Ka Lei Momi, Volume I, Number 60, 31 August 1893 — Page 1
| This text was transcribed by: | Betty Yang Green |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
KA LEO O KA LAHUI.
"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."
KA LEI MOMI
BUKE I. HONOLULU, OAHU, AUGATE 31 1893. HELU 60
NUPEPA PUKA LA
KA LEI MOMI
W. H. KAPU.
Luaa Nui A Lunahooponpono.
Ma Honolulu Kona wahi noho.
UKU PEPA:
No ka Makahiki …………………… $10.00
No ka Mahina ……………………... 1.00
No ka Pule ………………………… .25
o ka Kope Hookahi ……………... .10
KUIKA KA RULA.
E hoopuka mau ia ana i kela a me keia la, koe ke Sabati.
O na hooponopono dala a me na kaueha nupepa ana, aia wale no me ka Luna Nui.
Aia wale ao me ka Luna Nui a Lunahooponopono na kuka ana no na mea e pili nua i ka uku o na olelo hoolaha, na kanikau, na mele inoa, u pela aku. Aole loa e hoopukaia kekahi o keia mau mea ke hookaa mua ole ia mai ku uku.
O na poe a pau e makemako ana e lawe i ka Nupena Ka Lui Momi e hookaa mua ia mai ka aku, ina ma ka Pule a ma ka Mahina paha, Aole hoaie.
E hoopukaia aku no na manao o na makamaka ma keia Nupepa i ku i ke ana hoonaanao mai a me na moa hou o kela a me keia ana, koe na hoopaapaa pilikino ano ole. E hoouna mai i na manao i ka Lunahooponopono.
KEENA HANA: Ma kahi noho (no ka manawa), Alanui Kula.
HE MOOLELO KAAO
NO
MONE TIKERO
KA
HOLOLIO I KA WA HOOILO
KA
UI MAALO I KE KUPULAU
A O KE
KEKIALII HARE MATINE
KE
KIAHA OPAKA O NINEWA.
MOKUNA V.
Ka Ui Maalo i ke Kupulau – Ke Kakele Pahikaua Akamai – Ka Makana a ka Pua Lilia o Zubieda.
No ia mea ii pane hou mai ai kona kahu hanai i ka i ana:
“E kuu koiki, e hai aku au ia oo, aole paha e loihi aa la i koe ma keia mua aku a e lei ana oe i ua pua lilia la a ka lahui Samanadala i kaena mau ai.”
I kela wai i minoaka iho ai ua keiki la a pane aku la i kona makuakane hanai:
“Heaha la ia mea au e olelo mai nei, e lei aku ana au i ua pua lilia la ma keia mua, aole i maopopo ia’u kona ane.”
“Ae e kuu keiki, e lei ana oe i ua pua lilia la mamuli o kokahi kumuhana. A o ua moa la, ua loaa ia oe ma o kokahi paio hahana i hoike ia mawaena ou amo ka Muaza kaulana loa o kekahi wahi kuahiwi i kapaia o Hagara, a me keikialli Hare Matine o Peresia. E hoomanao nae oo o kou makuahine nana oo i hanau mai, ke huna la oia iaia iho mamuli o kona hiiahila. Aka, o oe e kuu hanai he alii kiekie oe, a na kou makua i lawe mai ia oe a waiho iloku o keia alulaau kou home hoi i manaoia ai aole oe e hanu hou i na ea huihui o ka honua nei, aka, aole pela ka manao o ka Mea Kiekie Loa. Ua malama au ia oe a hiki i kou nui ana a ua ao aku au ia oe i na ike kaua a me ka holo ana ma ke kua o keia lio keokeo – A nolaila e hookuu hou aku ana au ia oe hele e makaikai pono i na helehelena o na mea la a kana e kamailio nei maluna e Hamarina kou lio keokeo.”
Ma keia manawa a ke kahu hanai e kamailio nei i kana keiki, aia ua keiki la ko hoolohe pono la i na olelo apau, a i ka hope loa i pane aku ai ua keiki la, “he alii anei au no kekahi aupuni?”
“Ae,” wahi a kena kahu hanai i pane mai ai, a e ike aku ana no oe ma keia muaeiho me ka hoohewahewa ole.
Nolaila ma ke kakahiaka ana ae, paina iho la oia i kona ainakakahiaka a pau, hoomakaukau ae la no kana huakai auwana maluna o ka ili honua. A me na huaolelo pokole i kukai ia mawaena o laua i kau ao ai ua keiki la maluna o kena lio keokeo a peku ae la i na kepa ma na aoao o kona lio a hoomaka aku la ua lio la e kuupau i kona holo, a ke nana aku iaia,
“Momoe ka lau o na laau.”
Kameo aku la ka huakai a ua keiki la no luna o na kuahiwi o Hagara, a mai laila aka ne ka aina uliuli o Samanadala kahi a ka pua lilia o noho ana, a i ka aluna ahiahi ana i hoea aku ai ua keiki la mawaho o na ululaau e Samanadala. Iloko oia Manawa i kaohi mai ai ua hololio la i ka holo ikaika ana o kona lio, a nana popolei aku lai ke kulanakauhale a me kona hiohiona nani e waiho mai ana imua o kona alo.
A oini o ka mea mau ia i keia keiki o ka hoolilo i na la ino o ka hooilo i manawa nona e hole ai i ka hololio ma na kula palahalaha o Arabia, a i ka wa kupulau hoi ma ko kula palahalaha o ke kuahiwi o Hagara, kahi noho o na Muaza kaulana. A oia keia e hole loa nei me ka aina o Samanadala, no ko ake ana e loaa ona hoa hoopapa noni, aka, aole he mea i aa mai e ku imua ona.
I ka manawa a na kanaka i ike mai ai iaia, ua paiakuli koke ae la ka lewa i ko lakou mau leo hoeho, a na ia mea i kono aku I na poe a moe ana ma kahi moe e ala ae a nana aku i kahi a ka lehulehu e naholo ana me ka uwauwa ana.
A ike aku la lakou i ua mea la a ka lehulehu e noke nei i ka hooho, ho kanaka opio au e holo ana maluna o ka lio keokeo, me na mea kaue e kakka ana ma kona puhaka.
A iaia i hookokoke – mai ai i ke kulanakauhale, ua kiei – mai la o Mezunadime mawahe o kona ipuka aniani a hoepuka ae la ii
Poholo i ka Moana
Ma ka Poalima nei, mawaena o Makena a me Keoneoio Maui, ua haule aku la kekahi o na luina eluna o ka mekukuna moikane iloko o ke kai, a mahope iho o kona hoomaopopo ia ana aku o kona poino, ua hoolei ia aku kekahi pauku laau hoolana i mea nona e pakele ai, aka, mahope o ka imi ia ana aku, aole oia i loaa hou a hiki i ka wa e ka moku i haalele aku ai i kela wahi. Aole eia i haupu mua o kona hopena ia, aka, o ka makemake o ka mea nana i hana, o kona wa iho la no ia a ua hiki mai kona hopena. Aloha ino oia. He Manihiki oia ma ka nahau ana, ua haule oia iloko o ke kai i ka hora 12 o ke awakea, a ua manao maoli ia, nap au oia i kai i-a waha nui o ka moana.
NA LUNA LAWE PEPA
Malalo iho e iko ai ko makou poo heluhelu i na luna a makou i hookohu aku ai no ka lawe ana i ka makou pepa, a ia lakou wale no e loaa ai ka pepa i na poo e makemake mai ana, a i ole ia, ma ke Keena nei no hoi.
C. B. Menese D. Kahaleluhi
Samuel Kapua Sam Kaanaana
S. K. Keawe.
Aole i pili keia i na luna mawaho aka o ke