ua hoouiaka koke oia e komo e ike maka 1 kahi o ka wai i kahe inai ai ua loaa- aku he mau iiīana iehuieliu wale ma keia ala hele o ka wai malalo 0 k« honua. | O ka m tua mua an« i hele ai, oia ' no ka inf?na e puka ia ka wai ma K&liuaiki o \V'uipiD ke Kio wai hui nona ka olelo ia atiH. E hui ka olu i Waipio I ka wai hu'i o Kahuaiki j O ka iki noeau keia O ka h«na-i ka llula Hawaii mai keia wahi oia i hele aku ai a hila pono m.ilalo o kn kulii j nona keia mele. . Aluha au o ke fcul* o Puunahawele Hookahi uo ki>naka o īhu oka lio

| Oiai «a ike aku Ja oi t i kahi oke i k mnu o ka wai e i-uka ln i I iki, aia keia kumu wai i Jtahi j kokoke i ka pohaku huna paiaoa, a | me liekuaolelo, ma ke alanui e pii | polo'ei a)a i \V»ipio- nka r ' | Aia Makanikeoe i huli hou akn [ai no ke alawhi e kahe nei me ka i ik-.sika, ua hoea aku oia ma Kawaij piialo ma Waialua a ine l:e kiowāi I o Laniwahine ma ka loko kauiann | o U koa. ' ' j Aua kikilii loaa aku la oia a hoiea uia WaiiUu a rae Kawela. a mai ; aila aku oia hiki ma Punahoalapa, I kekahi kiowai hohonu loa mi ke l kula o Kahuku, o ua loaa aku i&ia. ( . . . ■ ■.■■:■"■■■.. ■■■ i !ka ouka wai poiole \ liho- m»i ai~ j kekahi kua-kuku ' kapa I wahi o Kahiuku i kahiko a pukni | ua kuala ma Waipahu Ewa. j | K«hi a Makiinikeoe i hoomaka | | aku ai e irai ī kahi i kahe mai o ka : w?u a puka ma Waikele. j | ; I'''': ! Aua ho(»kol(v hou akir la oia-:i 10-: !aa keka puka kai ma kai aku o ! Kihuku . oia o Punamano, a mai ; l:ii«>» a'e.oi's a hiki ma kalii o ka i pnhaku o Kalou epili ala i«a kai o !ke alii loa liiaialo iho o Kalaeakaij'.'hipu ina fJalcwa kahi hoi nona I keia mau lalani mele huia a na 'lii. i Kah ; na-i Kahipa, ' | !■ I na Ualewa, j Leie ana o iKukamaikiakoa, j Kt ke ka nih«» o Laniwahir.e. j Opi ke a ialo ke-a luna, j H'ji akn .iu a liihue, j Nana aku au ia kai o Ewa. ! A paa ka nuhuna o Pauio, j Pa« !:e au mimiki i Leinaha, i Paa ka uiano hopn i ka hma, Weliweli o Hikawaiea, I paa ka ī-ai e Hinahele. E Ku-e koihia ka i-a i paa." O keia ke kumu o ke mele i hoopuka ia ai ma ka helu i hala. i hiki ai o Makanikeoe raa ke A'iapaakai. O keia pohaku i olelo mua ih ae nei o Kalou, oia kekahi pohaku i oielo ia he Makia oia no ka Kaliuku i paa. ai iaia o Palu. uo ka mea, heaio:a hakaka a lawe o Ka.hūHu i ke kai, a o kea na poh&ku makau na Kilou na mea nana i kaahi a paai

He me kohu oU; no kahi poe ka hului ii 11 ■ v iiiai i k;v Leo. amo ka hi.o;)tika pii ana i nn olelo hoino i kon »īi Mia Hortpo«oi)ouo. Aole o ku Leo k;i iine.-i. nana 1 hookahuli i ke aupu::i. a aole no h«»i oia ko aia-| 'kai o ka lu; kaua poma ole fho nei j ana aioha aina. Oka Leo ka mea j nana i paa |raai ka lahui e malama | i ka maluhia o ka aina, sole hoi e| hana \ i ia iho nel a • haule. »k« 1 na alakai o| ka Moiwahine, aole hoi ia makou