Ka Lei Momi, Volume I, Number 5, 4 September 1893 — KA LA HANAU O LILIUOKALANI. [ARTICLE]

KA LA HANAU O LILIUOKALANI.

0 Popono i liala nku la, Sepatt?nmbrt'-. IVO3, i'i.-i kj« ana o n» mukuhiki Uo oo o ko ke Abi Aiuioku Liliuokaluni mau ln hanau, « i» ka ]ma a milimili hookihi lioi nmi U.i puhaka - niai o Keohoknlole hiua jne Kapaakea e hauu nt'i i na ea inea o koia ao muuleule kue ka lawa pono i ka lkaika o kona mau la © hiki ai ke lioolawa hou ia 'aku o koho ia ae »na kahi kaha o ka hapu keneturia. Ua hanau ia oia i ka nialanvt 0 Sepatem«iba 2, 183S, n oiai hoi he Diau hanau iuua kona, oia hoi o Kaliokalani a me Iv.ilakaua, a oia uei, ko kolu o na koiki a i panai ia uku lioi o koua pokii ulii, aia o Leiniohoku a nio Likelike, 1 ka po mamua iho o ka la hanau o ka Moiwaliipi», ua ulelo ae la na poo puui mele uio ka lakou mau pila kuoio e hoala anai ka hiamoe o ka poei kupaa' mahope o ko lakou xVlii\vuliino e helo ana io a ia nei.a oiai hx>i na kilihuko ua o pawelii ana i ka papalina o na poe pila, he mea 010 -\vulo ao la'no i.'i ī ka lana-koi a loko. I ka owehoweho ana mai o kaiao, ua liulihali pu mai lu ko ala anuhea o ua pua. o na kihapai, e hoike mai ana i ka lukou mohai aloha no ke aliiwahiuo o Hawaii, no Liliuololokuikekapu ka iwea uoha ka puuwai i makia ia no ke aloha ikona'lahui kona aiua hanau ia ui, e kona mau makua i hala aku la i ka po, a me na wehi mnkamae a a pau i hoolaa ia nona hookuhi a me konu lah.ui pouoi. Mamua iho o ko kiiui ana o ka hora 7 o k* kal.ahiaka, ua hnlui .a .ao la na makiuiinnnu aloha alii uo ka uialu hale: o "\Vusinctona kahi lu.i u ke Alii Aimoku e noho hooinanawanui nei iloko o na. ehueha a ka hooma«waewa i hookau :iku ai maluna ona. 13 lawp ana na makaainnna aloha i ka lakou mau niakana no ka malama una 1 ka lauhiii kapu o ko Alii, elike me ke a;io maa m.-iu o keia la hui mai kiuohi mai. K laa na puaa hoolua, na ]>uaa ola, moa, na kumnu poi na.limu lipoa aula o KalehUaweho a me na uiakana he lehulehu wale i unu ia »e a ku ka paila hana kahaawo. II o mau min'ufco i hala ao o ka bora 7, aia hoi, ua hooho mai la ka Bana Lahui līawaii i ke mele lahui. o Liliuokalani, ohoiko mai anā i ke anoano oohia o ka la i dili mai ai o ka pua Alii.a Kapaakoa lfiua o Koohokalolo, ke

| Aliiwhino i kumakaia ifi o na | hanai«hv!v: u K«.u.i kaikunano ! līnku i ho īpnil.mi ai, Ana hoi i luhia pu ai iluko o ia, .hiiawinā I liiiokuhi mo ka manao, ho poe lu ]:ikou i noho ia o ko aloha a īno j ka makee, aka, ua ike? Uu Alii i | leeia la, ho mau nkaku walo no j ia 1 niaaln ao a k-«al«> i\ku īa inai , Kona !».lo aku i:-.o lu- pn:\ln« s hio ' la, a o ua poe la, ua houliln mai'l laia i enemi. Ua kvi no \\.il i U i nanea ko hoohmo aku. I keia wa a ka Ipo o \\a ohe o haukawe.'e iioi, eia na luakanij nana ke koino ivj\ e lulu lima pu mo ka Moiwahino, o haihnii olelo pu h 'i :no Li iloko o n.i J | apoiui hauoli n ke iiloha muilokn ! I liio mai o ka puuwai. Uap.>hni i ia Koua man uoao e Kona mau | ukali ponoi tr.r :iii k::nak:i k'u kio | a koikoi o ka aina, i\ iii mnkou i | nana aku ai i Knua niau hiohiona, me ho l-i, h«» npiu loa oia nona na makahiki Hf'heUi ia ma waona o ko kunakolu a oi. a o ! ■ Kona niuu hiona hoi, lm hi«ih:ila j malaelae i awili i:i mo ka oiu j waipah' 4 . | Ua haaloh- aku makou i ka malu hale o ko Alii, uiai Oia o luluuii ia aiiii o na puuwiu a'lolia alii, a kainoe aku la i ka Alukoko Kuai l'u o Ulukeheo, kahi i hookaawale ia 110 kekahi huna lu«loa s.aa ia la, oin hui ka pili i hoahu ia mawaeuu o na Hui llukihuki Kaula o Ulakohoo a me Kapuukolo, nona ka huina o $200 o ka aoao hookalii. Ile 20 ī koe kani ue ka liora 10, ua hoopuka ae ka mea iaiu ku mana kalieii i ka huaoloh» huki, a o ko uina o ka leo o ko kaulu ka uu-a e lolie ia aku aua mawaena o na aouo eluo, a ih>ko o ke aumuumo nui nmi niuwaona o naiiouo olua i kaa aku ai ka lunakila i ka IJui ll.'ina Uijo o Ulakoheo, iluko o ! ohia h.>r.i a oi k:i loihi « ka mawuwa i huki ni. Ua noho ka lialawai a na hihi o ka llui o Knpuukolo i ka po Poaono n' i i, :i ua hoiko :io k.'i lioleuma imiiu o koua mau hoa lulii, oia hoi o . Kakalia, ua kij>.-» i iV oiu e ki-kahi ; moa no ku llulp lluna I 1.1-i mui, nao ka liuina o a no i:i kumu, ua hai.wi pio uku lu <\h\ iup/iho no l«;la'huina (lala i haawi ia mai iaia, a ina heoiniokila h>in> i loiia mui ia inakmi, ua liko kda hann ana ine ka penehi ana i kona mau hi>a nuike o ako anao lunakila imiluna o ko lukou mau aina. A no ia kuinu, o n : \ hi>n ana lakou o huki hou me ka llalo Uana lluo ma kekuhi mau la ma keia mua nku. Ma ka auina la, ua niMlanuiia he iiiau loali'a h?ihfi lio o ka Hui Iloihoi Ijio o Knpiohuii I Paka, elike mo nu hoilmi i hookaawulo ia 110 ia la, a o lea hoihoi inua i malamaia, <>iu ko lOko n ka Moiwahino, ho $7n k;i, waiwai

io. lu* luipalua milo ka pahu liolo, 110 na lio walo no i h:niau ia ma lluwaii nei. Ile okolu lio i holo ma keia h-Mhoi, oia o Amai'ino, (ineon L. ;m Little One, a ua kaa ko eo ia Amnnno, uo ka manawa holo «> 3'2 sokonn. I Ueilu'i eliui, Ioko o llouolulu, ' UIOO ka waiw-ai io, \ milo k \ j p.ihu ho'.u, na ka nea elua eo ana mai ka e-kolu iuai o ua holo j a.u\, uo ua lio walo 110 i hanau nia Hawaii nei. Ile ekolu nu lio h »lo nu. keia lieihei, a ua hoopa'ipan ,na poe moa lio no keia 1 heihei. ! Ileihei ekoln, ho $,">OO ka ]>ili, j l luilo ka p.'ilui iioh), ho elua lio |i liolo 111:1 keia heihei, a ua loaa • kekahi imuu ulia o ka maiiawa, I ii-l . mawuemi o na inea kau ho. < līeih'ei eha, lie heihei kaa koiu | 110 ka waiwai io, ua 00 iko | l.ahaina lio hoihei. j j Ileihei elima, Kiuha o Kalaj kauu niiikuna, he ekolu lio i i 'nolo, ii uu knu ke 00 iu Lill C. ka j lio o W. H. Konuwola. Ih'iliei eono, Kapiolani I'aka $100, ho ekolu lio i holo ma keia heihei, a niamuli o kekahi mau ulia j loua ia Aupuni, ko Lahaiu.'i lio hoihei, ua hooliolo na Lunukunawui o ka heihei e hoopuu wale 1 kela hoihei meka loaa 010 o ka moa nana ka hoihei, Ileihei eliiku, Kiaha a ka llui Mokualii Okiunika .$75, he eha poe lio i holo ma keia heihei, a ua kaa ko eo ia T)uko Speneer, ka lio 0 W. 13. .Rickard o Ilamakua. O ka hopena o koia mau heihei, ho hookuu nio na huna hoohauoli o ka jiaau, a o ka pauina pau no hoi ia o nt. hana leale-a • ma ia 1;\ mukamae 0 ko Alii.