Ka Lei Momi, Volume I, Number 66, 7 September 1893 — Page 3

KA LEO O KA LAHUI.

"E Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono."

 

            Mamua o ko makou hoopau ana i keia manao, e pono kakou e nana i ka hana a na malihini i kipa mai he mau hora wale no ka hehi ana iluna o ka lepo o Hawaii, na hiu ia aku la a nalowale na lako makamae o ka Adimarala Amerika e noho nei ma ka Hotele Hawaii, no kahi mau la pokole no i hala ae nei me ka palamino, a oia hoi @a makou i makemake ole ai e hoohui ia keia aina maemae, maluhia me Amerika, o lehulehu loa mai na poe aihue i hele a lehia ma ia hana, komo mai na popehikanaka weliweli loa me ka ike ole ia o ka mea nana i hana, a pela hoi me na hana ino a pau, nolaila, o ko kakou pono wale no, e kupaa kakou me ka naue ole, a e loaa no ia kakou ka lanakila.

 

E AKAHELE, O POINO.

            Ma ka pepa o ka Poakolu nei, ua hoike aku makou i na lono e pili ana no ka Puali Puhioho Lahui Hawaii, e like me ua lono i wawa ia ae ma na pipa Alanui, e pili ana i ko Mooheau kumu i hoi hou mai nei, oia no ke kii ana mai i keia poo keiki Hawaii no ka lawe ana aku ia lakou no ka hoikeike nui ma Kikako, kahi a ka poe ake dala e kali mai la, o ka hoea aku o keia poe mamuli o ko lakou makemake.

            Ua wawa ae na lono a puni ke kulanakauhale nei, na ka Ona Miliona Spreckels i hoouna mai nei e kii i ka Puali Puhiohe Lahui, malalo o kona mau lilo ponoi no ka uku moku, ka noho ana maloko o na Hotele ma Kapalakiko, na lilo uku kaa`hi, a me ka noho ana ma ke kahua o ka hoikeike nui ma Kikako, a me na lilo a pau no ko lakou hoi ana mai i Hawaii nei, a me kekahi mau lilo e ae.

            Mamua o ko kakou hoomaopopo ana iho i ke kulana o ke kanaka nana i kii hou mai nei i keia poe Hawaii, he pono no ia makou ke hoakaka, elike me ka hoike a kekahi mea i ike pono i kona kulana a me kana hana i lawelawe ai oia hoi, e hoomanao kakou, o Mooheau, he hoa oia no ka Hui Hoikeiko Pele o Kilauea, a he lala hoi no ka Hui mokuahi o Waila ma, a o Kakina, oia ke poo o kela mau hana hoi keike ma Kikako, e mili ana i na mea hana o Kaluaopele o Kilauea ua loaa aku la iaia ka lono e hiki aku ana o Mooheau ma Kupalakiko, ma ka mokuahi Australia aku nei.

            Nolaila, ua hanalele koke aku la oia ia Kikako a holo mai la no Kapalakiko, me ke ako e huipu me ia malaila a kii koke mai i na keiki Puhiohe ma keia huli hoi ana aku o ka mokuahi, ua kuka hou iho la oia me kona mau hoa imi l@ a hooholo @o la lakou e hana ia ka uku o na keiki Puhiohe, aole me ka uku mahina o poho auanei lakou aka, e hana ia ma ka hapaha o na loaa mai oia hoi, i na he $25 ka loaa no ia puhi hookahi ana, e lawe ana lakou he $6.25, a i na hoi he mau haneri alaila, he i-a maoli hoi ia na Kahoolawe a ina no hoi he nele loa, alaila, aole no hoi he olelo ana malaila, ua poho like na aoao elua, a e ku mai ana o Kakina ma a hoole, a i ole hoopau paha i ke lakou malama ana i keia poe keiki Hawaii alaila, e ka mai ana no i ko lakou mau kino ka luahi.

            Mamuli o keia lohe ana o makou, ke hoike aku nei makou imua o na keiki o ka Puali Puhiohe Lahui, mai ae oukou e hele malalo o keia ano aelike apuka, no ka mea, aole na ka Ona Miliona Spreckels oukou i makemake, aka, na Kakina ke kanaka a oukou i hoopailua ai no kana mau hana ino, a nana no keia e makemake nei ia oukou e hele malalo o ke alakai ana a H. Berger, aole malalo o Prof. Libornia ka oukou Kumu Puhiohe akahele.

            A oiai oukou e puni ana malalo o keia aelike e ku ana ke kaena a Kakina, me ka olelo ana aku i kona mau hoaloha ma ke ano hooioi, "he lahui puni wale no ka Hawaii," elike me na hoolaha a lakou ma na nupepa o na aina e i na la i hala ae nei.

            Nolaila, e akahele mai oukou mai pulale i ka ike a ka maka, poino auanei oukou, e hana me ke akahele, a e imi mua a pau pono na kinaunau o keia huakai kuahele, e hele mua e ninaninau i kekahi mau i ke e ae, e hiki ai ke manaolana, ua kupono io oukou ke hele mai hilahila i ka hele ana @ noii nowelo iloko o ka noonoo o na alakai loea o ko kakou lahui, a mai puni i na olelo a ka poe ake i ko lakou mau po no iho o haule ananei ouikou iloko o ka pilikia a olelo ae paha oukou, no ka hoike mua ole ia aku ia oukou ke kumu o ko oukou ae ana i keia huakai i Kikako, o ka LA LEI MOMI keia e hoike e aku nei i ola honua.

 

AOHE KI NANA E WEHE.

           

            Ua hoao mai nei na kakau nupepa o Amerika e Wehe i ka pahu kupua pahaohao a ke Kuhina Noho o Amerika ma ke Aloalii o HaWaii nei, i hoouna e aku nei mamua o kona hoi ana aku no Wasinetona, aole loa hookahi ki i kulike me ka puka ki o pahu i hoouna ia aku nei, a no ia ku ole, ua kii mai nei lakou i ke ki a i ka Ona nona ka pahu kupua pahaohao, a nonoi mai nei e haawi mai oe i ke ki e hoao ae makou e Wehe i ike ia hoi ka ukana o loko o ka pahu au i hoouna mai nei.

            Aka, o ka paue, e kali malie oukou, aole au i makemake e hoike Wale ia na mea huna oloko o keia paha pahaohao, no ka mea, aole i kokoke mai kona manawa. Ua pili keia no ke Kuhina Blount, a aole loa he hookahi kanaka mawaho ae o ka Peresidena Calivalana a me kona Kuhina Nui i ike i ka pahu o na mea huna e pili ana no Hawaii nei a me he mea la e hoea mai ana no ka hopena o kana pahu kupua kupanaha me na hopena pomaikai no kakou na Hawaii.

 

KELA A ME KEIA

 

            Ohuohu ka mokuahi Maki ma ka la inehinei i na ohua no ka aina kapu o Manokalanipo.

            Ma keia kakahiaka nui, ua pa @welaWela mai la kamakani a huihui hoi ka la.

            Hu-ro! No ka hae HaWaii ma ke kia mua o ka mokuahi Australia. HaWaii no ka oi.

            Ua pau aku uei i ka h oiho ia ma ka K laudine o ka Poanei na lio heihei o W.H. Konuwela a me A. Hona, no ka moku o Kamalalawalu.

            Ma ka hookuku kuikui puupuu ana mai nei o Plimmea he haole Pelekane me Dixon he Amerika, ua kaa ka lakakila i ka inoa moa, iloko walo no o 4 puni, ma Madison Square Garden, Nu Ioka i Aukake 22. Oolea no.

            Ma kela huakai aku nei a ka mokuahi Australia no Kapalakiko, ua haalele iho oia he hoolele iho oia he hookahi hora ke kowa mawaena ona, a me ke kulanakauhale o Pekina, ua ku e Eku la no oia he 6 la me 39 minute, a na ku hope aku ka Pekina he 15 hora ka ulolohi. Pu a ka uabu i ka manimahi o ka Pakipika iloko o keia mau la he hoonane wa@ no ka kahi kuhoe, he panau Wale no ka kahi wiliki.

            I keia kakahiaka hora 10:30, e halawai ai ka Papakahu Waiwai o ka Halemai Moiwahine ma ko lakou hale hala Wai mau.

            Ke makemake ia ne@ e ka poe haka hana i eono mau ka mana maikai, a ke u-i mai nei e awiwi aku ka poe ike ia hana o nele auanei.

            E huli hoi mai ana no Hawaii nei o Rev. Hiram Binamu a me kana wahine ma kekahi o na mokuahi o keia mau la e ku mai ana mai Kanalakiko mai.

            Aia kekahi haole kakau nupepa o ka Avalataisa i Kalep@ e aea la, me ka hoike ho@ puni i na mea oiaio ole, no Hawaii nei. Aele pela e ke ino.

            Ua huli hoi mai nei kekahi mau kamaaina o keia kulanakauhale, mai ko lakou auwana ana aku nei mana aina Hikina, me na ola kino maikai, ma ka Australia mai onehinei.

            He Wahi puhi-ohe ko ka ponei ma na Aekai o Waikiki, a i keia po ana ma ka Hotele Hawaii. E nane ana ka hiamoe o ka ukulele a e pau ana na makika i ka pee.

            Aole no i hiki mai nei na kahiko piha o na koa o ke Aupuni Pi Gi ma ka mokuahi Australia a ua manao koho wale hou ia, maluna mai ana paha o China i ka la 18 ae nei. Liuliu no na la.

            He 39 ili pipi, a me 3 barela aila pipi a na Agena o ka Papa Ola i hoouna mai nei i keia mau la, no na pipi i pepehi ia no ke kahua mai. He hana imi dala keia, a nowai ana ia ia mau a-la?

            Ua huli hoi mai nei ke kumukula ao olelo haole o na haumana Pake, Mr. H. Bacon, mai kona kaahele ana aku nei e ike i kona aina hauau ponoi, ma Los Angeles, Kalepani, ma ka Australa mai onehinei.

            Ua huli hoi mai nei o Harry Miller o ka Halekuai rama Criterion, mai kona kaahele ana aku nei ma na kapakai hikina, me ke ola kino maikai, a e lawe`aWe hou aku ana oia i kana hana ma keia mua aku elike me kona ano mau.