Ka Lei Momi, Volume I, Number 20, 18 December 1893 — HE MOOLELO KAAO MONE TIKERO KA HOLOLIO I KA WA HOOILO KA UI MAALO I KE KUPULAU A O KE KEIKIALII HARE MATINE KE KIAHA OPAKA O NINEWA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO MONE TIKERO KA HOLOLIO I KA WA HOOILO KA UI MAALO I KE KUPULAU A O KE KEIKIALII HARE MATINE KE KIAHA OPAKA O NINEWA.

MOKUNA VIII. Hohola na eheu o ka maluhia— Poho na uianaolaua—Hoi nele i ke Kula o Malama— Ka Aha Ilulahula a ka Pua Lilia o Subicda—Ka paio hahana me na powa he nui —Ka lima hei ma ka hookani Gita—Owku ka hoa e like ai. I kela manawa i huli iho ai o Mone Tikero i na ekeeke o ka lole o ua kanaka la, aole i emo loaa iho la iaia he palapala a hoike mai la imua o ke alii, me ka olelo ana ruai uae, — "E ke alii," ke manao nei au aia iloko n keia palapala kekahi niea hana e puanuanu ai ko kakou puuwai, aka nae, mamua o ko kakou ike ana i na mauao o loko, e hoike mua mai, honha la nn mea o hnnaia ana mnluna o na p*o powa i make ; na poo i haawi pio mai a n«c na poe i hoehaia?" "O keia mau uiou a pau, na'u ia e hoomaopopo aku, oiai, ua pau kau hana i keia po," walii a ka Moi. Ia manawa i kauoha ao oi ka Moi e hoopaa ia aku na pio iloko 0 ka halepaa)iao, a o na poe i hoohnia e lapaauia lakou a hiki 1 ke ola aua. 0 na poe h©i i make, e kiola ia lakou iloko o ka muliwai. 0 keia mau kauohn a a ka Moi, ua hooko ia mo ka eleu: Ano, e na makamaka heluhelu e huli uo a nana no ka palapala i lona ai iloko o ke eke o ko «lakai o na powA. Mamua o ko Mone Tikoro konjo _liou_ana aku iloko o ke keena hnla, o liko hoi mo ko kouo a ka moi, un nouoi aku la oia i kt> oluolu o ka inoi o ae niai iaia a mo kona kukoolua e kali iki.mawaho no kekahi mail mi-

nule, nluila komo aku laua. Ua ao mai la no ka Moi, 0 ko kn Ui maulo mauao ma keia noi «na ona, ua ake nui oia e ike e i na manao o lo<o o kn palapala mamua o ko ka moi ike ana, No ka , niea, ho palapala kmhikulii paha no na ha*ia a na powa e hana ai ia po, aok paha. Malia paha hc palapala ia no na hana weliweii e hooko ia ana ma P°> a o ko ko no ia o kana mau mea i hoike mua aku ai i ka moi, aia iloko o ua palapala la kekahi mea o puanuanu ai ko lakou puuwai. A ina lioi aole pela na olelo o ka palapala, alaila, ua ku ke karaima kiekie o ka pepehikanaka iaia a me kona mau kauaka, no ka mea, abFe mau hooia e hiki ai ko kalaia ae lakou, koe wale no kela unulii ana ae o kela alakai o na powa i kana pahikaua a olinolino ae lā iwaho o kona wabi ; aolo nae oia i haawi mua mai i ka oi o kana makakila, e loaa ai he kuloana ia Mone Tikoro ma ke kuleana e pale aku aieia nae he make ka ke kupueu o luna o na kuahiwi o Hagara i haawi aku ai. Ua lilo keia mau mea i mau manao e niniu poahi ai iloko o ka puniu poo o ua Hololio la i ka Hooilo, oiai, ua papa mai kona kahu hanai iaia aole e lawe i ke ola o kekahi mea, aole hoi e e hoopaumaele i kona iuoa maikdi, a o kela palapala wale no nae ke ki nana e mawehe ae ia mau noonoo ana. O kona hoaloha kekalii ī pihoihoi i ka wa i hoike aku ai o Mone Tikero i kona manao. 0 kekahi mea nui a ua Ui maalo la i noonio ai, oia no ke auhee ana aku o ka liauohaao i loaa mai iaia ia po, iua aole e loaa ana maloko o ka palapula na men e pnanuanu ai na puuwai o na poe a pau o lohe ai i na 01010 o ia palopnln, alaila, ho moa maopopo, "Ua anai īa aku ua nalo-a ua linla ka hanohano i ili mai maluna ona a mo kona mau koa," a o ka moa oi aku 'e hoolilo aku ana j)aha oia 1 ka Pua Lilia o Suhieda i wahino na ka eliaeha mua loa, oia ; ., ua liaulohia na hooia ma kona aoao. Nolaila mo na limn lmalulu, me ka houpo e kapalili ana a me ka puuwai o koni awiwi ona, aia hoi wehe ae la oia i ua palnpala la. 1 I ka liamama ana ao o ka wahi o waho, ike iho la ia, ua kaknma un palahala la me ka waij hooluu ulaula-a l«lo mai la ka weli hoomanao iloko onn, he koko ka mika i kakuiiiu ai ua pala]>ala la. Ta wa hnule ]>ono iho la kona mau onohi maka u hoonuu i ua huaolelo i kakauia mo ka inika koko, aia hoi, oni ae la ka welu īkiiki i konu houpo, molialaoha-

lia ao la kona mau helulielena, a olino mai la hoi ka oluolu i kona raau hionn. A oiai oia e hoonuu ana i ka helulielu i ua pal&pala la a hiki i ka pau loa ana, uahoomaka ae I la ka loli ana o kona mau }jeleholena a liaikea ae la. A hoiko aku la irauq o īgeboseda o kona ola kekahi i upuia o make ia po. Nolaila, kauoha ae la o Mone Tiker<£i kona hoaloha e weht mai i kona papale a me kona mikini lima, a e komo aku laua iloko e hoike aku i na poe o loko i na mea i kakauiai maloko oua palapala kamahao la. Hemo'aela ko laua mau papale ame na mikini liina a komo aku la laua iloko. Hele aku la laua aku iho la imua o ka Moi a me kana kaikamahiue ka PuaLilia o Suhieda, aia wa kamailio aku la ua Ui maalo la,— "E ke Alii ka Moi—ka Hakuwahino, a i ole, ka Pua Lil*a o Subieda—na Lede a me na Keonimana. Ano, e lialiu mai a e hoolohe i ka hoike o ka palapala 1 loaa ia kakou i keia po." la wa i naaholaliola pono ae ai ua Hololio la i na nim'o alua pau oua palapala la, a heluhelu aku la: "Na Kuahiwi o Moroko "Ia Buliona Kaaela, "No ko'u hilinai aua maluna ou a*me kau raau hana wiwo ole nolaila, ke kauoha aku nei au ia oe ma keia e lawe aku •oe i 100 niau kanaka koa me oe. A eia ke kauoha ia oe. £ hele aku oe ine kou mau kanaka no ke kulanakauhale o Samanadela, e like me na kuhikuhi a ke keikialii Hare Matine, ka mea nana ka palapala i loaa mai nei ia'u no ko kokua ana aku iuia ma ke knili ana mai i ka mea a kona puuwai i aloha ai. Nolaila, o ka horall oka po, oia kou wa e liooko aku ai i keia mnu haiaa me ka menemene ole, penei,— "1. E hookaheawai aku oe i ke koko maloko o ke keena hulahula. "2. E pepelii a mnke ka Moi, mai hoopakele iaia. "3. E lawo olamai oei kokine o ko kaikamahinealii Mozunadine a i 010 ia, ka Pua Lilia o Subieda, ka Oi hookahi ona wahine ui malalo iho o ka la. "4. A e pepehi iho oe i kela wp.hi lreiki ai waiu o loko ona uluiaau, a Hare i oleio mai ai, kola wahi keiki e holo hookano i mau nei maluna o ka liokeokeu. E oki ae oe i kona- poo a lawe mai i mea hoikeike na'u. A pola pu no hoi me kela elenmkulo apukn ia Haro Maiine o luna | o na kuahiwi o Īlaga±a. | t- A ko hooko pono olo.oe, e j okioki liilii ia no e a'u kou io a I lilo i inai na namnnu o k-a lewa. I Kon īīaku Alii,.