Ka Lau Oliva, Volume IV, Number 12, 1 December 1874 — Hawaii Imi Loa. [ARTICLE]

Hawaii Imi Loa.

E ka Makamaka 4 Lau Oliva Aloha:— Ua maopopo iā'u kou ano hoopono, a rne ke kuokoa o kou kulana; ua maopopo 110 hoi i na puuwai Hawaii oiaio kou ano wiwo ole c pale aku i na hewa i hana ia mai ia lakou; a mamuli o ia mau kumu hiehie, ke noi ;iku nei.au i kou lokomaikai lua ole, e panee aku imua o na makamaka o kaua, i ka manao o kekahi o na io ponoi o īīawaii nei: " Ua hooholo iho oei ke Kau iuua o ke au o ka Mol Kai.aKaua. ī kekalii K.inawai e haawi ana i ke Aupuui ka maiia e aie aku i puu dala i hookahi miliona, a no ke aha! He ukana luuluu keia a ko kakou wahi Aupuni uuku-iki e aumaka ai, ua ike no na mea a pau hehaawe kaumaha, ! aole o kea mai ke koikoi, a heaha la hoi i ke kuinu i makemake ia ai, a i apono ai hoi na wahaolelo o na makaainana. He | makemake anei e hoopilihua i na kanaka ! o ka aiua a e lumai hoi i ke anpnni iloko 0 ka Ina mimilo o ka aie ? Aole pda! \ Na ka hupo ia. Ko ka iiihune o ko kakou Aupuni —oia ke kumu, He mai keia j mai na Moi mni i hala, a hiki i ka noho ' ana ae nei o ke 'Lii K ai.ak ai a ma ia 110-1 ho y ua ike oia i ka anea»ie ana e neoneo ka ! aina mamuli o keia mai, a ua hooikaika i i kumu nana e hoopau, a ua manao oia o ka i aie ana aku i keia puu dala, o kekahi 110 j ia o oa puupale kupono e oia ai ke aupuni j a me kona lahui kanaka, Owai ke kanaka , Hawaii e apo ole mai ana me ka puuwai i pumehana i na hiohiona o ka pomaikai a ka : Moi aloha makaainana a aloha aina hoi e i hooikaika nei ? Aole, aole loa hookahi. | Iloko uo o ia K:iu Ahaolelo hookahi, ua j haawi ia mai ka apono ana i ka Moie hana ! 1 Kuikahi l'auai Like luawaena o Hawaii; nei a me ke Aupuni Amerika. Mamuli o j ia mea ua lioouna ia aku nei ka I wai Kiekie me ka Hon. Hauale Kaaka ma | ke auo he mau Komitiu% e hooholo i ua ' Kūikahi Panai Like nei, a no ke aha ! He \ mea ano pohiliihi keia, a ua olelo ia uohoi ' Jse komo ana mai ia o ka malihit»i a lawe t ae i ke ea o ka aiiui. He oihaua uo hoi [ ka Alani, e uku mau ia nei he |Iō,OUC no { na makahiki elua, heaha la kona mea haa- | lele, Aole anei keia o ka hoopiiihua ana 1 j na oiwi nona ka auka ? Aoie / N a ka hupo ia. Xo ka Vihttnf o ko kakou Aupuni —oia ke kumu. Ua ike no kākou * a pau i kiia mea mai uiua loa mai, ua hoo-; maka k* pehu, a o ka pahu koe o keia niai, a akahi uo a imi ia ka laaiw hoouuiopopo ko kakou Moi i neia pilikia, j

..r f v | a ua noanoo, a naike o ki hoōholo ana i Kuikahi Panai I>ike o ka loaa ana no ia « ! kekahi o napunpale kupono no kona fahui. Ma ka loaa ana o keia Kuikahi aole e lilo aku aua ke ea o ka aina, aka, e hoomahuahua ae ana, a e oi pakela aku ana ka ikaika. Ua waiho io iho nei no ka Lunakanawai Kiekie i aka, ua kau ia aku nae kekahi oihana i oi aku ka luhi mamua o keia, a he pomaikai nui hoi no keia Aupnni me na makaainana ke ko kana mau hooikaika ana. Aole keia oka hoopilihua ana i na oiwi ponoi o ka ainā, aka, o ka hoomaalahi ana keia ia kakou. Auhea la ke kanaka koko Hawaii oiaio e hoole ana i ke kokua aku i na manao kilohana o kona Moi aloha. Aole, rio ka mea ua huliamahi mamuli o ka leo makee aloha makaainana. OKa Lani Moi o Hawaii ua hala! Hala i Amerika, he Aupuni no ka haole. He miuamina makee ko kakou iaia, e haalele mai ana ka i kona mau kini makaainana. Aolepela / Na ka hupo ia. No ka ilihune oko kakou Aupuni—oia ke kumu. Ooe e Ilawaii he milimili nana, he makemake ole kona e au i hoi e hihi, nana ae o oe, ka lahui hoi ana i iini ai—oia iho la. Aole nona iho kana huakai, aka, no kakou, na makaainana, a me ke oue a na kupuna i waiho mai ai. Ua lawe aku oia i ka pule a kona lahui, " E Ola o Ka Lani i ke Akua," Auhea oe e ka Lau Oliva, ua hai ae la au i keia mau mea, aole no ke ano malihini, aka, i kumu hoakaka no ko'u kumu manao. Ua akaka ae la ia kakou keia mau mea: He oiaio, ua ililmne ka aina ame na kanaka; he oiaio, mamuli oia ilihune ua makemake ia e aie aku i $1,000,000; ua makemake nui ia ke Kuikahi Panai Like no ia kumu hookahi, he oiaio no ia; w a i au aku la ko kakou Moi i ke kai mamuli o ia kumu hookahi he " ilihHne." Ua maopopo no, aohe kanaka Hawaii i kue i keia ; inea, oiai, u.i hoike mai lakon i ko lakou apono lokahi »fia ma iia huakai ike makaainana a ko kakou Moi; ua ike no hoi ka lehulehu aohe Hawaii uhauha i ka waiwai o ke Aupuni, aole hoi i makee, a aole loa hoi i anunu wale, aka, ua hooikaika lakou, a ke hooikaika nei *no i keia la, ! e.noho akahai me ka hoomanawanui i pau i ai ka pilikia o ko lakou one hanau. j A peliea hoi ua haole ? Ke hai ae nei ■ an. he keu ka haole a o ka poe aloha i: ! kukou, U.i haalele aku kekahi p\\e i iv, - i home, na makua, ka ohana a me ke one hanau, a holo mai la io kakou nei, male i na wahine llawaii, a i keia !a, ua loaa na pulapula mohaha a noeau mamuli o lakou. Xo keia poe ua lawa ka'u kamailio ana, no ka mea, he Hawaii no lakou, Eia hoi kekahi poe ili-keokeo mawaena o kakou, ua holo mai maanei me na ohana ma ke atio kalepa, hoopukapuka a pela aku. He poe keia i ike ia ko lakou inaikai me ka oluolu ina kanaka ili-ulaula oka aina. () na Misiouari he mau makua ia uo keia lahui. Na lakou i lawe mai ka malamalama i koia paemoku ; he aie nui ko keia lahui ia lakon. O kakou a pau, ke ake nui nei kakou e hoopau i ka ilihutu\ a no ia mea ua kokua lokahi pu kakou i ua kumu 1 hai ia ae la, Akn ke ike nei au aole i pau loa i ka lokahi, no ka mea, o ka |K>e a'u i manao ai o lakou ke pakel.. * . iu-i, ke ike nei au ke uhauha nei i na kala o ke Aupuni, me ka hoomanao ole ika pilikia, O keia poe. oia uo kekahi o na Luna Oihana, Aia ka Luna Alanui o keia afiana, no ua makahiki lie lehulehu i haīa, ua pakui mau ia keia Luna Olhana me kekahi mau oihana e, a ua lehulehn kana mau oihana malalo o ke Anpuni nie na puu da!a nui wale no. I keia makahiki, ua haawi hou ia aku no ka aihaua Luua Auhau iaia. O ka malama pouo ka mea i makeiuake ia e ke Aupuni. 1 ka wa e hookaa ai ka auhau, ua hele aku na kauaka, aoie nae oia ma kona keena, a i ka ninan ana, hai ia mai la ua haU i Il'awaii. lle pono aiui keia ?

Mia'aei kana oib«inat f?e h<xfMlcA anei m • &09p»a i tui pUikia o ke ? Heaha kans o Hawaii ? He maa Lnna Auhau no, a fis m&a %ratia Alantn uo ko Hawaii, makema£e ia malaila. Ke kue ikallKa loa nei au i I&l Ua hoohemahema ikana oihana. t waii oia, e uku ia aoa no nae e ke Aupuni no na oihana i haawi iā aku iaia. Oka uhauha maoli no keia i ka waiwai o v ke Aapuni. Ke hooikaika nei ko kakoa Moi me na makaainaiia e hoowaiwai i ka aina, a ke uhanha ia nei hoi e keia Luna Anhau laua me Luna Alanul. Ina he biki ole iaia ke malama i keia oihana, he pono iaia ke wāiho mai i kekahi mea knpono. He mea I an6 pohihihi no hoi ka noonoo ana iho i ka hiki ana iaia ke malama i keia mau oi-* hā&a. Lilo ina Alanui pilikia ka oihana Luna Auh.iu, a hoi ae hoi i ka Luna Auhan, pilikia hoi na AlannL Kupanaha io no ! O kahi kanaka oki la-ki o uka o Nunanu o Anunu ka hoa e kohu ai. Huli ae hoi kakou i ke keiki alii o Kawa, ls? L«na Kiai o Kawa, $1,500 no ka makahiki," wahi aka Bila Haawina. Aole au e kamailio nui akn nona, no ka mea, ua ike no na mea a pau, aole Ōna'"** kiai " mau e like me ka ka Bila Haawina hoakaka. He nui wale na poe o keia ano, a he nui no hoi ka poe i ike a' hoomaopopo i ke kulana o ko kakou aupuni a " hookanaka." E hoomaopopoia no hoi maanei, aole au e hapala aku ana i na ili-keokeo wale no, aka, o na ili-ulaula 110 kekahi i paumele pu i ke pena o ka " uliauha i na dala o ke iupuni ilihune," i makee nui ia. E ka makamaka Oliva, he pono anei keia hana a ko kakou mau Luna Oihana ? Aole ! He mau makahiki loihi ae nei ke nali ana a keia ano mu i ka laau kookoo o ke aupnni me ka hana ole ia'ku, a hiki mai i keia au hou o ka Lahui Hawaii, ke lana paa nei ko'n manao, ua loaa ia Ilawai» ke alakai i komoia e ke aloha oiaio, i ko ' ioia e na a;*-koko Alii makee aina, a i hoi ina iini knpaa kona lahui ka K iikaiii, nana e nme ae me ke koiopa o ka I\oopono i na ino e hana ia uol o keia a me na ano e ae he lehnlehu. Owau no me ka hopo ole, loanf Paawkla.