Ka Leo o ka Lahui, Volume II, Number 1234, 21 June 1895 — HAWAII AUPUNI ALII. [ARTICLE]

HAWAII AUPUNI ALII.

; O keia poo ae la maluna he mau liopuna olelo lakou, e hooia ; ana o ke aupuni 'lii te aupuni i'o no ia mai ka po mai. A oiai hoi i ke au mamua aku I o Kamehain&ha 1., ua ku kaawa- | le na mokupuni o Hawaii ne4,-a j e lioomaluia ana e kela M keia ! Hoi a me keia mau mokupunl pakahi apan, a ua kapaia he mokupuni Alli o Hawaii, a pela o Maui, Molokai, Lanai, Kahoolawe, Oaliu, Kauai a me Niihau. la wa aole i loaa ka huaoleio Anpuni Alii o Hawaii. E ninau mai palia auanel oukou, i ka wa hea ka hoi i loaa ai ka huaolelo aupuni 'lii o Hawaii e like me keia e hoike ia nei ? Eia ka. pane i ka wa i loaa ai ka lanakila maluna o na moi a pau, oia ka wa i lilo ai malalo o 0 ka inoa, a hui, oia hoi keia "Hawaii Aupuni Alii.' A mai ia wa mai, ua mmi ke o ana o keia mau haaolelo a hiki i keia la, aole hoi e hiki ke oiai ua paa iloko o ka moolelo kumu o ko kakou aina aloha. E pane hou mai auanei paha oukou ua lilo o Hawaii nei 1 keia wa i aupuni Kepubalika, a

ua paa hoi ka inoa aupuiii *lii o Hawaii. Ke hoike aku nei ka mea fcakau aole pela, a i hooia ma ka'u aoao a oia keia. E aana ia Farani he Moi kona puhalika, lilo hou i Moi, a lilo i Etne~pera, a lilo hou i Repubalika a hiki i keia la. Aka, o kon'a lile-ana i Repubalika, aole ia he mea e nalohiaia ai kona moolelo e hoike ana i kō~ na knilana o na wa i hala, aia no ke o mau la iloko o ka puuwai o na kanaka Farani a pau. ka moglelo o ko lakou aina aloha, a pela no hoi na aupuni e ae i kaa aku mAlal'o o ka Eepuhalika, a pela no hoi o Hawaii nei. A oia hoi, o ka noho ana 12mepera o Farani kai pau o kona moolelo oia mau, no ia, a aole e pau. O ka noho ana moi o Hawaii nei kai kapaeia, a o kona moolelo oia man no ia a hiki i keia la, aole loa e pau a hiki i kona hoomaomaeia ana e ke ao nei, a oia ka hopena. Ua ulu mai la keia manao o makou, ma o ke kapaeia ana o keia mau hopuua olelo e kekahi hoa o makou e lawelawe pu ana i ka oihana hoolaha nupepa, a kau !©*> ana hoi i na makamaka heluhelu aole e hoomanao hou no ia mea. A mamuli oia mea, ke ninau nei makou, he mau hopūna olelo kipi anei keia, a i ole kue paha i ka Eepuhalika Ha* waii, a me koiia hookeJeia ana e na loea kalaiaina o keia au e nee nei. i ■ Ke ku nei makou a hoike aku aole ia he kipi, aole he kue aole no hoi ma na ano a pau. A oiai hoi, aole i ke au o Hawaii aupuni alli wale no kakou i ai ai i ka poi, me ka ia maka, a hiki mai oei ka Eepuhalika o Hawaii alaila, he mea ai haole ka kakou e ai nei, a ua nalohia aku la ka ai kamaaina o ka aina, ke pane nei makou, aole loa pela eia no kakou ke ai nei i ka poi, me ka ia maka. # Nolaila, e hoomanao oukou e ka lahui, o ka hopuna olelo H&waii aupuni 'lii he huaolelo kumuia maluna o keia luhui, e o mau ana ina a pau. A i na ua hewa keia, alaila, he pono e liuualieleia na buke moolelo a p*u, o Hawaii nei i ole ai hoi e ike hou ia. Kou Oiaio, D. M. Punini. «Tune, 21, 1894.