Ka Lei Momi, Volume I, Number 4, 28 August 1893 — Page 2

Page PDF (397.43 KB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

HONOLULU , OAHU, POAKAHI, AUGATE 28, 1893.

 

Pehea hoi na Kiure Haole.

  Ma ka noho ana o na Kiure Haole e noonoo i ka hihia pepehi kanaka ma ka Poakahi nei, a i ko lakou komo an iloko o ka rumi a puka mai iwaho me ka olelo hooholo, e hookau ana i ka lawehala, ua lilo ia i mea na ka makou lunaikehala e nune ai, me ke komo pu mai iloko o ko makou houpo na manao hoohuoi heaha hoi ka mea i kaohi ale mea ka Loio Kulina, a i ole, o kona Hope paha, i na hihia hewa a na Kiure Haole i koe, e like me ko laua hoopau a hoomoe ana hoi na hihia a na Kiure Hawaii a kekahi kau hou aku?  No ka mea, ua kue na Kiure Haole i ka makemake o ka Loio Kuhina a me kona Hope, ma ka hookau ole ana i na hoopai maluna o ka mea hana hewa, a oia hana ana pela, he hahai ana ia malalo o na hana a na Kiure Hawaii, he mau la wale ae nei no ka mamao.

  Heaha ke kumu i hoohalike ole ai ke ano o ka hana ana, o like mo ka na Kiure Hawaii?  No ka ulaula ana anei o ko lakou ili, ke kumu i kaohi ia ai o ka lakou mau hihia, a o lakou nei hoi, he alohilohi a olinolino e makapaa ai ka ike o ka Loio Kuhina a me kona Hope, a i ole, no ka olu anei a keokeo ana, o like me ke pohaka o ka mahina iloko o Kupau, ke kumu i hiki ole ai?

  He mea ua Akioma ia, aole e hahai ka hina laka i ke kao ahui, no ka mea, he kue ia i ke kanawai o ke akahai a me ka haahaa, a pela i hoea mai ai keia mau paewaewa ma o na alakai la o ke kanawai.  E kamailio hou aku ana makou no koia mea ma keia mua aku.

 

Na Hoololiloli Manawa.

  Ua loaa mai ia makou na lono e hoololiloli ia aku ana ka manawa holo o na mokuahi holo manawa mai Kapalakiko a i na Panalaau o ka Hema, a pela hoi me ka mokuahi Australia ma na Poaono a pau, mai Kapalakiko mai, he ekolu la ka lohi mai kona manawa mua mau mai, a o na mokuahi e ae, la ehiku la ka lohi mai ko lakou manawa mea mau mai, mamuli o ka hoololiloli o ka Hale Leta o Ladana, no ka pono o ka oihana leta o na Panalaau, nolaila, mai haohao ke ulolohi mai na moku hali leta e hoomanao i keia mau hoolaha.

 

Ku i ka Pu a Make Loa.

  Ma ka auina la Poaono i hala, hora 4 paha a oi iki, oiai na haole e kikipu ana mawaho o Kalia, ua ku hewa aku la kekahi keiki, o Hanuela Kapule ka inoa, oiai oia e peo ana mahope o ka pahu i piha me ke one.  O ka hana a keia keiki i noho ai ma ia wala, he nana i ka maka kikipu a na haole, a oiai o ka pahu one aole i piha pono i ke one, ua emi ke one @  nolaila i ka wa a keia keiki o paa mamo ka manao ole ae he poino kekahi o ukali aku nei iaia, ua ku aka @  i kekahi poka p@  ana ke kua a puka mamua o ke @  .

  Mahope iho o ke kani ana poino a u, ua hookani mai la na haole i ka bele no na wahi nei e hele ae e nana i kahi a ka poka i lele aku ai a kue aka, aole he hele ili ae o kela keiki.  No ia mea, ua holo aku la kekahi haole e nana a ike ia iho lae kulou ana oia ilalo, ia wa i hoala ia mai ai iluna a ike ia iho la ke koko e kahe ana.  Ua kahea koke aku keia haole i ka nui haole o lakou, a naholo mai la lakou no kahi o ka pilikia.  Ua hooponopono koke ia iho la keia keiki, a i ka hoea ana aku o na makai ilaila, ua hoihoi ia mai no Kalakaua Hale, a mailaila aku no kahi o ka ohana i ka po iho a ao ae Sabati.

  Ua manao makou, he hana pono loa i ke Aupuni e papa loa i keia hana hoopoino i ke ola o ka lehulehu me ka nana ole i ke ano a me ke kulana o kela a me keia.

 

Hunahuna Hea Hou

  Ua ku ae ma Nu Iola ma ka la 11 o Augate ka mokuahi Normania mai Livapula mai me 906,967 paona dala ma ke gula.

  Ua oleloia ae he makemake ka Emepera Williama o Geremania e ike i kekahi kaua ma agena o Enelani me Farani no kela ninau e pili ana ia Siama.

  Ua hoolanaia mai nei ma ka auina la o ka la 12 o Augate ka mokukaua hou Mineapolis mai ka pa kapili moku aku o Crmp.  O kona loa he  412 kapuai, laula 58, a o ka hohonu he 24 kapuai.  O ka nui o na tona he 7475, he 22 mile kona holo i ka hora hookahi.  Na Lizzie M. Washburn i o mua ae i kona inoa, kaikamahine a Luna senate o Washburn o Minesota.

  LADANA, Augate 15, - Ua hoike ae o Pohakuhauoli imua o ka Hale o na Haku i keia la, ua loaa mai iaia he lono telegarama malu mai Parisa mai e olelo ana he mau Wahi mea uuku loa koe alaila pau loa na mea e pili ana ka ninau o ke kai Berina, a e kaa ana ka pono ma ka aoao o Beritania.

  Ua pau i ka make ma o ke piholo ana o ka Waapa he umikumamahiku ma ka muliwai Shonon.  Ua hele keia poe i ka holoholo Waapa a pau nui ai i ka poino.

 

HAWAWA KA HANA.

  Mr. Lunahooponopono: -

  Ua hiki ke hoomaopopo loa ia, o Aisupa o Hana na helehelena a pau loa maalo mau nei ma ke Kuokoa puka la iloko o koia mau la, no ka mea, ke heluhelu iho a me manao he hemahema loa ke kamailio ana, hui pu mai hoi me Bihopa, hauhili loa.

  E kuhi ana au he ike kola kanaka i ke kalai manao ana, eia ka he oki loa, he hookohukohu nae ma ke kamailio ana.  Me he mea la, ua noho loihi ma keia oihana ka hooakamai o na olelo maloko o ke Kuokoa.  O ko'u mea i manao ai pela, no ka hikiwawe o kona waha i ka huhu, a he hoi lua na olelo ke kamailio mai.

  Eia wale no ka'u e ake nei e ike, pehea la oia i haalele ai i ka oihana laahia o ke akua a hele i keia hana ana i maa ole ai?  No ke ake paha e loaa ka iwakalua dala a Emaluka iaia i keia a me keia pule.  Ina pela io alaila he makehewa ka pule hoopunipuni ana imua o ke Akua, no ka mea he puni dala, ka mole o ka hewa a Solomona i olelo mai ai.

  Ke hooki nei no kahi wa aku ana e pane hou mai ai, alaila huai pau aku au i ke ino.

Wiliama.

  Kulaokahua, Augate 25, 1893.

 

Kauka Apan

(YOng Kam Pung.)

He Loea ma ka Lapaau ana.

  I na makamaka a me na hoaaloha o kuu lahui oiwi, aloha oukou.

  Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho noi, ka mea i loaa i kekahi ma'i pilikia no na mahina ekolu i hala ae nei, ka mea hoi a na Kauka haole i lapaau ai a pahu'a hoi ko lakou ike, a i olelo ai aole e oia ana.

  Ano i keia wa na oia au malao o ka lapaau ana a Kauka Yong Kam@  ing iloko o na pule ekolu, aole o'u pilikia i koe, ua lanakila au maluna o ka ma'i i hooiloilo ia e kekahi poe Kauka e ae, malalo o na lawelawe mikioi ana a keia Kauka Pake, a ua hiki ia'u ke hooiaio uku imua o ka lehulehu, he loea oia ma ka lapaau ana, i mea paha e pau ai o na manao kuhihewa o ka lehulehu, e pono o naue ae e Ikemaka mai ma ka Hale Kauka Helu 81.  Alanui Maunakea.

  No ka oiaio o keia, ke kakau nei au i ko'u inoa ponoi.

MISS A. K. KUAIWAHIA.

  Honolulu, Aug. 23.                                                               1m-d

 

S. N. K. KAKINA.

NOTARI NO KA LEHULEHU.

E hanaia no na Palapala o na ano

pau me ka eleu, a he oluolu na

kukai olelo ana.

@

@akin ka@ tei, Kau.  33-

 

JOHN KAKINA.

Loio!  Loio!  Loio!

He kokua ma ke Kanawai me ka

eleu loa, a he waipahe na kukai

olelo

Wahi noho ma Hauolei @

K

 

Halei Momi

HE NUPEPA OILI PULE.

W. H. Kapu

LU A NEPA LUNAHOOPONOPONO.

 

UKU PEPA:

No ka Makahiki          -           -           -           2.00

No ka Eono Mahina    -           -           -           1.00

No kehope Hookahi    -           -           -             .10

 

KUIKE KA RULA.

E hoopuka mau ia ana i kela a me keia Poakahi.

 

E hoouna mai i na kauoha nupepa i ka Luna

Nui a Lunahooponopono, a e ukali pu mai

me ke dala pu.  Aole loa e hoouna ia kekahi

pepa ke ole e hoouna ia mai ke dala.

 

Aia wala no me ka Luna Nui a una

hooponopono na kuka pu ana o na mea

e pili ana i ka uku o na @elo hoolaha, na

kanikau, na mele @oa, a pela aku. Aie

no a uku @ a ia mai ke dala, alaila

hoopuka'a a mea i hoike ia ae la.

 

E hoopukaia no na manao o na makamaka

ma keia Nupepa i ku i ke ano hoonaauao

mai a me na mea hou o kela a me keia ano,

koe na hoopaapaa pilikino a me na manao

ano ole.  E hoouna mai i na manao i ka

Lunahooponopono.

 

E hooko ana makou i ko makou mau rula

maluna ae me ka nana ole ke kulana o ke

kanaka.

 

@   he alanui

Kula