Ka Lei Momi, Volume I, Number 1, 21 June 1893 — HE MOOLEI O EHUEHU NO LAFIEDANIKO KE KUEWA ONIU MAKAKILA O MARESILE. —A O KA—— NAITA KIU O FARANI. [ARTICLE]

HE MOOLEI O EHUEHU NO LAFIEDANIKO

KE KUEWA ONIU MAKAKILA O MARESILE. —A O KA—— NAITA KIU O FARANI.

MOKUNA 1. Na La Opio—Olino KK Ahi 0 O KA WIWO OI.E. O ke kanaka opio noua keia moolelo hoonaue puuwai & ko kaua mau kiionohi e ka mea heluhelu e hoōnuu aku ai me na kuhinia o kana mau hana, ua hoea mai oia ma keia ao malamalama ma kekahi wahi kauhale uuku o Maseile, i ke au o na la o ka Moi Lui XIII e noho ana ma ke kalaunu o kela aupuni kaulana a haaheo ioa o Farani. He kanaka opio oia i hoalii ia kona mau helehelena e ka ui a mo ke kilakila, molale kona mau wili lauoho a he lupalupa pahee no hoi, a o kona oiwi kino mailuna a lalo, aia ke hoike mai la, aia ka ikaika a me ka wikaui ma kona mau lala kahi waiho ai. O ia mau la opio o ke koa opio nona keia moolelo e hanau ana i na ea huihui o keia ola ana, a e oino ana hoi i na omaka waiu o kona luaui makuahine, oia no na la o ka uwahi enaena i ka pauda, a me na leo koele o na metala kila e hoonauene ana i ka papalina lepo makuahine o l'oi'aui.Farani. E uluaoa ana ka noho ana o na makaainana, e kue ana kekahi aoao i kekahi, a o kekahi hoomana hoi i kekahi: aka o ia mau mea nae a pau, aia wale no ia malalo o na hoomalu ana me ka ikaika a ka Moi Lui, kekahi o na poo kalaunu a loea kalaiaiaina naauao loa o ia au. Aia ma ke aloalii o no Moi Lui la, e hoopuni ana he lehulehu wale o na kanaka koa i helu a ma ka papa ekahi o ka ikaika a no lakou hoi na inoa hoohanohano a ka Moi i papahi aku ai, oia hoi he Kauna. Barona a pela wale aku. Iwaena o keia poe ae la, o ka makuakane kekahi o ka mea nona keia nanea, kekahi o na kanaka koa i helu ia, oia hoi kekahi o na olohe oniu me kila o ia nau la. O ka wiwo ole i ua kanaka la a me kanu mau hana koa he nui wale e pili ana i ku nohoalii, oia ka mea nana i keokiekie ae iaia mai ke kulana o ke kanaka hoe oe o ke

awa kumoku o Maseila a i ke kanaka kuonoono e noho alii ana maluna o ka waiwai malalo o ka inoa Ke Kauna Cometa Bailana. Nolaila he hanohano a me ka ka waiwai oia na kulana i loaa i ua Kauna la mai ka Moi Lui mai, a maluna ae o na mea a pau, ua alii maoli no oia, he lani iluna a he honua ilalo; aka he mea ehaeha nae ke olelo ae, iloko no o ia mau haawina o ka hanohano a me ke kuonoono, a aia ke hoike mai la na paia o ka bale o ua Kauna Bailana nei ua paa oia me na kahiko eleele o ke kanikau. Aia maloko o ke keena nui o ua hale la, aia he kino make e waiho oni ole ana iwaena o ka uluwehi o na pua; a ma ka aoao o ua kino puanuanu la, e kukuli ana he lede me na haawe a paa o ka ehaeha e hekau aua malu kona mau hiohiona. Aia maloko o kona poli e puili ana oia he kamaiki o elima a eono paha kupulau, oiai kona lima akau e waihō lahalaha ana imua o ka umauma o ka mea moke me kona poo e kulou ana ilalo me he la hoi e lu ana i na kipona a ka waimaka. Aia ma kela a me keia aoao a puni ke pakaukau e kau ia ana e ka mea make, e ku pohai na he lehulehu wale o na kanaka koikoi a hanohano me ko lakou mau hoailona e hoike mai ana o lakoua kekahi o na iliohae i na la o ke kahua kaua o Farani, a i hoea ae ma ua home la o ke Kauna Bailana no ka haawi ana aku i ko lakou mau nanaina a aloha hope loa ana maluna o ko lakou hoaloha o ka oihana makamaka ole. (Kahua kaua.) Iloko mai la ka la, a hoea mai la ka manawa a ka lepo o Farani e huna aku ai i ua helehelena o ka mea i hala no ka manawa hope loa, ua hookomo ia aku la ke kino make iloko o ka holowaa nani, a maluna iho o ka pani o ua holowaa la, e lau ana keia mau huapalapala: "Ke Kauna Comela Bailana." -No kaHoomaha Hope Loa Ana. Ua nolo ia aku ke kino make o ke Kauuna Bailana me ka hanohano nui, o na hoaaloha a me ke aupuni o Farani, a i ka hala ara ae o na la o ke kanikau a me ka ehaehu, aia ke Kaunu wahine Bailana a me ka - makahi ke noho kokoo;ua ala iwaena o na haiakane a me na haiawahine lehulehu. [Aohe i laua aku.] Ma ka auwina ia Poalua nei i pau aku ai na mokuahi holo pili i ka holo no ko lakou mau awa pakahi.