Ka Lei Momi, Volume I, Number 18, 4 December 1893 — Page 6
This text was transcribed by: | Cathy Peloso |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Lei Momi.
6 HONOLULU, OAHU, POAKAHI, DEKEMABA 4, 1893.
AINA MAMAO.
Ke Kaua ma Berazila.
Ke mau la no ke kaua ma Berazila, me ke akaka ole no o ka aoao hea ana la ke lanakila ana. Ma ka aoao hoi o ke Aupuni, ke kuai nui ia la na mokukaua a me na lako ma Amerika Huipuia, a ua makaukau kekahi a ua hala aku no ke kahua o ka hana, a aia no hoi kekahi ke liuliu ia la. A ma ka aoao kipi hoi, ke mau la no ke ki poka ana, me ka nui o na poino i loaa, a ua piholo ka kekahi o na moku kipi i na poka mai na papu aku.
I kekahi mokumahu i piha i ka palaoa i hoao aku ai e hookomo iloko oke awa o Rio, ua hopu pio ia iho e Adimerala Melo a pau ka palaoa i ka laweia i mea ai na kona poe kanaka. Ua hawiia aku he palapala e hoike ana no na mea i laweia. ua koi ae ke kapena o ua moku la i ko Amerika Huipuia akeakea aku ma ia mea, aka, ua hooleia, no ka mea, ua loaa mai he palapal hooia iaia no na mea i laweia.
Ua hoike ae kekahi mea kakau o ka nupepa Manawa o Nu Ioka o ka Melo manao nui o ke kipi ana, oia no ka hoihoi hou ae i ke kulana o ke Aupuni a malalo o ka hooponopono Aupuni Moi. A ua oleloia no hoi ua nui ke ohohiaia o keia mano e na kanaka malalo o Adimerala Melo.
Ka Banako o Enelani.
Ua hoikeia ae ua ano kulanalana ka Banako o Enelani, mamuli o kekahi mau hoao ana a ke kakauolelo malama dala e hoopukapuka. He mea oia i hiliuai nui ia a no 20 makahiki o kona lawelawe ana i ka hana, aka, mamuli o kana mau lawelawe hoopukapuka ana iloko o kekahi mau hui, a i ke poho ana o ia mau hui, ua poino pu me ka banako. Ua hoopauia oia mamuli oka ikeia ana aia ke poho ma kahi i aneane i ka $3,000,000. Eia nae, aole no i hilinai nui ia keia ano kulanalana o ua banako la, a ma na lono hope loa mai nei hoi, ua kapae loa ia na hopohopo ana.
Na Lono Geremania.
Ma ka wehe ana o ka Emeperoa ika Ahaolelo, ua haawi aku oia i kona mahalo no ka hooholoia ana o ka bila koa iloko o Iulai. Ua mawaewae ae oia i ka hana o ka hooili kaulike ana aku i na koikoi maluna o kela a me keia okana aina, a ua hoike ae no hoi no kekahi bila kanawai e hoemahuahua ae ai i ke du@e maluna o ka paka me ka waina. Ua hoike ae no hoi oia ua pau i ka hanaia he mau kuikahi kalepa me Sepania, Roumania, a lme Serevia. Ua ikeia ua hoomahuahuaia ae na dute o na waiwai e komo aku ana i Rusia mamua ae o ke kupono, a malia, mamuli o kekahi hooponopono ana me Rusia, he mea ia e kapae loa ia aku ai o ia mau hookaumaha ana. Aohe no hoi i loli ae na launa ana o ke Aupuni me na aupuni e, a ua hooiki iho oia i kana haiolelo me ka manaolana e hoomauia mai no ke kulana maluhia. Ua pumehana na leo ohohia no keia haiolelo.
Lanakila ka Aoao Repubalika.
Iloko mai nei o ka malama i hala iho la i malamaia ai ke koho balota ana o na luna o na mokuaina, a ua palena ole ka lanakila i loaa i ka aoao Repubalika. O kekahi mau wahi i ikeia mamua ka ikaika o ka aoao Demokarata, i keia wa hoi ua lilo akku la ia i ka Repubalika. Ua oleloia o ke kumu mai o keia loli hikiwawe ae la o ko ka lahui manao, mamuli no ka ia o kela bila kanawai sileva. Ma Ohio, ua koho hou ia o Makinele i Kiaaina, a ua hala aku oia no Nu Ioka i ka hoolanalana mai o kana wahine.
Ko Beritania Nui Ahaolelo.
Ua akoakoa hou ae ka Hale Ahaolelo Makaainana o Beritania Nui, Novemaba 2, me ke kakaikahi o na hoa. Ua noi ae ka Mea Mahaloia Henry Fowler (Faola), ka Peresidena o ka Papa Hooponopono Aupuni Kuloko, e heluhelu elua ia ka bila kanawai Hooponopono Aupuni Kuloko o Enelani a me Wale, iwaena o na leo paiakuli o ka aoao Liaberala. Oiai no o Faola e kamailio ana, ua kono aku o Pohakuhauoli, me ka nanaina ohaoha a oluolu, iwaena o na hooho leo kupinai a paiakuli o loko o ka Hale.
Kela Kaua Matabele.
O kela hoouku kaua mai nei ma Kapetona, Aferika, ua lilo i mea hoowahawaha nui ia ma Enelani mamuli o ka luku nui ia o kekahi poe ikoa ma ke kue ana mai i na hehikuia ma ke kue ana mai ina hehikuia aku o ke lakou aina ponaio iho, a me he mea la, e onouia aku ana iloko o ka Ahaolelo. E lilo ana paha ia i mea e hulihia ai o ka Aha Kuhina. A ma na lono hope loa no kela kaua, me he-la, e hoouka hou ia aku ana nohe kaua hahana hou ma Buluweio, a ua oleloia aia ka Moi Lobenegula ke huli hoi la no laila me na poe Matabele a paui kupaa mau mahope ona.
Na Hunahuna Laulaha
Ua lonolonoia ae na haawi aku ke Suletana o Moroko i uku panai poho hou ia Sepania a me ka hooia pu houakuhoie hooko pono ia no na pono malalo oke kuikahi:
He kulana kalaiaina okaikai ma Seravia i keia wa. ua hoole ka aoao kue i ka haawi hou ana aku i na kokua ana i ke Aupuni, mamuli o ke kumu eia ke alakaiia nei kona kahua alakai e ka Moi Milana i pau. Ua make make lakou i ke Kuhina hou iRusia i Kuhina Nui, a ua kue ka Moi ia manao.
He 4,000 poe Lomabada a me Viena i kipa ike aku i ka Pope ma ka la 16 o Novemaba. Na ka ope maoli no i hooko i na haipule mosa no lakou, a pau ia ua haaawi ae na alakai o ia poe he mau haiolelo ana imua ona. Ma ka ka Pope pane ua hoike aku oia ikona kue i ke kuhiia he enemi oia no Italia, a uahoakaka ae he mau imihala wale ana no ia mau lawe olelo ana pela.
Mahope o ke kaua ana no 24 hora ua hoauheeia na poe derevise ma Aigupita mainei me 29 poe i make. O ka poino ma ka aoao Augupita, oia o Sale Be, Kalife Be a me 15 poe e ae. ua mainamina loa ia ke Sale Be make ana, oiai, no eiwa makahiki o kona noho hoomalu ana i ka waoakua Hikina.
He kaua mai nei no hoi ko ke Konogo, ina Aferika, a ua hoauheeia na poe Arabia e Kapena Pootia me na koa Belegiuma. ua oleloia ua lawe pio ia e ia o Bono Abadi, ka mea hoi i hookauia ai o na koikoi no ka pepehiia o Emini Pasa, a ua ki poka ia oia a make.
Ua paa mai nei i ka hopuia ka hehena nana i lawe aku i ke ola o ka Meia oKikako, nona ka inoa o Paterika Iukini Keoni Penikalaka. Ma ka la 2 o Novemaba, ua kukuluia oia imua o Lunakanawai Hotona, ma Kikako, a me ka haalulu o hiki ole ai ke loheia kona leo ma kahi o elima kapuai ka mamao, a pano aku la "Aole ihewa."
Ua ku ae ka mokumahu Kamapania oka Hui Kunada maqaho ae o Berohede i ka hora 11:05 p.m. o Novemaba 2, iloko o 5 ia, 9 hora a me 30 minute. O keia ae la ka oi loa aku o ka manawa holo, oiai, ma ka hora 3:49 a.m. o Okatoba 28 i haalele ai oia ia Nu Ioka.
Ma ka la 1 o Novemaba ua ki ae he kiaia Geremania o ka ululaau he elua mau kanaka Farani komo aihue, i loaa aku iluna o ka okana aina i lilo ai ia Geremania mamuli o kela kaua o 1870-71. Me he la, e lilo aku ana paha keia i wahi mea no ia mau Aupuni e oehuehu hou ai.
Aohe Pomaikai ke Hoohuiia.
Ma ke ahiahi KPoaha, Novemaba 23, ua malamaia he paio ana o ka Aha Paio o Waimea, Kauai, no ke kumuhana. penei: "He oiaio anei e pomaikai ana na kanaka Hawaii ke hoohui ia aku na Paemoku Hawaii nei me Amerika Huipuia?" Ua lawelaweia na hana paio malalo oka noho Lunahoomalu ana o Mr. A. Kaukau. Mahope o ka paio ana no ekolu a me ka hapa hora ua hooholoia aole na kanaka Hawaii e pomaikai ke hoohuiia. Nui ka ikaika o ke alihikaua ma ka aoao pomaikai, eia nae, ua haule pahu a pahua aku la kona ikaika i ke alihikaua hoole ika pomaikai a ua nui no hoi ka mahaloia. Pololei!
Mai Mekiki mai.
Aloha kaua--Ua loihi na la me ke kau leta ole aku ia oe. He maikai ko'u ola kino a pela no me kekahi poe Kilipati. O ka nui o na Kilipati i make no ke anu a me ke kupoo ole no paha o ke ea ia lakou, he 23, a ua koe iho he 751 a hiki i keia la a'u ekakau nei ia oe.
Ma ka nana ana i ke ano o keia wahi, he inoino a aohe ano hoihoi o ka hooluana ana iho, pelapela ke ano o ka noho ana.
E aloha i ka ohana a nui,
C. B. KOMAKALOI.
Finca La Libertad,
Colomba, Costa Cuca, Guasemala, C. A.
Ua pau ka hoomaluia ana e na hale Pukiki ma ke alanui Kula i puka iho nei o kela ma'i puu eha ma ka la 28 iho nei.
Ma ka po Poakahi i hala i hoauia ai ka Hala Hui hou, kihi o na alanui Alakea me Hotele. He hale pohaku nani keia.
Ma ka la 23 o Novemaba i hala, ua pau iho la i ke ahi ka hale o P. Pomaikai ma Waihee a lilo ae la i puu lehu He wahi keiki uuku ka mea nana ke ahi i pau ai.
O ka Poaha iho la ka la Hoano o Sana Anaru, a he mau anaina haipule ka i malamaia ma na Luakini Enelani a me Roma, A oia no hoi ka la i piha ai ke kanakolu o na makahiki o ka make ana o Liholiho II. (Kamehameha IV). A o ua Sana Anaru la ke alaki a kiai hemolele o Rusia a me Sakosia, ma ka olelo ana, e like paha me Kane ma no kakou nei.