Ka Lau Oliva, Volume II, Number 5, 1 May 1872 — Ke Kula Hanai ma Waialua. [ARTICLE]

Ke Kula Hanai ma Waialua.

Eia malalo iho kekahi hapa o ka hoike makahiki a ke Kunui o ko Kula Hanai Knikamahine ma Waialiia: Oiai e pau ana ka mukahiki mua o ka wche hou ia'na o ke Kula lianai Kaikamahine o Waialua, e oluolu ana )>aha kona poe makamaka a me na makua ke nana hou mai. Ua wehe ia ke kula ma ka la mua o Aperila, 1873, me na haumana ilia me ke kumu hookahi. Ano hoi, ua hiki ka huina o na haumana i ke kanaha nie na kumu elua. I T a hoomaikaiia makou ma ke oia o na kino. Ma ke kau o ka makahiki 1871, ua laha kekahi mai iwaena o makou a ua lawe ia aku e ka make kekahi mea liookahio ko makou poe keiki aloha. Ma ka hale o kona mau makua-kahi i inake ai, ua hoihoi ia.aku oia ilaila elua mahina mamua ae o kona make ana. O kekahi mau haumana i hookomo ia i ke kula me na kino onawali a omaimai, ua ikaika loa i keia wa, ua holo mua ma ka hana a ma ke ao ana. Ua lioohaahaa loa ia ka uku o ke kula i mea e loaa aleu ai i ka poe ilihune na pomaikai o ke kula. Ua ae ia na keiki elua 110 ka ohana hookahi e koino n<> ka $6.00 pakahi no ka hapana. He 21 haumana e uku r nei ma ka $24.01) pakahi no ka makahiki, a he 19 e uku nei ma ke $30.00 pakahi no ka makahiki. Kkolu ai ana o ka la, a ua hanai ia lakou i ka poi, ka berena, raiki, uwala a me na mea e ae. E noho pu ana na haumana me na ku- ( mu mana papa aina, a ua akamai lakou i ka lawelawe ana me na pahi, na o a me na pu--na. | Ua hemahema loa na wahine Hawaii ma i n» ike i pili i kivnoho ana ohana. Ke hoo-j ikaika nei makou e hoonaauao i na hauinanaj ina ia meā, ma kāhaawi ana i ua hana ia lakou. I O oa hana kaumaha mawaho, ua haawi ia i|

ka mea e. Aka, iua ka hana iloko pka hale kuke, malania ana i na keena moe, okioki a i humuhumu lole, a me na ftno humuhumu a pau, ke pii s,e nei ko l;rkou akamai. He pono ke ike lakou aole he mea e hilahila ai ka laivela\ve ana iloko o nahana kino. Oke alak l iū ana ma na mea i pili ika pono uhane, o ka mea ia i oi ma kp.iuakou noonoo ana. Ke hele nei na haumana i ka hiilepule i nii la Babati, a i ke kula Babati. jMa ka auina la Sabati he kula no ka imi ana iill a mea iloKo oka Baibala. Ai ka |>o iho, ; | . |ua ninau ia na haumana ma na mea a lakou ii lohe ai, a i| ike ai iloko o ko lakou wahi pe'pa J\e A!<tula. | Ma na mQir hoonaauao, u;i ao ia na hauImanama ka Olelo Enelani a me ka Olelo ilīawaii. Aole makouJ kapae ika

iOlelo Ilawnii. Aka, he ikaika loa ka makemake o na nuikua e ao ia ka lakou niau keiki ma ka Olelo Haole. Ua hookaawale ia ka hapa mua o ka la no ka olelo liaole, ao ka hapa lioi)e 110 ka Olelo Hawaii. Ke ma-. manao n mea e pomaikai nui ai ka lahui lja\vaii ke ao iaJakou ma na mea ii pili i kalako^ola kino. Uaao ia na haumana ma na hooikaika kino i kela la a i keia la. E malama ia'na na hoike makahiki ike kau o kela a me keia makahiki. | Waialua, Mar. 10, 1872.

Ma kk kakahiaka o ka Poaha, Mei 2, i ku mai :iwT ~ī{ok h. I o mai ka pae aina mai o; Xuuhi\va. He 24 la o kona holo ana a hiki ilaila, a 12 mai nei la o kona hoi ana mai. Ua hoi mai nei ka Elele o Rev. W. P. Ale- : kaneilei ome ka maikni o kona ola. Ua hoi-! hoi ia inai o Rev. Mr. Kaiwi me kona ohana, no ko Kaiwi nawaliwali.

\ \ om'ou o Kaumakapili,'' iloko o ke-! kahi nupej>a o keia kulanakauhale, e lioino! aku i ka Aha Hiineni o Manoa nia na oleloi kupono ole. Kia ku Lai Oliva iua poe himeni la: 'Mai paupauaho oukou, he aha: maikai ahe hana maikai ka oukou. Ina ua kapeke iki oukou ma na hana ana o 11 a wa i hala. na ia hemahenia e hoonaauai) ia oukou no keia mua aku. Oka hewa, a o'ke kuhi-i hewa paha, o kekahi inea a mau mea, he kumu ao maikai loa ia no ka hana hou ana'ku. Nolaila, mai i iho oukou ua pau ka oukou pono. E hookanaka, a e lioolanakila i ka pono maluna o na olelo hoohenehene a nie na hoino ana a pau.

Ma ka po o ka Poaono, Aperila 27, ma ka hale noho o ka inakuakane o ka waliine: mare, ua hoohuiia ma ka berita hemolele o ka mare o D. I3rewer Esq., kekahi ona hoa hui o ka hale kalepa o liurua me Miss: Nannie Roberta Harris, ke kaikamahiue kamakahi a ke Kuhina o ko na aina e-