Ka Lei Momi, Volume I, Number 15, 13 November 1893 — HE MOEUHANE TALAUEKA. [ARTICLE]

HE MOEUHANE TALAUEKA.

Ala ko makou liolu i hala i hoomaliui aku ai Ka Lki Alomi noka pau o na aie o ko Aliiaiinoku i ka liookaaia, a uohe īnau hoike pulupaiu i koe iho 110 ia mau mea. Ao, ua oiaio 110 lioi ka hoopaliaohaoia anao na uuna kauahua Pi (ri, aole nae ia lakou wale o ia poai i hookaaia ai a pau u.i mau aie la, aka, i na poo e ae no kekuhi, ?nai na lioa'loha u na enenii, a ua pau loa ia mau hiohiona palapu, aoho mea i koe iho i akua lapu no koia mua koke īho. O bu liana ia a ke aloha Alii oiaio, a makou hoi e hiki ole noi ke \mrai iho i no liaawina liuloiloi o ka mahalo uo ia niakamaka aloha oiaio īa Ilawaii nei. O kokahi mea i hoopahaohao loa ia, oia no kola ona e ui alii nei ia Moanalua, no ka hookaaia una aku o kela $10,000 ana i inanao ai, mamuli o ia niaunu, e liaawi aku ko Aliiaimoku i ke kopo kuniu o kela Kumukanawai hou Ana i manuo ai e kukala ae no ka pono o ka lahui oiwi. Ua hoolilo ao oia i kana oihana piepielo dala I meae hookoia ai na iini palaueka o kona auna o ka liulu like, ana nae hoi i hoopalaimaka mai ai, a o ia ka mea a kekahi hoa'loha kalepa ona i olelo ae ai, "aole loa oia e ae no $100,000 e komo ilokoo na kauaaa huli" o ua liolehole iwi la o Moanalua, he welo no hoi na kekuhi mikanele. Mukolokole ua moowaa o ka inoehowa ana. Manao paha' ka liili/ini anu © ua laonui la o Moanul ua :tolo ke Aliiaimoku o hoi huu nna ilun'i o ku Nohoulii, t> liko ka mea i lono walo iu ua olelo aku ka oia i na oiwi o uu kaha lu pola, nolaihi, makeniiiko ai no oia e mau ko ko Alii kupeeia o ia. Uu hoof>alaimaka uo oia iie hoa'loha oia, eia nao ka inea hilu, ua ahuwale koua ano, he alolua iinua o na maka a mahopo o ke kua. O kona iiui muoh no, ina he makelnako (lala ko ke Alii, e helo a e kulou aku uo imua ona, a ke hooa io he wa 110 ko ke Aliiaimoku hoi hou ae a Kona kuleana, na loaa he wahi aho nona inamuli o ia mpu aie ana i kana. IJa hala hou no -ia moeuliane palauolelo ana, «'i nele hou no i ko'aho ol« o hiki ai ke umii aku. Hoopuikaika iho ka hana o ua i>oe pakaha nei mo ka, ono®nou no !co ke Aliiaimoku hoo-

piiui 110 ka hookaa 010 i na uio, iui hoou nmi hi 110 nae lio \vu a pau loa i ka holoiiu a niaomao, uolo hoi e kaulaiia i ke akou tna na huko o ko Keona Kukau Kopo o ko Aupuni. oka Inkou 110 ku punuku a paa, mo ka panui pu aku uo ho mau kumu waiwai io oi loa aku no ka lakou i liaawi mui ai. Aka, ua hoea mai la he hoa'loha oiaio ika la oka oluoll, u me ke kaulai ole ao, ua holoiia na palapu a pau »ne ko kapuo lou ana uku i ua poe lokoino lu ma k'uono lilo loa. oka liuia ia o ka makamaka, a nonu hui makou o haawi liouwei i ka mahalo 110 koua aloha Alii a aloha aina oiaio. Ua hanaia keia me ka malie a mc ka ]eo nui ole, a o uimii iho no hoi makou i ka hoopuui ao i ua hoa'loha la a kahi wa okoa aku. Ua ololoia ae i ka lolio ana ka o ua o "Moanalua ī ka palenalalo o Kona," x">ii ka ka lena a pii pu me ka haikea, a holo awiwi aua ka i kelu hou'lolia me ko kanaepuakala aku no ka hana aloha ole. Auwe! ku i ka o'e ia a eha iho la!! Oka eha ia, ua wilinau ka ai. Oka oi loa aku nae hoi, oia ka walaau ana ae o ia wahaolelo namu o ua poe nei no kahi mai i loaa ai o kela kokua hiwaluwa. Noonoo ole ih© ne hoi ua puulu mailuilu la ua ulakolako a kuonoono ke Aliiumoku nona iho aolie c aihemu walo aku no ia lakou. O keia ae la ka "oioi o Muui llikiuu" mo ka mahuoi; aolie i lowalewa iho, kn nae ko ahua o ka win'i. Ilole pela! I ua poo la i houo mai ai i ka lakou muu huna aloha oh', ua hili nui iu aku la lakou a hoomaka nui iho la e puhuohuo no kahi luai o keia uho - hou. Ile nani ])ahaohao nui uni nn hoi ia, hrj hnua i ko ino, ulnu ke kn nui iho la i kaJii o ku liokn. O ka liikou palia i man.'io ai « umii iho malalo o na īuanamana lima nunui, ua puohu aku la, a aohe olelo ana i koe. liia ko mimihi nui nei, aoho e nolo ia moa iua poe alunu lu. A o ua laenui la hui i manao ai uiainuli o kola $10,1)00 e lilo ai iuiu ke kope kumu o ke KumukaPawai hou i manaoia, ua oki oe e hou hewa ana i o a iauei mo ka loilii 0 ke alelo, kela alelo "alolua i na pali." Loaa iho la nae hoi ia lakou keia mau mamala olelo "Pau ka oo hana, pio ka on ahi." Oka hopena, 110 ia e loaa 1 ua moowua moohowa a moelalau, "o ke ao ae 110 lioi koo, uinū in (i ka hauliuli" o k»i lipolipo, niniu nna ua ihu i ku hopu waa