Ka Lei Momi, Volume I, Number 4, 28 August 1893 — Page 1

Page PDF (352.04 KB)

This text was transcribed by:  Punahele Todd
This work is dedicated to:  Na ku`u keiki hanauna...Kira Kekaipo`i Alvarez

KA LEI MOMI

E Mau Kou Olino Ana.

BUKE 1    HONOLULU, OAHU, POAKAHI, AUGATE 28, 1893.       HELU 4

 

He Moolelo

-NO-

LAUOMIDIHAE

-KA-

UI I MOHAI IA I KE KOKO

-KA-

NANI I ALANA IA I KA OI O

KA PAHIKUA

-

Ka mea Huna iloko o ke Kiaha

Waina.

Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke

Kuikele.

-A O KE-

Keiki Alii Numaredina.

-KE-

Komo Lima Maka Popoki.

-

MOKUNA II.

-

Ka Huakai Kaahele Honua a ke Keiki Alii Numaredina-Ka Palapala Noi Mare a ka Moiwahine Delauzia o Peresia-Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kui-kele-Na Mea Kino Elua ma kahi mehameha.

-

            I ka hala ana aku o ka elele me ka palapala a ka moi i ka Moiwahine Dealuzia o ke aupuni o Peresia, ua hoomakaukau koke iho la ke Keikialii Numaredina no kaua huakai kaahele honua i ukaliia e kekahi mau keikialii a me kekahi poe hanohano o ka aina.

            O ke aupuni mua a ke keikialii i manao ai e kamoe aku kana huakai hele, oia no ke aupuni o Burema, kahi hoi a ka Moi Maralia e noho alii ana, me ke akenui o ua keikialii la e ike aku i na helehelona o ke Kaikamahine Alii Monelawania, kekahi hoi o na kaikamahine i kaulana kona ui ia mau la a puni ka honua.

            I ka manawa i makaukau ai ke keikialii no kona hele ana, ua akoakoa ae la oia a me na hoa a pau maloko o kekahi rumi o ka halealii o ko laua makuakane.

            Iwaena o na kukai aloha ana o ka makua a me ke keiki i haawi iho ai oia i kona aloha hope i kona mau makua, a o ka pulima aloha hope loa ana i hopu aku ai, oia no na lima o kona pokii kaikuahine aloh, ka mea hoi i kapaia o “ke kaikamahine alii Murisedela o Haredina.”

            I ka hookuu ana aku o Numaredina i ka pulima o kona kaikamahine, ua puana mai la kona kaikuahine i ka huaolelo kanaenae me ka i ana mai, penei:

            “E Numaredina, kuu kaikunane aloha-ia oe e kaahele ai maluna o ka ilihonua, a mamua hoi o kou huli hoi ana mai no ka home nei, e hoomanao oe i makana na`u mai ia mai ia oe mai. Mamua hoi o ka hehi ana o kou mau kapuai wawae maluna o ka apana aina o Haredina, e haawi aku ana au i kekahi makana i oi aku ka nani a me ka hiehie mamua o kau makana e haawi mai ai ia`u.”

            Ua ae aku la o Numaredina i keia noi a kona pokii kaikuahine me ka maikai, a huli ae la oia a hele aku la ma kana hua kai hele.

            I ka manawa o ke keikialii Numaredina i hoea aku ai maluna o ka aina o Burema, ua apo mai la ka Moi Maralia iaia me ka hanohano nui, a ua hookipa ia aku la ia iloko o na hauoli palena ole o ka aina.

            Iwaena hoi o na `auna ike alii ana i ike mua loa aku ai ke keikialii Numaredina i na helehele na ui nohenohea o ke kaikamahine alii Monelawania, a ua lawe ae oia e hoohalike me na helehelena o ka mea huna iloko o ke kiaha waina, a-

“Aole no e like aku me ka ua o Nahunahu,

Ke kaakaalina a ka niu o Kalapana.”

            No na la ekolu wale no ua haalele iho la ke keikialii i ke Aupuni o Burena, a ua kamoe aku la kana huakai hele no ke Aupuni o Hinedu, kahi hoi o ka Moi Zumerebia e noho ali ana.

            I kona hoea ana aku ilaila, ua hookipa ia aku la oia me ka hanohano nui i oi ae mamua o ka hookipa ana a ka Moi Moralia o Burema.

            Ua kiei, ha-lo a ua makaikai aku ke keikialii Numaredina i na kaikamahine alii o ia aina, me ke ake nui o kona manao o ka ike lihi wale aku la hoi i na hiona a ke aloha, eia nae he ole ka ike ia aku o na helehelena o ka mea ana i li`a ai.

            No keia ike ole o ua keikialii la i kana mea i aloha ai, nolaila ua haalele koke iho la oia i ke Aupuni o Hinedu, a hele loa aku la oia no ka aina laula o Kina, kahi a ka Moi Amiana e noho alii ana, a ua hookipa ia aku la no oia me ka hanohano nui i oi pakela aku mamua o keia mau mau alii elua, a me he mea ia, oia paha kekahi o na hookipa hoohiwahiwa ano nui i loaa i ua oiai kona mau la e ola ana; no ka mea, o na alanui o ke kulanakauhale a ke keikialii i hele mai ai, ua halii ia i na silika nani o Vereneda.

            Ma na aoao o na alanui, e ku lalani ana na kaikamahine me na huihui pua ma ko lakou mau lima, no ka hoolei ana aku iluna o ke kaa o ke keikialii ua nana aku la oia maWaena o na kaikamahine o ka aina laula o Kina me ke ake nui o kona uhane e ike lihi aku la hoi i ka mea pohihi i ka ma ka o ke kui kele ana i ike ai oiai oia a me kona kaikuahine e noho kokoolua ana ma kekahi rumi o ka halealii o ko laua makuakane, elike me na mea a kaua i ike mua ae nei, oia nae aole he ike ia aku.

            No keia @@@@ @@@@ @@@@ i kana mea i @@@@ @@@@ @@@@ puana ae la oia @@@@ @@@@ @@@@ olelo.

            “Auwe! Eia la ka ihea kona wahi i noho ai?”

            Mahope iho o ka pau ana o kona noho ana ilaila, ua ku ae la oia a hele loa aku la i ka aina o Nohia, kahi a ka Moi Maranao e noho alii ana, a ua hookipa ia aku la ia elike me na hookipa ana a kela mau aupuni i hala hope aku la.

            Iwaena o na laupa ike alii ana oia aina i nana hou aku ai ke keikialii iwaena o na kaikamahine me ke ake nui e ike aku i na helehelena o ka mea ana e iini nei.

-

            Ma Wailuku, Maui, Aug. 20, ua hanau mai la mai ka puhaka mai o ka wahine a A. St. Chad Piianaia, he kaikamahine.

 

            Eia ke hoomaau aa nei e ka hana lahui na leo mele oilo @@ Hawaii iloko o keia mua la, a me @@ ke mea la, e puhi ia aku ana imua o ke akea ma keia mua koke iho ke olelo loaa na kuia.

 

            Aloha oe: Ke hoopalahalaha mai nei ka Ona Miliona a Kamaomao i kana apana hana ma Kamaomoo a me Waikapu. Ke pu-a mai nei ka uwahi o na palau mahu o ua kaeaea la@@. He lai pu ka aina Malu i-ko-ao, oia mau ka @@uli pu o na kakai pali o Iao. Aohe mau mea e ae. Aloha nui.      S. E. K.

 

            Ua loaa mai ia makou kekahi lono, e pili ana no ka hanau ana o ka wahine a Koolau, kela kaeaea o ka mokupuni o Kauai, a ua hooia ia mai hoi maloko o kekahi o na hunahuna o ka nupepa Avalataisa o keia kakahiaka. He mea nui ka hoomanao ana i ka la hanau o ka wahine a kekahi kanaka nana i kike ka maka o ka a la, a i keia la, he kanaka kaulana ka makuakane o ke kama opio i hanau iho la, koe wale no keia aole he mea i ike he keikikane a he kaikamahine paha ka opuu hou i hanau ae la, ina he keikikane a kaikamahine paha ka mea i hanau, he mea maopopo, e hoomau aku @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@