Ka Lei Momi, Volume I, Number 9, 2 October 1893 — He Moolelo NO LAUOMIDIHAE KA UI I MOHAI IA I KE KOKO KA NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKUA. [ARTICLE]

He Moolelo NO LAUOMIDIHAE KA UI I MOHAI IA I KE KOKO KA NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKUA.

Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha Waina. Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele. A O KE Keiki Alii Numaredina. KE Komo Lima Maka Popoki.

MOKUNA ĪII.

Ka Wahine Hana Gula Kama hao o Bagada*a—Ka Olelo Hoopaa a ka Moi Aromozeda—Ke Komo-lima Maka Popoki--Ka Makana a ke Kaikamahine Alii Warc miere o Peresia—Ka Hu'akai huli hoi a ke Koiki Alii

E ka mea heluhehi, o keia wahine hana gnla a kaua e Ike nei, oia no ka wahine holo waapa o ka inuli\Yai Muzine, nona ka inoa a kaua e ike ae la o Dimerata, a o .ka mea hoi i kamaaina ia kaua e ka mea heluhelu ma ka m«#olelo o Leinaala o ke Kilokilo Wauine o Poinilia, a aole nae ia e hea hou ia aua ma kela inoa mua ona i īnaa ia oukou, o ke kilokilo w&hine o Poiuilui, aka, iloko o ke'a kaao he inoa okoa kona a kaua e ike ih<> ai ma kei» niua iho. I ka mailawa i pau ai ka pio loke ona mou a pau no koia moa knmahao. ia manawa i huli koke ae ai ka Moi a ninau no ua wahine hnna.gula.la, a i ka huli ia ana aku aohe, loaa. "Ua ahai aku la ko ao 1010 i ka Opua, oka īole ana nku la no ia o ka'u inanu." Iloko o koia manawa ua lilo ihb la ua wahi konio la i mea ina'kaikui ī'ui ia e na nlii o Sianaa, a e paanaau ana hoi \ ka waha o uu maknainana o liole ana ma na alāuui ka huaolelo, ''Ke Komo-lima Maka Popoki," a pe'la walo akn uo na olelo e nuno ai ina manawa a pau a un lilo iho lu ia i mea no ke kaikamahino ulii UnriscMlela o haaheo loa ai,

lĪ6 muu la niahopo iho o keia manawa a lakou o nanoa nei no ka nana ana i ka nani 0 ua komo noi, ua liiki mai la ka lono i ke kaikamahine alii ft mo kona makuakane, aia ko Koikialii Numarodlna i ke Aupuni o Peresia kalii i liele mai ai, a no ia inoa i hoomakaukau ao ai ka Moi a kana kaikamaliine a mc na alii kiekie no hoi o ka aina uo ka hele aku iluna o ka apana aina o Haredina e kikali ai no ka hiki aiai o Numarediua, a ia lakou i hoea aku ai ilaila, ua noho iho la lakou e hoomaha a kali o ka hiki mai. No na ]a pokole wale no ua h®ea mai la ua keiki alii i kahi a kona makuakaae e noho w&me kona kaikualiine, a hookipa ia aku la oia me ka hanohano nui. Iloko o keia manawa i ike aku ai kona makuakane i na helehelena o kanakeiki me he mea la i ka nana aku, ua moeoia iloko o kekahi ina'i nui i ka hele o kona mau helehelena a haikea, a uo ia mea i ninau aku ai kona makaakane, "Ua loaa anoi oe i ka ma'i nui e kiiu keiki ma kou alahele, 1 ano e ai kou mau helehelena?" Hoolo mai la kana keiki me ka i mai-,- ■ "Aole au i halnwai me kekahi pilikia o ia ano, no ke ano paha 0 ke ea o Ka aiua a'u i hele akn nei, nolaila ke kumu au e ike mai la," a ua hoopau ae la kona makuakane i kona hopohopo, mo kona moeuhane mila" ole eia iloko o ka puūwai 'o kana keiki kahi i lakee ai o ka mea huna iloko o ke kiuha wainn. Nolaila na malama ne la kona makuiikane a me kona kaikualiine he ahaaina nui hoohanohano iaia, a iwaena o ia ahaaina 1 luinwi maknnn aku ai kona kuikunhiue i ke Kom«-lima Muka Popoki iain, mo ka hanwi ann i kekahi 01010 knnaenae nmhopo iho "o kOna liuawi nua aku i ko komoliina; ponei: "E kun kaikunnne muikai, Numaredinii, o like me ka'u i honliiki aku ai imua ou, e makana uku au i kekalii komo lima nani loa ia 00, n<» ia mea, ko waiho aku m*i au imuu 011 i keia la i ua komo la a'u' i liunn ni nou, lio komo lima keia i hana ia e kekulu wahine hana akamai loa o ke kulanakauhale o Hngadaka. 0 koia konio lima aolo rā mailoko mai o na pohaku mnkaniao o ka homin, aka o ka onohimaka akau ponoi ho kein o ku kaua popoki punahele."

I kii psiu uiiii <) i)n uli'lo j| !{(» kiiikamahine alii, muui īlio 1» kona kiukun»no i ua kumoliina ratiku popoki la me ke nahiiohno a i ka hopo lou o kuna nuiui ana puunu uc lu oiu i ka huaolelo me ka i ae,"Kupaianuha ke akainai o kuia mea hana gula, he o>aio ke ike ala a«." 0 kn onohi o keia koino ua like iiie ka poniu ike o ka makao ka popoki, a he mea oiaio, o ka onohi maka no keia o ka kaua popoki, nelaila, uu oi ioa aku ka hanohano o kau makana e kuu kaikuahine mamua o na makana a pau." Iloko o keia manaw« i uobo iho ai lakou iluna o na noho, a hoonuu iho la i na mea ai o kela a mo keia ano, a ia wa no hoi i haawi mai ai koua kaikuuhine i kekahi inele nahenahe loa ana i haku ai 110 kona kaikunune, a i ka hoolohe an'a aku a kona ka* ikunaue a me ka lehulehu a pau me he mea ala, he ieo no ka manu Naigiuiture i ka helea uhene i ka poli o Malama, a ua ae ka lehulehu a pau i ka huaolelo hookahi, ua iike ka leo o ke kaikauiahine alii Marisedela me kaleo o uamauu o Heredinu.

Mahope iLo o ka pau aua o ua ahaaina la, ua liui aku la ka M.oi me kana ruau keiki eluanokona halealii, a ilok-o eia wa a_ka Moi e lioi ala me kaua maukeiki elua aia no iloko o ke keiki alii na lia aua no ka mea liuna iloko o ke kiaha waina, a ua iilo ia ho mea nanae hoemi ai i kona kino, a a ua lilo hoi ia ho inea kaumaha no kona makuakane i na manawa a pau. He mau la mahope iho o ka hiki ana o ke koiki alii i ka halo 0 kona makuakane, ua ae la ka manuo iloko o ka Moi a me Moiwahine e hele aku ma na kapa o ka muiiwui o Muziuu e hololiolo ai, a ua ukuli ia laua o ka hiua mau koiki elua, a iu lakou o rianta una i ka olu o na laau vilou, a o nana aku ana i na aui ana o na ale o ua muliwai pahaohao la ia mnnuwa i ike aku ai ka Moi i ka hoeu ana mai o kokahi wahi wuapu uuku niui kekahi :u>aoa mai o ku muliwui, iloko o ia inanpwa i hoomanao ae ai ka Moi no ka wuhiiK' liolo waapa a lnua 1 liulawai ai iloko o namakahiki ho uinikumamawaln i hala nku la. u nana ae lu oia i kaua Moiwahine ine r.u holohelona liaikea no ka hopohopo no kana nieu i lioohiki niuii ui me kola waliino a no ia moa i pnno inai ai kt»na Moiwahino ino ka leo ano mulia,"E ka Moi, ke hoomunao ala 110 anei oe i kela wahi waapa e holo mp.i nei?" Ae, wahi a ka

Mui, kc haoiuEinao uoi ao, a ua>>■l ae la ka Moi i kana mau keiki fclua e nolio la ina kona aoao, i» iio ka ikeuna aku okc keiki alii i ke uno e o na helehelena o ko Ihu.l mau makua, nolaila, ninau »ku la oia,