Ka Lei Momi, Volume I, Number 12, 23 October 1893 — Untitled [ARTICLE]

Mahalo makou i ka olelo hooholo aka aha Nieniele no na kumu i ili ai o ka mokumahu B»ritania Miowera ma Puuiki. i ka Nuku o Mamala, e kala aoa aole i hewa o Kapena Stotfc, a ūa hoihoi hou ia aku kona palapala hooholo moku. Na ia olelo hoohelo 2 hoihoi mai i ka hewa a kahi a makou i manao ai o *ka pololei maoli uo i«, oiā hoi, maluha o ke Aupuni, ma o ka oihana Dute la me ka Papa Ola. Eia ka makou i ke Aupuni, mai hāna hou aku pela, aka, i ola honua no hpoko aku i na a ka aha niele 110 ka mea pono e hana koke ma keia awa.

-Mai ka wa i kukuluia ai- keAupuni Moi a-'.hiki i kona wa i hookah'Uiia ai e na poe limanui a pakaha, akahi wale no a ike ia he keena ko kaOihana Hookolōkolo ma Kualoa, Koolau,Oahu. I keia au wale ae nei no ka hoolilo ia o kela wahi kuaaiua ano ole i wahi no ke keena Hookolokolo oke Aupuni. He kupaianaha ona kupaianaha ka hana hookiekie a ka Lunakanawai Alapaki, me kona ike iho no eia ke keena o ka oihana hookolokolo o ke Aupuni i Honolulu nei. He hana ano hookiekie keia i hanaia ai pela nae ka manao paha e lile ana i mea e mahalo ia mui ai e kekahi poe o na ainu mamao, aka, aole nae paha. Aia wale no a he poe hupo no Kawaapae, o lakou wale no ke puni mai a hilinai ika Alapaki mpu olelo a me kana mau maunuekaeka.

Ua uleleieo hahapa ae o Kauka Makalu, ka luaui o ka Hoohui Aina, a me Kūhiua Waiwai Damooa i ka Poalima i hala iho la, pela Ka mea i oleloia. O ke kumu mai o keia, i hele aku ka ke kauka e hookaa i ka uku hoolunalima o ka Hotell Hawaii, ei&i, oia ka mea e paa nei 1 ka hooiiiualima, a .iwaena o na dala ana i panee aku ai, he # 500 ma ke dala sileva (keokeo). Ua koi mai ke Kuhina ma ke.dala gula e'hookaa aku ai, a ua ulu ae la na olelo a hlki ka i ka leo nui

loa' ae. īwaena o ka laua mau kike olel) ana, ua liopo ole iho ka ua kauka la, kttpouhona o ka iioohui aina. ma ka olelo ana aku ka iua kuhina la i manao oia kā oi a me ka mana, e pono oia e waihoi ka oihana. eia aku no ua mea* eae i hiki ke lawelawe ia oihana, a aole oia ke kana>ca hookahi ma Houolulu nei, eia aku no. Ea, mahanahana\no lakou ia lakou iho, a heaha aku ana la ka hopena o keia papa leo ana. E mahae paha aunei ka pili ana oua mau hoa la o ka poai hookahi ? Ua hi—ki, na lakou no lakou e luku iho.

Mai kinohi mai, a o ka lioea aku uo hoi leoe i hoikeana, oil; hou ae nei ia manao o ua poe pakahi la, iloko o ko lakou Aha Kuka o ka Peiha i hala, no ka ponō i hookaawaleia ka oihaua PereBideua mai ka oihana Kuhina oko na Aina £ aku. Mamuli o ke ko'iko'i loa o keia mamaka a ua Dole e auamo nei, ua manaoia e hoomama ae i kona haawe. Aia mai no ia ia lakou, aohe a makou hoomaopopo aku. Hookahi no a makou oia boi, e kala kahiko i kia ai na makua a na kupuna i ka lakou mau pule,—o ka hookoia o ia mau pule ana, © ka kakou e nana aku. E mahele-wale ia tio kona mau haawe, me ka inanao e mama ae oia» aole loa e loaa ia haawina maha iaia, Malia nae paha i wahi maunu kekāhi oihana no na poe ake oihana iwaena o ko lakou poai. Haawiia aku, aole ka lahui i uwe aku no ia m'aunu ekaeka. Hewa ole no hoi makou ke kalokalo ae i.na aumakua; ia "Kumahuma'huieole laua me Kolokaaka/' e uloha mai i keia mamo o ka peai Pi Gi, 'a e haāwi iaia ika maha mau loa m'ai ūa kaumaha ana ehaeha a pau o ka mamaka koikoi o ka hookauwaia e ua poai pakaha la.

Wah-1-a no noi kamalii iloko o keia mau !a. Aia ma Kapalakiko kekalii o keiu ano kamalii, oia ke Kanikela Kenerala o ke Aupuni Pi Gi malaila, he keiki na Uilama "Waila. Ua olelo ae oia uo ka mea e pili ana no ke kolio balota ia o ko kakou hopena o keia mua aku, aole ka lakou (Pi Gri) e an aku ia mea, no kai mea, aole loa ka e hib;i na kauaka Hawaii ke hilinaiia me ia pono, a ua hiki wale no ka na Hawaii ke kuaiia no» ke kiaha waioua, a he 25 wale no ka poe Hawaii ma ka aoao e ake ana e hoihoi hou ia ae ke Aliiaimoku, a ke hōokaawaleiu ia poe, o ka pio no Ka ia o ia manao aloha alii iwaena o ka lahui Hawaii a ua lakou ka na hana hoeueu mai īwaena o ka labni. Ea naui ka īaahaoi ana aku nei o keia wahi oha, a kikaho mai la oia ma ©.

0 kahi no ia, noho ia akul He maunu.ekaeka kau, oiai, eia-no ka lahui oiwi holookoa mahope 0 Liii'uokalaui, he kakaikahi na wahi oha i malele aku. E kala kaliiko qo i ino ai Wa palu, a iiia 1 hiki ia lakou ke knaiia i ko aa Hawaii mana koho ma ke kialia rama, e kala mua ao lakou mai i nei wa, a ike nui iho i ko oukou hoohokaia.

Ua oleloia o Dilinahama o ka līui Kaamahu a me Aina o Oaliu, kekahi meaikalahea ae aole oia e ae iki ana e hoihoi hou ia ae ke Aliiaimoku iluna. o ka Nohalii,— a ina e hoihoiia, oia kekahi e !awe ana i kana pu. raifela, a ki aku i.ke Alii a make. U—hoi, mau ka nele o ka ma-. nao ana o ka lapuwale a na Hawaii i hoopomaikai ai. Malia no paha, ua mauao oia e holo ana kela hila kanawai aihemu dala ana i kona poai ponoi, ma> kau e no 1 ola honua i ko ke Alii hoi ae, e lilo ia ano liana apahi ana i mea ole. Hele pela, e nei lapuwale, a mai hoao hou e hana pela, no ka mea, he nani nele ana no ia ona—"i ke alo iho la no Ka lioi ao ka hala no ia."