Ka Leo o ka Lahui, Volume I, Number 19, 8 May 1896 — Page 1

Page PDF (810.22 KB)

This text was transcribed by:  Rita Makekau
This work is dedicated to:  Barbara Larion Haunani Kalama

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

Buke I.                                      HONOLULU, MEI 8, 1896                         Helu 10

HE MOOLELO HOONANEA.

---Na---

EVALINA

-ME-

Kukui @ila o Dabelina

---A ME---

HAROLANA,

A O KE ALOHA KAKIA I KA IWI.

(Hooheno ia no Ka L@@.)

            O ka ehaeha eia ia ke hanini nei maluna o kona pauku kino i hele a maholehole i ka pehia iho e na kulu waimaka, a o kona kino holookoa mai lana a lalo, na piha ia i ka haalulu.

            A oia kona wa i uwe ae ai me kano leo nui kapalili, e hiki ole ai i kekahi mea ke papa aku.

            A nona hoi keia mau leo kaukau e wawalo ana iloko o ko laua rumi moe me ka eehia nui.

            E hoomaewaewa mai ana anei oe ia u e ke aloha, e hele aku au e hoauwana ia iloko o na mea o keia noho kino ana.

            Ka mea hoi a ko u uhane i ae ole ai, e neeu aku mai keia wahi aku, no ka hopena o kolu mau la ma keia ao mauleule ina aole o oe pu kekahi ma ka a huakai ike makua.

            O ko’u  mau-na ana i ko’u ola mahope ou, aole ia he mea nui ia’u, oiai, ua oi pahika aka kaehaeha o ko’u puuwai nou, mamua o ka mea hiki ia’u ke hana.

            Nolaila, ke hoike aku nei au i ko’u manaopaa imua ou o ka make ka mea nana e hookaawale aku i ko kaua noho ana ma keia nua aku.

A aole loa au e ae aku ia oe e hoi no kou wahi ponoi ke ole owau pu kekahi me oe.

            Ke hoike hou aku nei mai oe, o ka olelo hoohiki a kua makua hanai i hoopaa aku ai hana o kuu mau makua ponoi.

            I keia la, ke uhaki nei au ke hoolilo nei ia olelo hoopaua i mea ole, mamuli o kuu aloha poniuniu ia oe.

            I ka wa i hooli  iho ai a Evalina i kana mau olelo kanenae, oia ka wa a Harolana i hoomalie. He aku ai i ka ehaeha o ka naau o ka mea u kona puuwai i aloha ai.

            A paui aku la oia me keia mau olelo hoolalo ka mawehe ana ae i na mamae aloha o ke kaumaha:

            Ua hoopau au i ko’u mamao, a kea e aku  nei au e hele pu ma ko olua alahele, no ka ike ana i kou mau maku aponoi, a o ka ohooko ana hoi la i ka olelo hoopaa a kou kahu hanai i waiho aku ai imua o kou makua ponoi.

            He oi aku ka pono e hooko ia kona mau olelo hoopaa, mamua o kou uhaki ana e ka aelike hoopaa a kou kahu hanai i hana ai.

            Me kuu manao la hoi, ina la hoi, na hele au e mana i kea no  o ka noho ana o ko’u mau makua, a na’u no la hoi e huli aku mahope o kou meheu e kuu aloha, a hiki i kou wa e loaa aku ai ia’u ma ka home o kou mau makuaa ponoi.

            Aole hoi e hihi, he mea hoopilikia ia i kou ola makamae, nolaila, o ka’u hana pono wale no, oia ka hooko ana aku i kou makemake.

            O keia mau kukai olelo ana mawaena o laua, aole ia iloko o ko ahi enaena o ka inaina aka, i ke aheahe malie no a hiki i ka pau ana.

            Ua hoi ho ae la na manao ahiu o ke kupilikii. a i ka wai ua lana malie, kappa oha oha mai ia na manae hauoli iloko o ke ka ui Evalina mau kilohana maka a paa olino mai la keia mau lalani mele a ka poe haku mele:

O ka wai ua lana mahe

Uhuli lipolipo

Kia na mahiehie

A hooniponipo.

 

Ae hoi paha, ua kani hoi kana akaaku. Mamuli o ko Harolana hoalu ana aku i ka le-oli-o kana kaala ili ina hoi paka i hoonanahuki loa la enaena kieki la, ina ua nui ka hanu o ua kaikamahine Evalina la.

He Manawa pokole mahope iho o ka mao ana ae a na manao ai aku loko a na ui opio, aia hoi ua komo keke mau la ko laua kaha hanai a pane mau la imua o laua me kaua mau helehelena piha mau i ka hauoli.

E a u mau keiki aloha ano ua kokoke loa ko kakou Manawa e haalele iho ai i keia wahi a hele aku kakou no kekahi huakai loilii. A o ua i ike ole ai mamua a akahi no i keia manawa.

MELE LAHUI, HAWAII

 

---

Ka Makua Mana Loa

E maliu mai ia’ makou

E haliu ako nei

Me ka uaau haahaa

E malo ka maluhia

O nei paeaina

Mai Hawaii a Niihau

Malalo o kou malo

HOOHO

E mau ke Ea o ka Aina

Me kona pono mau

A ma kou Mana nui

E ola, e ola ka moi

E ka Haku e malama mai

I ko makou nei moi

E mau kona noho ana

Maluna o ka nohoalii

Haawa mai I ke aloha

Maloko o kona naau

A ma kou ahonui

E ola, e ola ka Moi

Mahalo o kou aloha nui

Na ‘lii o ke aupuni

Me na Makaainana

Ka lehulehu no a pau

Kiai mai ia lakou

Me ke aloha ahonui

E ola no makou

I kou mana mau

Hakuia e

LILIUOKALANI

PEKELO ka NUI

A I  OLE IA, KE

Za-puuwai Liona

O RUSIA.

---

----KA---

Nohoalii o Alekanedero

-----

Aole o Petero he kanaka naauao me ka imi noonoo e like me kona inoa kaulana. aka, ina he mea hiki ia kakou ke manaolo aku i ke kahuu i kukulu la ai kekahi mau aupuni kahiko maluna o keia ili-honua ke kanalua ole nei makou i ka olelo a na haku moo olelo kaulana Voletaire me Makale i hoopulu ai wahi a Voletaire  Maluna o na helehelena o Peter 1. O Rusia oia he mau hiohioina onaopo o o kona kulana kou wiwo ole, i ka wa e hooko ia ai ka mana o kana mau olelo kauoha e kekahi kanaka o na helehelena a pau o ke Tiga umi-ko-ko i ike ole a launa mua ole me kahi kanaka, oia mapoli no kea no o kana mau hooko kauoha o ka weliweli nui i ke kanaka mua loa e hoao ana e kue i kona mana.

Wahi a Makale: “o ka helehelena a ke Akua i hana ai maluna o kekahi kanaka o kona ano ia a e mau no ia a hiki i kona hopen, a aole he hana aku i koe ma kela aoao mai o  keia honua a kakou e noho nei pela na helehelena loli ole a ne ka hiki ole ke hoololi ia e ka manao kanaka o na hiohiona mana o na opia.

“O ka noho’na pili ohana o o keia noi iloko o kona halealii i ka wa e iho ai ke kuana o kona inaina, e hoomaka no ola i ka hoopai mai ke kumu kauoha aku akona kakoo gula i kana kuke ponoi nana e hoomakaukau i kana papa-ai a pii aku iluna o kona mau aliikoa ku-kiai e maluna ana i ka ihikapu o ka halealii, a mai a lakou aku i kona mau alihikaua me ka ohana alii a pil aku iluna i ke kauaka e noho poo ana me ke kulana alakai i kona aupuni ma ke keena oihana kiekie o ke Kuhina Nui  O keia na poe a pau e hili la ami ke lakou mau kua e ka na i Peter 1., mamuli o kona makemake ponoi iho i ka wa ana e hooholo ae i ka manao no ka hooko i kona maluu pua e huhu ma kekahi kumu okoa ae o a ninau pili laau aia nae maluna o kona mau kona aupuni ponoi e maalili ai kona naina hope loa, iloko o ke kukala kaua me ke kumu o ke kookoo kauwila.

-----

Eha no a makou pepa o keia pule, mamuli o ke anuu ana i ka pepa i ka Poalua nei