Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 3, 15 April 1896 — Page 4

Page PDF (945.21 KB)

This text was transcribed by:  Dion'e Tomaselli
This work is dedicated to:  To my ohana - Mana'i pauloa ia'u aloha wou ia oe!

KA LEO O KA LAHUI

“E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.”

 

No Keaha i Hanaaia ai?

   

Maloko o kekahi mau Halekuai, aole hoi he haawina i na kanaka maoli na hookipa ana elike me na hoa kuoi haole. He hewa loa keia. Ua hooikaika loa makou e hookipa i na hoa kuai Hawaii ma na ano a pau e like me ia i hoonanaia i na haole. Cia ka mea pono. Ua like no ka maikai o kau kala. Ua kuluma keia manao iwaena o na kanaka, aole hoi he loaa ia lakou na mea kuai elike me ia i na haole. Malia paha he oiaio keia. He hapakue no ka ike o kekahi poe kalepa i hana ai i keia mea. Aole o makou manao, he mea pomaikai ka hahai ana i kekahi ano hana elike me ia. Ua kaena iho makou, i ke ano o ka makou mau mea kuai, O keia ho. Kekahi o na mea koikoi loa e pili ana i ka oihana kalepa laaa lsaaau, E hoopaakiki ana makou e loaa ka mea maikai i na manawa a pau. Mahope mai na mea e ae.

 

OKA UKU ANA I KE KUMA KUAI.

I kakau ia ma ka omole a ope paha he mea mau ia no na makahiki i hala a hiki wale i ko makou komo ana a hiki wale i ko makou komo ana mai i ke kahua kalepa. O ko makou makemake e lilo i oihana kalepa nui ka makou ke hooko i keia, aole ma kekahi alanui e ae, mawaho o ke kuai emi ana mamua e na halekuai e ae. O keia ka makou e hana nei. Oia ka makou mau kumukuai e kuai nei kamoe ana mai ka 20 pa haneri a ke 30 pa haneri ka iho ma nei halekuai e ae. E haawiana makou i na hoakuni dala kuike e 10 pa haneri o ka lakou mau kua ana i niki i ke 50 keneta a pii akui He hoomakaulii nui keia. Aole me kou i manao ua ike ka nui kanaka Hawaii i keia hoemi a makou. Oiai aole makou i hoike akea aku i keia mea mamua ma ka olelo Hawaii.

 

MA HAAWINA LAAU LAPAAU

 

E ma’i ana i kekahi manawa? A e hele ana hoi i ke Kauka. E haawi mai mai ana ke Kauka i kekahi palapala o ke ano o na laau. E lawe mai i ua palapala la ia makou e hoopiha aku. E pomaikai ana oe a e kuhikuhi aku ana makou ia oe i ke kumu. Ma na kulaualauhale e ae ke hana maa mau ka haawi ana i ke kauka i kekahi uku komisina. He mea oiaio, o oe aua ka mea nana e uku keia uku kaulele. Aole o makou ae e uku kupono, e hoohaua ana i na laau lapaau maikai loa, i hoomakaukau ia e ka poe akamai loa i ka hana ana i na laau lapaau. He mea ole ke Kauka a oukou i hele ai, e lawe ma i ka palapala o ka laau ia makou, a ua makou e hana aku, Ina e hoopaakiki mai ana e haele oe i kekahi halekuai laau e ae e hilinai iho o keia kekahi o na “Kauka uku pa haneri” a e uku kaulele hou iho ana oe he 50 keneta a pela aku.

            Ua ao aku la makou ia oe. E kuohana ma ia ao ana. No kou pomaikai ia mau hoaka ana, a no makou pu iho hoi.

 

 

HUI KUAI LAAU LAPAAU

 

HOBRON.

 

KA HUI HANA LAAU HOEMI

 

KUMUKUAI,

 

Olelo Hoolaha

 

MA MAKAMAKA HAWAII

 

Mamuli o ka pomaikai nui i loaa mai ia’u ma ko’u hanau hou ana i keiki, mahope o iwakalua makahiki o ka noho pa ana, ua ulu ae ko’u manao e hoike aku i ke kumu o keia pomaikai o keia mau la, penei: He iwaka luakumamalua ko’u mau makahiki hanau iho la ka’u hiapo, aole nae i ola ke keiki. Mai ia wa mai, no ewalu makahiki, e noho mau ana ka ehaeha o ko’u kino,-e nanahu ana ka opu, e aaki ana ke kikala, a e loli ano ana ka wa mai o na wahine, me ka heleiki ana mai o ka wai. No keia kumu ia hele au ia

 

Kauka Akina Alanui

Hotele Helu 317

 

a ua iapaau ia au e ia, a ua noi mou mai ko’u ola kino maikai, me ka like o ka manawa mai wahine a me ke ku pono hoi. Mahope o kana lapaau ana ua hoowaiwai ia mai la ko’u puhaka ua’a loaa ia’u kekahi keiki kane maikai me ka’u kane mare. Nolaila, ua nui ko’u mahalo ia Kauka Akina, a ke paipai aku nei au i na wahine a pau i poino e like me ko’u noho ana mua, e hele ia KAUKA AKINA, ma ALANUI HOTELE e pili la me Kepahoni, HELU 317, a e hoopau ia no ko lakou pilikia me ka lhi ole a e pomaikai koke no hoi lakou i ka hua hooulu e like me ke kauoha i ka honua me ke kanaka wau no, ko oukou makamaka aloha,

 

Mary Kam Chung

Alanui Maunakea,Honolulu Mar,19 march 19m-3

 

WAIU MAIKAI

 

A oukou i makemake i ka waiu maemae. Waiu iaomona, waiu hou, a waiu ono, a i waiu i oi aku i ko ka niu haohao, e lawe i ka waiu mai ke kaa waiu o

______________”KIPAHULU DAIRY”_____________

O ka apana o Waikiki. E hoolawa ana hoi keia wahi Uwi-Waiu ia Honolulu a me Waikiki me ka waiu a ko o maikai a me ka pa’ ipa’ ole ia me ka wai elike me kekahi poe lawe waiu e aku.

Ua hanai ia na kumulau baha laha ole, uwi waiu ia, iloko o ka hale me na mea ai kuhikuhinia a ono hoi, elike me ka mauu SORGHUM a me HUA-PALAOA a e inu ana hoi i ka wai maemae lua ole o ka punawai wai aniani. Ma keia ua alo ia na kumu a pau o ka ma’i e ino ai ka waiu mai na ai hamu o ke kula a me na wai inu olepolopo kumau. Aole he pilikia e hopohopo ia ai ma o Kipahulu Dairy, o ke Korei a ma’i e ae baha.

Eia ke hanaia nei ka WAIU BATA, ke hanaia nei ka moa, ka palehu, ka hua moa, a o keia mau mea a pau e loaa ana me ka maemae a me ka hou loa. A he wa poloke e loaa aku no he puaa hilii o na ano maikai loa.

Na na opio Hawaii Ponoi e hookele a e malama nei keia wahi hanai holoholna i kapaia ke “Kipahulu Farm,” a ke nonoi aku nei lakou i na kuai ana o ko lakou mau hoa kanaka o ke one oiwi hookahi, e kuai mai me lakou, o “ Kipa hewa anei ke aloha i ka loilo.”

Na Joe Richards e kalaiwa nei ke kea kaa lawe-waiu, e liai oukou iaia e kiai i kana waiu, a e lilo ana no ia he mea e ola maikai ai o na opio a e ikaika ai hoi ko oukou mau kino me ka holo pono o ko lakou mau noonoo ana.

HENRY F. POOR.

W.M. BUSH

 

Kipa hulu Farm. Sept 30,1895

Sept. 30, 6mdly.

 

Laau Bama Kunu

____A____

 

 

LOGAN ,

 

 

No na Mai Kunu,

No na Ma’i Hano,

Na Mai Punia’

Etc, etc, etc,

 

He laau hope ole keia no na keiki opio a me na kanaka makua.

I hoomakaukau wale la no e

 

BENSON, SMITH CO.,

Jun 10 tfd

 

C. E. Williams and Son

 

Helu 611         :           Al.Moi

 

Mau ka mai o ka pa Kuai Papa o Lui

Me Kuke.

 

Na mea kuai ma na

Lako Hale a me na Moe

O na ano a pau ma na

 

KUMULAHI HAAHAA LOA.

 

Na Mea Hana Pahu Kupapau a me ialoa.

 

Na Pahu Kupapau hookomo ia mai iloko nei o ka aina, i oi ae ka nani mamua o na pahu kupapau hanaia maanei no ka $3.00 a pi aku iluna.

            Kaa Kupapau no ka hoolimalima a o ka oi aku o ka nani ma keia kuni ma keia kulanakauhale no ka $5.

 

Na He Kupapau a me na Kia Hoomanao.

Telepone 179.

    Jnu12tfd.

______________________________________________________________________________

 

KAUKA YONG

 

KAM PUNG

 

[APANA]

 

Helu 306 Alanui Hotele.

 

KAUKA LOEA O KA AINA PUA

 

Ua hiki ka hoola ia kela a me keia an

ma’i, mai ko na kane, wahine a me

na keiki liilii. O na ma’i ha-no

ua hiki loa ia ke hoola ia, na

mai Akemama a mama

mai puuwai a moi a

ano mai no a

mau. Pela

no hoi na ma’i

lele, Korela, Hebera,

 fiva lonalena, lepera

Maialii ke oki a me ka ho

ola anapau pu me an koko ino.

Ua hiki i ka’u laau ke hoohomo keiki

 i ka wa nahunahu me ka poino ole.

He laau no kekahi no ka looponopono

hou ana i ka waihena keiki, a i ka wa,

e inu ai i kela laau me ka malama loa

i ka rula e loaa no he keiki i ka poe

loaa ole he keiki marona aku.

 

E Nane mai Ike Maka

 

He pomai kai nui keia no na makamaka hoonele ia me keia haawina makamae. E hsuoli no au ke ke aku i na makamaka e kipa mai ana o kuka pu me a’u ma na ano a pau e pili ana i ka’u oihana?

 

KAUKA YONG KAI PUNG.

 

J,@a13 8.194.ly

 

 

HE OLA KAMAI

 

I MA

 

Laau Lapaau a Sequah!

 

He Nui na Hawaii  Ola ka

 

Lumakeke

 

He Hoike Maikai Keia.

 

Aole hoi kekahi laau lapaau i hookomoia mai ma Hawaii nei i kaulana koke i ke ola o na ma’i elike me ka laau lapaau a Sequah.

He nui o oukou i ikemaka i ka ola o ka poe i lapaau ia maluna o ke kaa Kariota o Sequah ma Honolulu nei. Ua kokua ia ka poe i hiki ole ke hele pono i ka pii ana aku iluna o ke kaa. Ua iho mai hoi lakou mai ke kaa iho ua ola ko lakou Lumakeke.

He nui na hoike waha i hoike ae i ko lakou ola. Ua hele pololei mai ka lakou hooiaio mai ka puuwai mai. Ua Kupono loa no ka hauoli ana o ka poe i hoolaia mamuli o ka laau lapaau a Sequah, oiai he ma’i paakiki a ola ole hoi ka Lumakele, a mahalo ana i ka laau i ola ai lakou.

A eia nae, he poe no kekahi aole ana e manao ana he oiaio! E ehaeha ana lakou, oiai kekahi poe lehulehu ua hoolaia elike ai me lakou, me ka hiki wale no ke loaa keia laau e ola ai.

E hamoia k@

 

AILA HAMO A SEQUAH

 

maluna poho o kahi e eha ana a komo pono ka laau. E komo ana ka aila ma na maka o ka ili a hiki loa i kahi o ka pilikia.

He mea kupono no hoi e ai i ka laau maloko. O keai ka laau nana e hoomaemae ia loko o ke kino mai na mea maikai ole. He kupono e nu ia ka laau

 

HOOLA A SEQUAH

 

i ka wa’e hamoia ana o ka Aila Hamo a Sequah. O keia ka moe a pohala koke ae ai o ka ma’i.

O ka olelo a ka poe i ikemaka, he mea hookoikoi ia.             

Honolulu , Mei 1895,

 

Dear Sequah,

 

ALOHA OE:- Ua lilo he mea oluolu ia’u e hoike aku i ko’u ike ma ka aoao o kau mau laau waiwai nui. Iloko o na pilikia o ka malama o Ianuari i hala, ua hele hi au iloko o ka wa ua, a ua loohia ia hoi au i ka Lumakeke pehu. Ua pilikia ia ko’u kino. Ua eha ia au a puni a ua upehupehu hoi. Ua hoao au i kau laau inu a me hamo. Aole i emo ua pau ke ehaeha, ua hiki ia’u ke hele mao a maanei. Ke makemake nui nai au e hoao ka mae i loaa i ka ma’i Lumakeke i kau mau laau lapaau. Ua ola au i ua mea laau la a e ola aku ana no kekahi poe e aku.

 

LOUIS BERNDT.

 

Heaha ae la ka makou e olelo aku ai, koe wale no. ka i aku a hoao oukou, e ka poe i ma’i ia. Aia no ma ka omole na kuhikuhi piha ma ka olelo Hawaii.

 

KUMUKUAI HOOKAHI DALA

 

Aia wale no e kuai ia ai ua ka Hale Kaau o ka

 

 

 

 

This second page completed is dedicated to my OHANA! “MANA’O PAU LOA IA’U ALOHA WAU IA OE”!

By: Ms. Dion’e Kaeo-Tomaselli