Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 14, 30 April 1896 — Page 1

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

Buke 1.                                    HONOLULU,                        APERILA 30, 1896                Helu 14

 

HOO@AKA ANO UI

 

Kanaka L. Akina.

 

            E na hoalona a me na makamaka Hawaii, mai na kane a na wahine. Ka poloai aku nei au ia oakou a pau e ka poe i loaa i na mai o kela a me keia ano e noho pilihua ana no kekahi manawa loihi, e hele mai ma KO’U KEENA KAUKA ma ke ALANUI KAMIKA a me HOLELE, HELU 317; a na’u e hoopau aku i ua mau kaumaha ala, ma ka ai ana i ka’u mau LAAU LAPAAU HOOLA KUPANAHA, i loaa mai ia’u mai Kina mai.

            Eia me a’u ka LAAU no ka hoola ana hua MAI HOOKAAWALE OHANA, a e nui ka poe i hooia mamuli o ka a ana i kela LAAU.

            Ua hiki no ia’u ke hoola i na mai a@a na mai lele a me na mai o kela ano keia ana na mai koko ino. Akepau, a me ka hoomaemae ana i ke kino holookoa me keia mau loaa.

            He LAAU HOOHAPAI KEIKI no kana, a ua loaa ke keiki a kekahi poo ele @ makamae no kekahi mau makahiki loihi, mahope iho o ko akou ai ana i keia laau.

            He LAAU hoohemo koko ino kekah a’u a ua mahalo hui ka poe i ai i keia laau, no ka maikai a me ka oluolu o ke ano o ka hana o keia laau.

            Ke kono aku nei an ia oe e na makamaka e kipa mai, i pau ai ko oukou kuhihewa no ka hiki ole ia’u ke hoopau aku i ko oukou mau pilikia. He oluolu ko’u uku lapaau i ko oukou mau pilikia.

            E loaa no au i na hora a pau m ko’u KEENA KAUKA ma Alanui Kamika a

Kauka L. Akina.

            Kihi o Alanui Kamika me Hotele, Helu 40 a me 317.

 

KAI HEE KAI HEE.

 

KAHOLALOA.

 

            Mamuli o ka noa ana o ke kai lawaia o Kaholaloa, mahope o aha mahina o ke kapu ana, ua makaukau ka mea nona ke kau e hoolimalima aku i ka ohee ana i ka poe lawaia he, i ke kakahiaka o ka Poakolu, no hookahi dala o ka mea hookahi. E hiki mai ka poe ohee mamua o ka hora ohiku o ke kaka hiaka, oiai o ka wa kai make ia a kupono hoi no ka lawaia ana. E makaala mai oukou e ka poe e hele mai ana, no ka mea aole e kahia ana no ka poe e lohi ana.

 

Na Kanaka Opio

 

I HIKI MA

 

NA KULANA KIEKIE O KE KAULANA.

 

Wakinekona.

 

            Ua hoomaopopo ia kona kulana hoopono me ka manao oiaio i na makahiki he 21; i ke 47, lilo oia i Alihikaua Nui no ni pualikoa Amerika ma ke kaua huliamahi mua loa kue ia enelani; i ke 57, koho ia i Peresidena ma ka hoeuli o ke aupuni hou i kukulu ia ma ke kahua kaua o ka wiwo—ole ke aupuni kuokoa o Amerika Huipuia e ku nei a hiki iloko o keia la.

Haku Bairona.

            Haku oia i kana mau mele mua loa i na makahiki opio he 19, a i ka 24, oia ke kana, ka pookela loa ma ka haku mele i haawi ia na mahalo kiekie no ka noeau me ka pili-like o na huaolelo mele-hope i kapa ia “Ka Raima,”

Wiliboioa.

            Komo oia i ka Aha Kaukana wai o Beritania Nui me ka hoopuka i kona mau manao kalaiolelo pukonakona, iloko o na makahiki opio he 21.

Wiliama O Alani.

            Lilo iaia ka hanohano Alihikaua o na pualikoa Pelekane e alakai ana ma na palena waho okana aina o Farani, iloko o ka 22.

Napoliona Bonebati.

            Hoko o na makahiki opio he 21, lilo iaia ka hanohano o ke alakai ana i na pualikoa Farani iloko o Italia; i ke 35 koho ia i Emepera nana i kau aku ka weliweli nui i na aupuni keikikane o Europa ia mau lai i ke 46, iko oia i ka wehe’na kaiao o ka hoku kaulana o ke Duko o Welinetona maluna o ke kahua kaua poina ole ma ka puuwai o ke ao holookoa—“Watalu,” a na ia kaua i hoohaahaa aku ia Farani a ulupa i ko Napoliona mana no ka hopona o kona mau la.

Hamiletona.

Hoomaka e kamaaina kona kalaiolelo ma na ninau pili kukoko o ka aina i ka 17 o na makahiki, i ka 27, oia kekahi o na lolo a kakaolelo kaulana loa iloke o kona mau la ma na mea pili kanawai a me na ninau lahui; i ke 32, kohoia oia ma ke keena luna oihana kiekie he Kuhina Wai wai no ke aupuni.

Alekanedero.

            Ua lilo oia i Moi no Makedonia iloko o na makahiki he 20; i ka 25, ua lilo oia i Haku maluna o na okana aina o Asia Komohana; i ke 30, lilo oia i Haku no ke ao holookoa a o kana pahikaua ke hiki e rula i ka hopena o kekahi kanaka pakike ke ku pono aku imua ona, make opiopio no oia i ke 32 o kona mau makahiki.

Pitta Opio.

 

KA MANAWA MUA LOA

 

O KEKAHI MAU MEA I

 

LOAA A HOOKUMU IA

 

            Kukuluia ka Hale Leta i ke 1464.

            Hanaia ka Uwaki ma Nuremebuga i ka 1477.

            Loaa o Amerika Huipuia i ka 1492.

            Kukuluia ka Papapai Nupepa ma Kopenahegona i ka @

            O Dura, ka mea nana ka wanaua@ i ko ke ao nei, e hiki mai ana ka manawa e pai ia ai ke kii maluna o ka laau i ka 1827@.

            Na laregeua i hana ka huila a hookaa mahina o ka iko hooniniu i ka 1530, a  ike koke ao nei i kona poahi launa ole mai.

            Ma enelani ka hoao mua ia ana o ka pahi a ma Farani hoi ka hoao ia ana o ka huila me ke kaa i ka 1559.

            Paria ka nupepa mua ma Enelani i ka 1588.

            Loaa ka ohenana i ka 1590.

            Hanaia ka mekini laau pauma i ka 1650.

            Hanaia ke dala keneta ma Nu Hevena i ka 1687.

            Hiki mai i amerika ka ene kini moku mua loa mai Enelani mai, i ka 1753.

            Hoaoia ka lele o ka Baluna i ka 1783.

            Ae ia ka Buke Haipule a Edewaka VI. E ka ahaolelo na na poe a pau i ka 1549.

            Hana ia ka ipuka anaiaii ma Enelani i ke ke@eturia 8.

            Loaa ka aila mahu i ka 1826.

            Kapili ia ka iwikaele o na moku me ke keleawe i ka 1837.

            Kapili ia ka mokuhao i ka 1830.

            Hana ia ka wahi leta i ka 1839.

            Paiia ka Baibala Hebra i 1488.

            Komo ka nohona karistiano iloko o Iapana i ka 1549.

            Kau ia ka hae aupuni mua o Amerika i ka la I, o Ianuari, 1776, maluna o ka pakaua o Cambridge, he umikumakolu molina keokeo a  me ulaula, a o ke ke’a Pelekane ma ke kihi maluna.