Ka Lei Momi, Volume I, Number 10, 9 October 1893 — Page 1
| This text was transcribed by: | Maggie Perry |
| This work is dedicated to: | PERRY KIDS OF RICHARD AND LOUISIANA PERRY |
KA LEI MOMI
E MAU KOU OLINO ANA
BUKE @ HONOLULU, OAHU, POAKAIII, OKATOBA 9, 1893 HELU 10
HE NUPEPA OILI PULE
@ H. KAPU,
Luna Nui a Lunahooponopono
Me Honolulu koua wahi noho.
UKU PEPA:
No ka Makahiki $2.00
No ka Eono Mahina 1.00
No ke Kope Hookahi 10
Kuike Ka Rula.
E hoopuka mau ia ana i kela a me keia Poakahi.
O na kauoha nupepa a pau o hoouna pololei mai i ka Lunahooponopono
Aole loa o hoouna ia kekahi pepa ma ka owili pakahi ke ole e hookaa mua ia mai ka uku. Aole no hoi e loaa ka pepa a kekahi mea ke hookaa mua ole ia mai ka uku, ina ma ka Makahiki a ma ka eono mahina paha.
E hoouna mai i na Mea Hou, na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono.
Aole loa o hoopukaia kekahi olele hoolaha, kanikau a mele inoa paha ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.
O na hookaa dala ana no ka makou pepa, o hoouna pololei i ko makou Puuku Mr. F. J. Testa (Hoke) a me ia wale no na ho’oponopono dala ana no ka makou pepa. Pela me na kiko dala ana.
E hooko ana makou i ko ma kou mau Rula maluna ae me ka nana oie i ke kulana o ke kanaka.
Keena Illan: Ma kahi noho, alanui Kula
Telepona Bele Helu 527
NO MAKOU IHO.
Mamuli o kekalai kuia i hiki oie loa hoi ia makou ke alo ae, ua ho’oholo makou e kaohi iho i ka hoopuka ana aku i Ka Lei Momi Puka La; aka, ma kona makalua, e hoemau aku ana no makouika hoopuka ana aku i ka nupepa Ka Lei Momi oili pule. No ka mea, mamuli o ka ho’oponopono akahele ana me ko makou makamaka a hoaaloha Mr. F. J. Testa, ka mea hoi nona ko makou mau pono paahana, ua oluolu hoa mai oia ia makou e hoomau aku no ma ka hoomanawanui ana i keia oihana koikoi, a na ka hua o ka hana e hoike mai i ka pomaikai e ia hoomanawanui ana, mamuli hoi o kona pauaho ole mai ia makou, e like hoi me na lawe olelo ana a na poe i manao aloha ole mai ia makou, me na hoao ana e imi i na mea e auhulihia ai makou.
A mamuli no hoi o kahooponopono ana me ua makamaka la i olelo ia ae la maluna, ua ae oluolu mai la oia e lilo i puuku no ka makou hana, a mai keia la aku oia e lawelawe si ia oihna no makou. Nolaila e na makamaka hoohialaae o ka makou Le Momi, e lawe ae i keia leo a malam. I ko makou puuku hookah wale no e hookaa ia ai na dala a pua, a o kana palapala hookaa wale no ke lilo i mea mana ia makou, aole hoi o makou; no ka mea, ua hookuu aku makou ia hana a pau iaia, a o ka lohe ke ola, a o ke kuli ka make” ma keia nee ana aku o Ka Lei Momi o ka Lahui.
Eia makou ko ui aku nei imua o ka lahui oiwi no ke apo mai ia makou a hookipa aku hoi ma na kauhale, a mamuli hoi o ia haawina e ikeia ai he ohaoha mai, me ka poina ole mai nae hoi i ka pane pu ai no i na kokua ana ia makou opio e auamo nei i keia hana koikoi. E hoomaopopo iho no hoi kakou he hana kanakamakua keia, aka nae, ua aa makou opiopio e haawei keia kaumaha no ka pono o ka lahui holookoa. Aia a punahei mai ka lahui i ka makou Lei Momi nei, alaila hoihoi ka hoʻoikaika ana me ka hoomanawanui, a iloko o ia haawina pauaho ole o mauao ae ai makou he wahi ola kahi i hiki ai hoi ia makou ke haaheo ae ma ka olelo ana – “ Eia no ka he ola iwaena iho o kakou Hawaii.
He Moolelo
No
LAUOMIDIHAE
KA
UI I MOHAI IA I KE KOKO
KA
NANI I ALANA IA I KA OI O
KA PAHIKUA.
Ka Mea Huna iloko o ke Kiaha
Waina.
Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.
A O KE
Keiki Alii Numaredina.
KE
Komo Liana Maka Popoki.
MOKUNA III.
Ka Wahine Hana Gula Kamahao o Bagadaka _ Ka olelo Hoopaa a ka Moi Aromozeda _Ke Komo-lima Maka Popoki_ Ka Makana a ke Kaikamahine Alii Wae miere o Peresia _Ka Huakai huli hoi a ke Keiki Alii.
“E kuu makuakane, heaha ke ano o ka olua olelo i kamailio ae nei?”
Ia Manawa i huli mai ai kona makuahine a hoomau mai e hai i ka moolelo o kela wahine, elike me ka mea i hoike ia ma ka mokuna mua o keia kaao, a i ka hiki ana mai o na kamailio ana a ka Moiwahine i kahi a laua i ho’ohiki ai imua o ua wahine la, huna iho la oia me ka hoike ole aku i kana keiki, a kikoi aku la kana olelo ana imua, a ia Manawa i kalo iho ai ua wabi waapa la ma kealo o ka Moi, a hoopili mai la oia ma kapa o ka muliwai, a huli mai la oia a nana mai la i na Moi me ka haawi mai i na kunou hoomaikai ana, a ia Manawa i pane aku ai ka Moi,
“Eia hou no oe,” i mai la ua wahine la, _” Ae, i hoemanao mai la no au i na mea a kakou i kanailio ai iloke o na Makahiki he umikumamawalu i hala aku la i hope, no oi’u ike ana ua hooko ia ia ko olua manaolana ma o ka loaa ana o ka olua mau keiki, a e like hoi me kau i ho’ohiki mai ai imua o’u, na’u e imi i wahine nana, a oia ka’ui hela mai la e hoomapopo.”
Ia Manawa i pane aku ai ka Moi, _Ua loaa ka wahine a ka’u keiki, oia ke kaikamahine Weremiere a ka Moiwahine Deiauzia @ Peresia.
Ia Manawa i akaaka ae aiwa wahine la a i mai la._
“Kupanaha maole oe e ka Moi Aromozeda, ua poina iho la no ka paha oi i ka aolike a kaua i hana ai, i ae aku ai oe e mae ia kau keiki me ka mea nona ka ui i haule iho malalo o na o na laau a nona hoi ka i haule malalo o na pua o ka nahelehele.”
Ina oe i hooko pono i ka kaua olelo aelike, alaila, e loaa auanei i ka keiki he wahine nona ka nani o na helehelena i oi aku mamua o na kukuna o ka la i koan wa e hoea mai ai, a i pakela aku hoi imua o ke alohilohi e na hoku hele iloko o na ao kaalelewa o ka lani, a nona hoi na owili Lauoho i oi aku ka poniponi mamua o ka po poule o ka hooilo.
A, e ka Moi ua manao au ua kupono ka nani o ka keiki mo ia wahine.
Iloko o ia Manawa i pane aku ai ke keiki alii me ke kali ole iho a pane aku kona makuakane a i ka nan aku ua haupu ae Ia paba koan noonoo no kela mea huna iloko o ke kiaha walna, ia paha kela mea a ka wahine e ho ke mai nei, nolaila, panoawiwi aku la oia, _
E ka wahiue maikai, e hiki anei ia oe ke hoike mai i ko kii o ua wahine la, a i ole ia o kona inoa paha, kona aupuni kahi ona noho ai?”
I mai la ua wahine la, o kona inoa i maa i ka poe nana e malama la i kona malubia, ua puana mau ae lakou me ka olelo ana, “O ka Pua_aala o ko Kihapai pua o Numee,” a ia’u iho, ua lohe mahui wale aku no eu i ka hea aku a kona mukuakani i kona inoa o Lauomibihae, ka ka mea huna iloko o ke kiaha waina, a o ka inea pohihihi i ka maka o ke kuikele.
I ka wu i hiki mai ei ka olelo a ua wahine la i kahi o ka moe huna iloko o kiaha waina, ia Manawa i kikilele ae ai ke keiki alii oiai ua kulike loa ia me ka.