Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 7, 21 April 1896 — Page 3

Page PDF (846.39 KB)

This text was transcribed by:  Rita Makekau
This work is dedicated to:  Mahealani Kahau

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

-------

Peterson.  Pehea hoi o Mr. Kivini, ana na ke aupuni o ka Moiwahine ke kukala kaua i keia manawa, e kipoka ia lakou, a e hopu ia malalo o ke kanawai kaua---he kipi i ke aupuni Hawaii,  heaha kou kulana pili oihana ma kela hooko kauoha?

            Ua hoopuiwa ia o Kivini i kela mau oleli no ka makemake o ka Aha Kuhina e hopu i na poe alakai umi-kumamakolu o ka poai hoomaemae, ola kana i pane mai ai mahope iho o ka hala ana o ka hapalua minute i kekahi haina hoopilimeai no ka la apopo:

---

Kela Hihia o Mr. Godefere.

 

Iloko o ka Ahaolelo ma ka la inehinei, i pane aku at ke Kuhina Aina E ma ka niau i waiho mua ia aku e lunamakaainana Kaeo, e pili ana i ka launa leta ana me ka mana aupuni elele Amerika no ka hihia o F. Godefere, a ua pane mai oia me keia mau olelo:

            “Aole he mau launa leta pili oihana, aka, na ka la 4 o Dek. 1895, o Kuhina Willis kai kipa mai a waiho he koi poho i ke aupuni Hawaii malalo o na kahua elua, oia hoi ko Mr: Godefere hoopaa ia ana he 24 hora oi aku mamua o ka wa hoomalu kupono make kahua hoolulu mai; o ka elua, i ka malama o Sept.@ hala hope, ua noeha wale ia oia me na kumu kupono ole e ka mana hoomalu.

            Ua hoike mai o Kuhina Amerika Wilisi i keia keena no ke kumi hoopii mua, aole i hoouna ia i ke aupuni Amerika, mamuli o ka waiho ia no ianei; no ke kumu elua, ua hoole ke aupuni Amerika i ka lawe ana ia ninau, a ua hiki no ke hoala ia ka hooponopo ana iloko o na Ahahookolokolo o ke aupuni Hawaii.

            O keia wale ae la no ua kumu koi ma ka aoao o Mr. Godefere, a heaha ana ia na hana a ke aupuni e hooko ai no ia hihia i aneane e pilikia maoli kela kanaka.

---

KAUKA E. C. SURMANN

---

Kahunatapaau  Geremania.

---

Keena a me Wahi Noho: 137 AL Papu

Na hora hana: 9 A.M A 11P. M.

2 P.M. A 4P.M.

7P.M. A 8P.M.

Telepona 181,

April24,   1m,--dly.

……..APERILA……….

 

Sabati………       5---12---19---26

Poakahi……       6---13---20---27

Poalua………      7---14---21---28

Poakolu…….   1---8---15---22---29

Poaha………   2---9---16----23---30

Poalima……..  3---10---17---24……

Poaono………  4---11---18---25……

---

NU HOU KULOKO

---

            Ua huli hoi mai ke keiki o Kauweleau Rudolph Sepekela i ke kulanakauhale nei.

Eiwa mau poe ona i nonolo ae na puka hanu iloko o kahi hoopaa. Hauoli na ukulele.

            O ka poe makemake ana i mau Buke Lapaau Hawaii, e hoouna mai i na kauoha ia makou.

Ua hiki ae ke kapena o ka mokukaua Amerika, Conocoa, ma ka malu o ka Hale Mana Hooko, ua kulaina ae na koa “ohakulai.”

Keia ahiahi ma Kamaki Kuea ke Puhi Ohe, ahiahi apopo iwaho o Hamohamo, Waikiki. Poalima ma ka Hotele.

            O ka poe a pau he mau koena aie ko lakou i ka Buke Lapaau Hawaii, e hoouna mai ia T.P. Spencer ma ke Keena o ka Leo. 

            He eono poe ona rama i himeni ae na puka ihu me na puali makika kiai o ka halehoopaa.  Mahope o ka himeni ana, ua nahunahu ia lakou

            Ke makemake ia nei na Hotele Moiwahine me Aeko o Peleula, e kuai aku i ke kana ka e makemake aku ana, a e loaa no ke ninau Moiwahine, H. Waterhouse, ma alanui Moiwahine. He mau apana aina kekahi e kuai ia aku ana.

Ke hoi hou mai nei kakou i na po.

            Mahina Malamalama

            Ka’u ia e li’a nei:

            Kuu ike wale aku ia oe

            E ka Nani kaili puuwai

a ke kaomi iho nei na kulu paka-ua i ka pana ikiiki o ka puuwai o ke kulanakauhale alii i ka wela a ka la.

 

            Ua huna malu ia iloko o ka halepule o Kawaiahao he ilio na kekahi wahine i ka po Sabati, a ma ka Poakahi nei, uakii aku la na poe kolohe e lawe i ka ilio, uumi iho la a make, a i ka ike ana mai o ke kolohe i kea nana ka iho, ua hoolei ino aku la iwaho.

E loaa hou paina auanei he inoa Ai-ilio no kela halepule.

Maewaewa wale ka hale o ke Akua i keia poe  kolohe. E hoopau koke ia kela poe kolohe, aole o lakou kuleana e lawe ai i ke ola o ka holoholo iloko o kela halepule.

Ka Waiudia!

-----

            O ka ikaika holo o ka muliwai kahe malie he 7 mile i ka hora o ka ikaika ale ino o ka moana ma ke ko ana o kona au he 36 mile i ka hora.

            O ka mokupuni nui o ke ao nei oia no o Auseteralia ke Panalaau o Enelani ma ka Hema.

            Hoomaka mua ia ka papa huamele kakaulima no ka himeni i ka makahiki 1338 a pai akea ia i ka 1502.

            Hoomaka ia ka ailamahu no ka hoomalamalama i ka 1826.

            O ke aupuni mana nui ma ka honua nei oia no o Beritania Nui nona na palena ili aina ke hoohui ia kona mau panalaau i kahi hookahi i hiki aku i ka 8,557,658 mile kuea a ua like pu ia me ka hookahi hapa-ono (1-6) o ka poepoe honua holookoa.

            O ka waoakua nui o ke ao nei oia no o Sahara nona na palena aina he 3,000 mile ka loihi 900 laula a he ili ana piha 2,000,000 mile kuea.

            Ua kukulu ia ke kulanakauhale kahiko o Amesadema ma Holani maluna o na pou laau i kakia ia iloko o ka lepo no na muliwai lehulehu e kahe ana malalo ae a i kauy ia e na uwapo he 300 ka huina nui.

            O ka kananka kino kiekie i ike ia iloko o keia au oia no o John Hale o Lanakasia, Enelani.  He 9 kapuai me 6 miha kona kiekie he 17 miha ka loihi mai ka poholima a na manamana-lima a he 8 ½ iniha laula o ka poholima.

AINA KUAI

-----

Chas P. Colburn                      Carlos A Long

HUI IMI WAIWAI O KA NOHONA PONO.

-----

            E na makamaka a

            me na hoaloha.

Welina kakou:--

            UA KUKULU ae nei ka mea nona ka inoa malalo iho nei HUI MALAMA WAIHONA DALA A IMI POMAIKAI no na mea a pau e komo ana iloko o keia hui i kauaia ma ka inoa KA HUI IMI WAIWAI O KA NOHO’NO PONO elike me ka mea i hoikeia maluna.

            NOLAILA, ke kono a ke poloai aku nei au ina makama a me na hoaloha a pau e makemake ana e hui pu a e komo like mai e lulu a hoiliili ina wahi dala nuku a kela a me keia mea ma ka waihona o ka hui i mea e hiki ai ke hapai i kekahi hana nui e holomua a e pomaikai ai na poe a pau i hookahi iloko o ke apo o ke aloha a me ke kuikahi i loaa ai ia kakou ka noho’na kuonoono o keia mua aku.

            NA mea a pau e makemake ana e komo mai iloko o ka hui i oleloia maluna ae e loaa no ia lakou ka ike a me ka hoonaauao ia ana aku no na kumukanaka na aiakai hana ana a me na hoolala a pau pei@i ana i ka hui mamali o ko lakou hele kino ana mai e hiu a e kuka pu me ka mea nona ka inoa malalo iho nei a nana e wehewehe aku i ke kulana ke ano a no na mea a pau i makemakeia hoohana i mea e holomua ai a e pomaikai ai ka hui.

Olelo Hoolaha.

-----

            I ka manawa e hiki mai ai o na mokumahu o ka Hui Mokumahu Waila. ( i kaupalenaia) aole e ae ia kekahi mea e pii aku iluna o ka moku a pau mua na ohua iuka ka aina me ka loaa ole o ka palapa la mai ke Keena aku: ke ole hoi ua loaa ka ae ia na luna moku.

C.L. WIGHT.

Peresidena o ka Hui Moku Waila.

jun12tfd.

NA IWI PALAOA.

-----

            E laa hoi na balaki niho na aniani lima na Kahi lauono na pahu liilii a pela aku.

            Na Lako Dala!

            Na Hua Pupu Momi Moli

                        Na Lole Silika,

                                    Hainaka Silika!

            Na Lole Keokeo Iapana,

                        Na Papale Helemeta mama loa

                                    Na Silika Mauu.

            Na Pakana Wahina emi no----$1.50

                        Na Moena Iapana Nani,

                                    Na Kookoo me ke au dala,

                                                Na Huewai waihooluu

                                                            Like ole.

            Na Pola a me Kilu-ai.

                        Pa holoi lima,

                                    Na Kiaha i kahiko

                                                Lau ia

                                                            Me ke gula

            Me na mea he lehulehu wale.

            E kipa mai ma ko’u Halekuai ma ka aoao Ewa iho o Kahi o Daimana, Alanui Moi.

A.     BARNES.

Iulai15.  1895                                                                    jul15 1mo

NA WAIWAI EMI

-----

            Kuai hooemi kuai manuahi a i ole he haawi wale aku no me ka nana ole ia o na lilo iloko o keia wa huna a nele hoi o ka aina eia ma ka halekuai KALAHIKI penei na kuai ana na Alapia huluhulu pelu palua o 39 iniha ka laula he .35 keneta wale no o ka I-a, 26 iniha laula  .10 keneta o ka I-a na papale kaleponi eleele o na ano a pau $3.00 mamua a i keia wa $1.00 na papale malino $1.00. E kipa e komo e wae nou iho i ike pono i ka nani uluwehiwehi o KALAHIKI. he ole hoi ka lohe pepeiao.  E ika ia kakou hoa kanaka mai kipa hewa ke aloha i ka manu Kolaka ua like ia me ka manu Kolea uliuli ka umauma o ka hoi no ia i Kahiki e ia ano ai.