Ka Lau Oliva, Volume IV, Number 4, 1 April 1874 — Untitled [ARTICLE]

£ar E hf.i uiiKi.i' i ka palapala a ka Pua Alii Pauahi ia Kev. G. W. Pilipo, i ia malalo iho nei: Haikakala, [ llonoi.uli', Maniki :0, 1874. < Rkv <t. W. Ph.ipo, (W—l koia mau la *kn nei, ua holuholu au 1 kau pahipala i heUihelu ia ai c o* i mua 0 ka Kkaīe *i* ma Kaumakapili, i ka la* o Manki nrt ; a oia ka'u mea 1 hoohuoi iho i ua palapiila nei au; ik> kou hiK>puka pinepine i keia olelo, ua "hana oe mamuli o ke kauoha a ka Aha Lau I keU i keia. Me he me* la oe e hooili niai ana i ka hewa maluoa o makou na iala o ka HuL Ho makehewa (wha ia'u ke hai hou aku ia oe, ina mi>olelo (>okolc no keia hana a kakou Ua hoomaka ka Aha I,au OHva i kaohi ana i na <iala no ka Luakini boa, m* ka manao oluolu, a me ki manaolana, i ka la mua o Maraki 1973. Ua mahalo ia na ro-

la, a pae na kuiuuknnawml o ka Aha i ki-. nohL Ua hooholo» ns |>auka a pau, me ka ewaewa ole. "Elua no Lana nui o keia Hui, he Peresidena, a he Kakaoolelo." Aole he Puuka kekahi i kohoia, no ka mea, ua oleloia ma ka Pauku \l-0 na dala a pau e loaa mai ana i ka wa e haawi ia mai ai, he pono no ke hoihoi koke ia ika Ba nako o Bishop <fe Co., e ke kakauolelo, mā ka inoa o ka Ekalesia o Kaumakapili. Aka, ika halawai ana oka Aha ika Poalima, la 3 o Mei 1872 (aole au i hiki ak\i i kela halawai) ua hoike mai oe ika Aha penei; 1 "Ma ka Banako e waiho nei na dala e $300, i ae ia me ka ukupanee 6 kedeka, a oi aku, aole e ukupanee ia mai.' 1 2 "Ke waiho aku hoi ike aupnni, he ukupanee ia na dala a pau ma ka 9 keneka ke waiho aku ilaila no na makahiki he umi." 3 "Ua makemake o Daimana i na dala a pau e waiho nei, ame na dala a pau e loaa hou mai ana a hiki i loko o lune o keia makahiki; ao na loaa hou aku ma ia mua aku, aole ia e ae. E inau aku ka waiho ana oia mau dala iaia, me ka ukupanee e 8 keneka, a hiki i ka wa e kii aku ai no ka hapai ana i ka hana." "Hooholoia. —Na ke kakauolelo no e imi aku i kahi e loaa ai kahi knpono me ka ukuhoopanee, e like me kana i ike ai." Auhea oe e Rev\ O. W. Pilipo. Uahooholoia keia manao maluna ae, e ka Aha, me ka manao e pono ana ia hana ia oe, ua hilinai nui makou ia oe, no ka mea, ooe kahu Ekaleaia, ke kanaka o ka Haku ; a holopono ia oe, alaila hai mai ia makou i na lala, na mea au e hana aL

He oiaio no, ua hai mai oe i kekahimau mea, oia hoi na dala (j| 1,000) hookahi taUBati4, i hoaieia ia Mr. Daimana (ua hoapono makou ia) me ka uku hoopanee 8 keneka. 0 na Jala i lulaia ma ia hope mai, he nfr|fg|"ki okoa paha, aole o« i hoike mai i»u fijcha, aoie 'hoi i kekuui r. na, lala, i kau lawe aua a hoaie iho ia oe, i i(a mau dala nei, me ke akak* ole oka nui o ka ukupanee, a iue ke kuonoono pono, a kuonoono pono ole paha o kou waihona. A no ia liaohao o ka poe lulu kala, i emi nui ai na loaa i kela mahiua keia mahina, na viala lulu no ka "mahina i\ou, v a me ka "lulu lilo mau"-Pela ko'u lohe mal Nolaila, ikala 25 o Sepatemaba 1873, ua kahea au i ka 'AhaLau Oliva**=e halawai ku i ka wa, ma Kaumakapili, e kuka pu no na dala a kakou i hooikaika ai, a waiho ia aku ai iloko o koti mau lima. 1 ko makou kuka ana, u:v manao makou ua lilo pono ole aku na <lala. A nolaila ua hooholo makuu i ka manao ia la, e hoopau ka lulu ana ina dala no ka Luakini, a iuaopopo pono mai ia oe, kahi o ke dala i waiho ia aku ai ia oe. Ua koho aku makou ia Kev. L. Kamika i elele no makou, e hana pu me na luua ekalesia o Kaumakapili, e hele aku e ninau ia oe, no ua inau d;\la nei, alaila e hoike maiiamakou, Ua hele aku o Kamika e kuka pu me oe, a ua pane mai oe iaia; "heaha la kou ku leana i keia hana, aole au e hai aku ia vh\ aia a koho ia na luna malama wāiwaio ka ekale»ia, alaila me iakou an e hana ai, ia lakou au e hoihoi aku ai i ke dala." Kupaianaha keia oU lo au, me he mea U 00. e hwle mai ana i ka mana oka Aha Lau Oln a, ka mea nana i hapai, a i hvnnkaika keia mea, ka imi ana a loaa keia puu dala, aole na na 'iuna malama wai wai. M A no ka manao kaumaha c»*u o ka Uere sidena, ī keia mau olelo aloha ole au a ke kakauolelo, i ka i luvikaika a loaa kahi mea uuku a Uwe mai a hookupu no ka i/ulf o ka e j.»ālajvUa aku nei au la oe. Aloha w, Uai ahi Hl«hop. Ferv*idena o ka ],auO{ira/' J\ S. lle manao htvhoioia eka Ahahui. Pono ika lVre*idena t )Hx>una aku i kana palapala ia Uev, t;. \V. IMipo; e uiaUma nae i kope e pai iloko o ka pa u K«iokoa,* a me ka "Lau Oli*a."

Ka Lau Oliva ma Hawau.—Ma ia halawai a ka Ahahui Euanelio o Hawaii Komohana iloko o ka malanw o Manki, Qa hooholo ia keia maoao: '[ Hookoknaka manao o keia Aha, ke ae aku nei e hui pu akn me ka AhahuioOahu ma ka nupepa Laū Oliva i nupepa no na Lala o keia aha, a e hoolaha nui aku i waena o na kanaka maloko ona Ekalesia o keia Aha; a e lilo na Kahu Ekalesia, na Luna Ekaleeia, na Kahu Kula Sabati a me kekahi poe kupono e ae i mau Luna hooikaika no keia Nupepa." Ke haawi aku nei makou i ka mahalo piha i ka Ahahui nona ka olelo hooholo maluna ae nei, no ko lakou manao maikai, ame ko lakou kokua ana. Ake noi hou aku nei makou 1 ke ahonui o na Ahahui Euanelio e ae ; ame na Kahn EkaleBia a pau, me ka poe manao maikai a pau, e alu pu, a e hooikaika, i lilo keia pepa i koo a i kokua nui no na Kahu, na Ekalesia, na Kula Sabati, a me na hana maikai a pau i waena o ka lahui Hawaii. Issr Ma ka moknmahu mai ka hema mai iloko iho o keia mau la, e haalele mai ana o Kulika makua, me ke koena o kona ohana ia Hawaii nei, a holo aku i īa|>ana e noho ai no na koena la o keia noho ana, a waiho aku na iwi i laila. E kaawale ana na kino, aka, aole e ole ka hoi hou o ke aloha a i ka aina nei, kahi i noho ai iloko o na la ui ikaika, kahi hoi -i luhi ai no ka pono o keia lahui kanaka. Ua kauliilii ia ohana e noho nei. 0 na makua nei a me ka pokii kaikamahine me ke Rev. 0. H. Knlika, e noho ana lakou ma lapaoa; o Kauka Kulika, aia i Italia ; o kekahi mau kfeSki kane lua, o Wiliama me Toma, aia i Se}>ania ; o loane, aia i Kina akau, a o Mr. iThc c<<loro « noha nei, e hoi oia i Amenka. He luli wide ka nobo aua ma ko ke ao nei kai. He au ahe manawa ko na mea a pau, he mau wahi la helu wale no a nee like aku kakou a pau. Ma ke ku ana mai o ke kuna Xeti Mela ma ke awakoa Poalima o ka hebedoma i hala, ua lawe mai oia i kekahi nuhou ano kaumaha mai Lahaina mai, no ka loaa ana 0 kekahi waapa i ke kikiao makani ikaika, mawaena o Molokai a me Maui, a ua kahuli ka waapa mo ua kauaka ekolu o luna. Ua pakelo mai hookahi, oia ka Hon. Mr. David Kamaiopili, Lunakaj»waio4lolokai, a ua loaa i kona mau hoa elua ka poioo, ma ka waiho ana o ko laua mau kino ku* papau iloko o ka opu o ka moana kai ho honu, a" laua ka olelo ** na lua kupapau *%-at" Me na ohana ko makoa paumako ana, a puana ae 4t Nana i haawi mai, a nana no i lawe aku, e hoomaikaiia ka inoa o ke Akua." I a hauoli makou i ka ike ana'ku mi na po Sabati iho nei i hala, i kekahi mau Makua, e h,xAo ana i ka makou olelo ao, e pili ana i na keiki hana hoohilahila ma na po Sabati. ma ka Haiepule o Kaumakapili. Ke mahalo aku ne\ makou i keia mau Makua, a u\e ke not pu aku i na Makua o na keiki a pau o lUwaii nei, e hoohalike mai nie keia .nau Makua "0 ka hua i kane pono ia, a malama a, e u!u mai ana a uui, v>haoha, m? ka luluu o na lala i kona maa ; hua momona" l a luiiiw i ia m;u uva ko nvakou iima ka nuv4i īo o ka halawai a ka Ahahui Kuaprlio o Ha*aii akau, a ke ia aku nei ma keia i\^va; he minanur.a nui ko inakou ka niki ole ke hix>laha aku Ika moolelo ka halawai aka Abia ma Hawaii konn>hana. E HvVhai.ikk i kou n&auao me he Waii la, e waiho malie ma ka jt*kekt\, a ninau La mai ka manawa hai pololei ia'ka. 4 »ole o ka w«i« i c m mai ai ba waii kaa