Ka Lei Momi, Volume I, Number 36, 3 August 1893 — Page 2

Page PDF (411.70 KB)

This text was transcribed by:  Linda Ching-ikiri
This work is dedicated to:  Awaiaulu

AUGATE

Sabat  Poakahi   Poalua     Poakolu   Poaha     Poalima   Poaono

                                  1             2             3          4        5

     6           7             8             9           10           11      12

    13        14            15            16            17           18     19

    20        21            22            23            24           25     26

    27        28            29            30

 

@ Lei Momi

POAHA         AUGATE 3, 1893

 

Ko na Nupepa Manuo no Hawaii.

 

    Ina aole he apono o na @auaka i ke Aupuni e ku nei, pehea i mau ai ke ku ana @  @ aupuni no keia mau mahina @  mahope iho o ka unuhi ia @ ae o na koa Amerika mai ka ainā aku a me kā huki ia ana o ka hae Amerika ilalo malelo o ka Blount ka-noha? No keaha @ mea i'ku ole ae ai o na kanaka a hoihoi ae i ke aupuni moi?--New York Recorder.

 

    Ina aole e lawelawe koke anā ka Ahaolelo i kekahi keehina no Hawaii, elaila, e kono aku ana ke Aupuni Kui@ ia Enel@ni e hooholo koke i kui. @ @ lakou. Ua heawi mai lakou i ka aina ia kakou, a ina e na-na ole aku ana, aole e hiki ia kakou ke hoahewa wale aku no ko lakou im i ana i pono hou no lako@ me kekahi mau aupuni mana uni e ae. --S.F. Choronicle.

 

    Ke hooikaika nei o Mr. Nordhoff me kapa nupepa e kukalu hou ia ke aupuni moi ma Hawaii, a e hoihoi hou ia ae ka M@wahine i pau ma ka mal@ma o Ianuari i@ o ka nohoalii@ [punctuation?] Ua manao o Nordhoff eahiki iaia a me nupepa "Herald" ke lawelawe i ka h@. He hoomauhala @ no @e ano i @e koho aku me @a ike iho no ua haule pahu ka poe hana lapu-wale.--Oakland Tribune.

 

    O na aina i hoohui ia mai ua l @ he pomaikai ia lakou. Aole hookahi i hoike mai i kona hoopilikia. E nana ia Ferolida, Lusiana, Tesaka, Aka-@asa, Misouri, Kanasa, Nebarasaka, Iowa, Minisota, Dakota, Kaleponi, Oregona, Wasinetona a me Alasaka, he mau teritori kukakaawale @. @eaha ka mea i ike ia no lakou? Ua kemo mai lakou malalo o na eheu o Amerika Huipuia. Pehea o Hawaii? aole anei e pono e @ilo wai oia i teritori no kakou?--Independent.

 

Kekahi mau Hoakah@ e pili ana no kona hopu-@na.

 

    O Kalei Wahea, he kamaaina oia no uka o Kalihi no kekahi mau makahiki loihi. Ile Wahi kiua wale no ko@a ma ka maka a me ka Waha. Iaia e noho aua pela, ua ene@ ia iho @ oia e kekahi poe a lawe ia aku la e hoike i ka Papa Ola he ma'i le-pera ko@a. Ua hanaia iho la he palapala hopu a paa iho la oia a lawe ia aku no ke kahua hoomalu o Kalihi. Ua hoike ae oia mua o kekahi poe he eono pule kona paa ana ma kela wahi, aole loa oia i naua ia a me kekahi poe ma'i e iho. I kekahi la ua hoike aku la kekahi poe iaia e lawe ia ana oia no Molokai me ka nana ole ia.

    No@, i kekahi @ [rest of line unreadable] ka manao iloko ona me ka nana ole i ka mana o ka Papa Ola, a me kona manao iho no aole oia he ma'i lepera, ua lele aku la oia ma Waho [@, one word or two?] a holo aku la no ka hoopakele ana iaia iho a hele aku la ma ke kuahiwi a hiki i ke awawa o Waimea. Mahope iho lohe ia ae le ua mahuka oia, ua haawi ia ae la ke kauoha in na Hope Makai Nui no kona nalowale ana a e hopu aku iaia ke loa@. Ua @oke ia oia i ka huli hele me he holoholona ahui la. Ua olelo iho oia aole ona makemake e lawe ola ia oia. Mamua aku nei, aole oia i lawe i na mea makemake, aka mahope iho, o kona lohe ana ke huli hele ia nei oia e na makai, ua holo aku la oia a au iloko o ke kai a alua@u aku la na makai maluna o ka waa, a i ka Wai kokoke iki aku ai na makai mahope ona ua paa ae la oia @ @ ama a hoohuli ia aku la ke waa a pa@li aku la na makai iloko o kai. Ua hoi mai na makai i kula me ka loaa ole o ka laua mea i kii ai e hopu. Ma ka poeleele loa ana iho, ua au mai la o Kale@ Wahea a pae i kahaone o Waialua.

    Mai kela wa mai, ua ike ia ko Kale@wahea lawe ana i ka pu me kekahi mau mea eha e ae, a i ka hoea ana aku o na makai no ka hopu hou ana iaia, e noho mai ana kela me ka makaukau. Ua olelo aku na makai iaia e hele aku ana lakou e hopu iaia i ka po, nolaila ua ahai aku la kela a noho i ke kuahiwi. Ua olelo ae oia e like me ka loihi o kona huli ia ana me he holoho lona la, pela no oia e noho ai me ka haawi pio ole. Ma kekahi mau lono hoi ua loaa he Wahi kupono loa non a e noho ai ma ke kuahiwi o Kahuku, kahi i oi aku ka maikai mamua o kahi a Koolau i noho ai, a ua hiki iaia ke hana paani mai i na poe a pau e hele aku ana imua ona. I k@ na lohe ana e hopu hou ia ana oia, ua aha i @on aku oia no ke kuahiwi, oiai nae he mau mahina wale ae nei no i hala, e noho ana oia i kai a ua lawelawe hana no hoi i ka uwapo o Waimea. He kanaka makaukau loa oia ma ia hana. Aka, ua mahuihui wale ia ae nae hoi ua haawi aku nei ke kauoha i na Luna Makai o Waialua a me Koolau aole e hopu iaia, e waiho malie pela a hiki i ka manawa kupono, a malia o hiki ke hooluolu ia aku oia o ka hiki no ia ke nana pono ia ke ano o kona mau helehelena. No ka mea, Wahi a ka poe i ike aole he mau hiohiona o kela ma'i hookaawale ohana maluna ona.

    O keia malalo iho ka@a leta i kakau ai i kekahi o kona mau hoaloha, a e heluhelu ia me ka onoi nui:

KAHUA HOOMOANA MA KA MAUANA,

Kahuku, Iulai 29.

Ia--

    Ua loaa mai kau palapala aloha a @a haawi mai ia i na manaolaua he nui ia'u a me ka olioli, akahi iho la no a ono ka'u ai ma ko'u home mauna nei. He nui na lono i loaa mai ia'u eia au ke huli ia nei, a i kela pule aku uei ua kaumaha loa ia ko'u noonoo no ka lohe ana mai e hele mai ana na makai haole a me na koa o ke aupuni e kue ia'u, a e kipu hoi ia'u ke loaa, a @aha la ka'u hewa i hana ai i hoao ai e hana ia'u pela me he holoholona @. I ko'u wa i lohe ai i kela mau olelo ua hu ae la ko'u aloha no ka'u wahine a me ka mana @ep@ hou loa he elua pule no ka loihi, a pela pu no hoi me ko'u ohana. Ua hoao iho la au e holo hou e hoopakele ai au no kua home mauna, me ka haawi ana i ka'u wahine a me ko'u ohana i ke aloha hope loa, a i ka'u wahine hoi keia mau huaolelo, "Ua hiki mai ka wa no'u e hele ai me he holo-holona ahiu la, a e hoi ana au no ko'u home mauna a hiki i ka wa e hui ai u me na mea a'u e lohe nei, a ia Wa@ e p@io ai no ka make a me ke ola, a hiki i ka pu-a ana o kauwahi hope loa mai ka'u pu @raifela aku." I keia mau huaolelo ae la ua haa-le@ iho la au i ko'u home me ka manao kaumaha, aka i ka Wa i loaa mai ai o kau palapala ia'a ua haawimai la ia i na @anao-lana oluolu a e hooki ia ana hoi na @ hoomanu ia'u no kekahi mau makahiki. E hoomaha au e like me ke kanaka, aole hoi e like me kekahi holo-holona holonahele.

    Me ke aloha a nui, owau no kau kauwa haahaa.

           JACK KALEIWAMEA.

 

Ua Hala aku Ia.

 

    Ma ka po Poalua nei, Augate 1, ua hala aku la ma kela aoao o ke ao nei o Mr. Kauai, ka ma'i lepera i'awe ia mai ai mai Kalalau mai ma ka pa hoomalu o Kalihi. Ile kupa oia no Waimea, Kauai, a he lunakanawai no kekahi manawa loihi, a na ka ma'i h@okaawale ohana i lawe aku i ka oi-hana mai iaia aku a noho ma Kalalau. Ua haalele iho oia i ka wahine a me na keiki e noho k@makena aku nona ma keia @o, a m@ ua mukamaka he nui.

    Ma ka Iwalani o ka Poakolu nei i hoihoi ia aku ai oia no kona aina aloha, a ilaila e hoi aku ai ka lepo i ka lepo a o ka uhane i kona mea n@na i hana. Aloha wale.

 

NA LUNA LAWE PEPA

 

    Malalo iho e ike ai ko malou poe heluhelu i na luna a makou i hookohu aku @i no ka lawe ana i ka makou pepa, a ia lakou wale-n@ e l@ ai ka pepa i na poe @ makemake mai ana, a i ole ia, ma ke Keena nei no hoi.

C. B. Menese     D. Kahaleluhi

Samuel Kapua    Sam Kaanaa@a

@ Keawe

Aole i pili @ i na luna ma-waho aku o ke kula@iakauhale nei.

 

    Ua make o Kauai ma ka pa ma'i o Kalihi i ka po Pua@ @ @ ua hoihoi ia aku ma Waimea in@hinei ma ka Iwalani.