Ka Lei Momi, Volume I, Number 2, 14 August 1893 — KE KAHUA E PAA [Illegible] HAWAII [ARTICLE]

KE KAHUA E PAA [Illegible] HAWAII

(Kakniiia 110 Ka Lei Momī.) lna i nanu aku k<«kou i ka nolio ana o na laliuikanakn a pnil niu ka lionua npi, ua liko r.a ano a n\o ka lioonc»ho ana i lia kninu o pan ai ko kaliuu iw«er.a o na lahu; i.»!uao, ua oi a? ka i;.ono, ka .makiiukau, ka paa o kpkaln mui hana i kukulu i.i i)iahi!i<> o ia kahua a lakou i ku like ai me ko lakou akamai no lokahi uuinav.a loihi. ltta e lioom.ani;o aku kakou i ka moo lr!o o Aigitj ila i kn wa kuliiko, īie mea e La pan; oia na mea i hannia e ka lVri'.siilor:a, ke ku neilukoua hiki i isoia mana M a, he niau tnusani makahiki. Pe la no i keia ma::a A .Ya mawaona ona hana eku noi uia na \ma IMkina. 0 ke kia o (īoorgo Wasinetona no koua, a ke lioo ; a mai nei ka lakou.liana ma ku'ao nei, ua kukulma maluna o na kahua i hoonohoia a paa loa.

Aka nne, o kc kaliua a'u o hoonolio nei i wahi e ku iho ai o Liawnii a paa, a mau kona ku anaelikome ka oielo kauhma a ke Alii aloha h;liui, ka Moi Knuikeaouli Kaniehameha lil, a eia kana: E mau ko Ea o kaA.na i ka Pono. O ke kulaua o keia kahua, aole i.i i like me r.a knhua i ike ia e kakon nei, ua pili keia i ka io, ke koko a me ka iwi o llawaii nei, oia I30: ka lahuikanaka IJa -\'aii, he kāhua no ke kino a un ka uhane. E na hoaaloh;» iloko o ka 116ku, ke alte mai ue'i paha oiikou me kn oluolu 0 niiiau enai ia\i 110 keia a lu mea pono hoi e AVeheVvelie aku au e like me ka hiki. Eia keia: Ilealia la kn kalma e paa. ni 0 l!a*vaii ? Ka pono Kunaliano oiaio; oia ke kahua e paa mau ai 0 iinWuii a hiki i k:i hopeiia. 1. E no pono ia na oh>m«! i !:a liaihala. 2. E hoonaauaopono ia ua k.iiu>ka hjc na li.T*.a maikai. 3. K ho »ko polōlei ia na kanaWai mJujia o lakou. 1. K «o ponn ia na o'jaia i ka Isii!)i!a.' L'a noiio mai ka pono Kiislia:io rna IlhU'aii he kanahil,"j a oi mahnh'ki, aole nae i kifkr.lu |;o'lo ia na o!i«iaa IlaWaii malu ia iho 0 i 1 kaima, he hapa uuku walo iho ;lo; a 0 ka liapa nui 0 na hoa?;Io!ia, h ) L-oe i_ao pono o!e ia ma keia mahele e kokua nui aia i ka noho maluhia ana, na lilo nui ma ka auWaaa ana a haule iloko 0 nn Eoi >0. Ke hooin mii nei na ioaaokei.» k'iiMukaiihalo mawaena 0 \ )j V : , ; , u o pir> Ib wai!, ■>: Ij'.* i ••«ao ia ms na ru!a r< i\j noho ana OĪia.ia. Ku Liii aku me ka oiaio, o kekalii kumu keia 0 La holo hikiWawe ana 0 ka make maluna 0 na kanaka Hawaii i keia- manawa, a ma keia mua

akii uo lioi no ko lakou ikn 010 i ka a!ia i nn- pomiiikai heimi.iloko o ka Haihalii i kaūoha iit inai ai c laaluinu, h»? pono o maoniao ni ka noho a'ia, a ika ikaai'ke ki'io a ,me ka uhime. 0 ko ia ao po*io 010 ia £ īa i kaBaibala, a lilo pn i.oi o 1 taWaiī i nu i a liookini i ka U:o o o ls"o iftau a.'ia, e h : ki mai aua.ioi koa ni:.oa\v'a e hoopau ia ai niai ku luv.i\i:\ aku. \ i mea e kauhi mai ai 'a e 11-waii ponoi mai kn noo.ieo ana o ka aina i na kanaka, a i hoomau ia aikou noho iiunkoa aaa nm ka homia a liiki 1 kn ho;H\ia. e paa i ka o ka lima ia o ke Akua, ka niana e liiki e hoola a & mau ai kou nolio ulku ka mea i ol;lo ia, ,k "isa'u e liooha, na'u'epepehi, ev.-au no e h«jfola, aolo mea nana e Loopakele mai kuu lima aku. i\ s !a hoi i hoolana mai ai ka liaku i ka vae ana i poe ponoi uo.ia nololio mai o ke ao nei. kokahi e kaili in mea mai o'u aku, akii, na'u iho no e haawi akui.i, ne iiuaa hoi ko'u e lawe liou uidi ai." loa. 10:13.

I u<i makuu nar,-,»if f kc kau leo alui nei au ia onkou, no ko nloha i i;o kakou laliui, niui ka hoomalu ana i na keiki mai n.i p'oino e ili mai a;m. E hon-iau pono i koia hana nia ko onkou lima, e huoia aku 1 na knmu oiiiio o ka Kiihala, i li'o ai luknu i poo kanaka no ko Vk:ia, -a" hc poe lioi i alolia i ko lakou aina i mau ni ka pouo a me kc ola ō Ilawaii, oia ka moai hai ia mai.

. O oukou hoi c nn makna, mai hoonaukluki aku i na keiki a ouk-iu, aku, e alakai ia oukou ma ka hoopono a ine ka hoonaoiioo a li.fi Ilnkiia t; E ao aku i ke kainalii i kona aoao, a elesria-kulp-oia, uole oin ens m:iilnilu aku. v 3.3:19. E hoike 110 ka miikun i- ko kniki i kou oiwo.. 0 kpia m-.ui o!elo y\i e kaoolm aku noi ia oo i kin ln, a w.iho tio i,i iualoko o kounaau, a u ao i>n;io aku on ia m u m»a i kw; inau koiki, aokiimnilioaku iv moa i kwu uo!io ana m i kou hak l , a'i ko l.ikou h.'ie aīa ma ko ala, i k )'.i moe ana ilnlo, r, mo kou afa ana iluna." &an.

Eia kekahi, o kou ano poao e k:i m>ikuuhine mn k.- noho a ui iip.iin o n:t kelki, e liookamu aku oe i kuluwi e paa ai ka luhui. l<a olelo i«i m.i ;ia ain» naauao a pau, i ia muik-ii un wahiae, nami;io, m-mmae. aoho inalie, akaniai, niaum.i i ka hale, a ma!ahoi i na keiki, nlaila, po;na> kai i<a ai.ia, hhulehu ua kanaka p(iio, na kanaKa kaulana, lianoliano, akamai a nio ka noho malie. No ke aha? Eia, no ka pono a m'iikai o na wahinn. INo kn.ilia k? !>■ī ,, l:i-ī o Wuaī.inloiia.' , liiiio, a'/.e l.'ko .'i.. 1 -iu-w .}i;n'i nnaupo, aoio pono, ,-iole >naluhia, aole hoi w.iiwai, pomu wale. Aka, ina e ala mai oe u

noho p'ono, a lior.krthna malnn{\ oka Ba;b4'it alai.la, o pue.iiku auanei oc f ka liowe lām'-'o like ine ka inoku e holo nri in« ka moana a kom«) ii'Okooke awa.' Pc!a no o Hnwaii o liolo ai raa!nhXp ka 'nioku B;nb ■la a komo ■i t6 a.\v ; < hu.i, i.ka honu? mau o na. uha.ni' nu\e nv\ i.ivh(!)onnauLVj iu ua knnaka i na hana maikai, liokahi k'u»nu koia o j)OMO ai, o ka luionamiau ia liia na lia.ia m iikai, h« hua keia o ka malam.i i n:vrula mai|{ai,'d\iko mo. na hu.vi ka:iu ia ina ke , kihapai a ulu ao, oōln pono e waiho vval« al;u, ak'a, e waeleaku i' na i»:o o wlu m v āna. P<HU īio ka ]""OR i n'o ia i'kn Uaiba)a, r hc hua i iulu ia ma ka naftjjjj aka, e hoopili pu aku i na hana- inaikai ole,- o piipa aku hoi ina hanā iho. 110 nui nn hana maika'i ehana ai, kalai pohakuī'hamo puna t kukuiu. hnle, oki wahie, liana i na mja hao a me na mea e ue he nui. Ke nana .aku kakou nui Noaolulu nei, e iko auaiioi kakou nialoko o :;a hale hana ho uuku \va!e no na kanaka e hoopouopno nei na haua m-iikai, o ka hapauui nole; mna malihmi wale no e liooponopono iiei i na hanu. na'.u aku k.ikou ma na kuaaiaa, •• ona makun walo' no ko mahma ana i na hana, o na o-)io i hoonaauoo ia ma na kula, a i he.no po:m mai na knla nui ' nyJi aok? lakou i ikf3 nui ia i; k ikai ana ma na liaua maikai. Ua -ike nnu ialakou nia na alanui j o ki' kulanukaulialo, p poai hele walo aaa. lleaiia la koiai»

Kolaila, Uookahi.walo.no hoike e poao ai k»i;\ hili likaaakn, ii e al«k:ii ia 'lakou a e hookn aku. Oka n >ho aua :n:ii o 11:1 aina naauso i k-.'ia W t *i, hn ku:nu hoohalike kūpkio ia nou e ilu Waii, ma Ka hoike a kokahi mea 1 ike pono i na knnaku o A nertka Hiiipuia, anlo iko ia kekahi kanaka o helo' Wale aaa pia ko alanui, iuaik rt /ponO ia aoīe euūi hana, e hopu no na maka'i 'a hookolokoloia oi;>, nohiila, |)aji ua ku'-iakn i ka' h-mn, 'o k i hir'i o \a\ hana,' he ikaika n, inaīk.ii ke oln kmo, ,a iio.lui \ kaWaiWai, a kihi. uo hoi ku ola pela ka hoikn a ksknhi kanlika nanuan; i mui eia »i»npi : II Ō ka hana ke ku-nu ia |«,ilVi a: na l.a"o ko iihnil:i

la i leliuiehu ai na kanaka ma ia mau ai-iia! ) Ku manao nei au, hs "HuhihoWa oK O ka maikni k'ipo io ; o kē u)n kiiio maloko q . mi-.huoa.j]iaik ; ii, Elua. O ke alakaiia ma na hana kupono,-he kmdu ia c kaohi mai ui mai na m«?a -ino,- a poino. 3. E hooko poao ia tia kanaj\ai kupono -o/n'i ka-!l.iVt'a-i. ■ j r, UUItO i'.<» i a.i ki u 4 vrii k') *n ka ho.ik j |,0. : 0i.-i inaiuna ilio o UaV.aii. Aolp, aolu vvV ««a' ohana," ho ka-

na\Yai mnwaenā o na mal»ua a Tiic na koiki. Oia kahi hemanui m;i nn ohaua o kakou. ī> otai la, c hooko aku oe e' ka iiiaknak«\ne i kc kanaWari o*ka po:io kino t. me ko ka uh uio, i 1.10 liikou i pōn hoololie a ma- , lūina |«oao. Lia i h.ooko |<onoia ! knia nm-na ohalin a |uiu,' mai IlaWaii ii īNiihan, a pola 110 hoi ita ka:VaWj;i o ka aina, alaik: T ka 'piuna hou ae" noi au: K mau ke 3ia o ka \ina i ka pono, n ola oo o lla aii a mau aku iloko o ka !ima o ka 'makua Maua ioa. Ms ka inahalo.