Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 4, 1 April 1898 — KA MOOLELO —O NA— Keikialii Auwana Elua. [ARTICLE]

KA MOOLELO —O NA— Keikialii Auwana Elua.

I kekahi wa kahiko loa, e noho ana ma Sisilia kekahi Moi waipahe a oluolu loa ma na moa a pau, no kona oluolu, ua nui kona mahalo a aloha ia e kona mau makaainana; he makahiki mamua aku o keia wa e olelo ia nei, ua make aku la kana Moiwahine i aloha nui ia e na mea a pau, no ka mea he nui ka laua mau hana maikai ina makaainana, ka poe ilihune a me ka poe nele. Na laua mai he elua mau keiki kane ui, he mau keiki akahai a haahaa loa laua e like no me ke ano o ko laua mau makua, o Kahi ka inoa o kekahi, a o Lua ka inoa o kekahi, o Kahi ke kaikuaana a o Lua ke kaikaina, ua like no ko laua mau kiekie, a he kohu mahoe ko laua nanuaina, i ko laua hele ana ike kula, aole laua i hoohalike ia laua iho me he mau alii la, ua hoihoi loa laua ia laua iho a like loa me na keiki a ka poe makaainana, nolaila, ua aloha a punahele loa laua i na keiki a na makaainana. O na kaikamahine opio hoi, e "hoomahia mau ana luna, ua li'a loko" ke ike mai i ua mau Keikialii noi, a no ko laua makemake e ike olo'ia mai laua o na kamalii he mau Keikialii, ua komo laua ina aahu e like ai ko laua nei ano me ko na keiki hele kula e ae, aka, aohe nae o laua nei nalowalo iki i ko laua mau hoa kula a me na makaainana, e ohohia mau ia ana laua, ke ike ia mai e na makaainana, na keiki kula a me na kaikamahine opiopio, ke ike mai ia laua ma na wahi a pau a laua e hele ai.

No kekahi mau makahiki mahope mai o ka make ana o ka Molwahine, a o ko laua nei makuakaue hoi, ua mare houiho la ka makuakane o laua nei i ka wahine, a o ka wahine, he wahine alii no kekahi aina mamao loa, no o na mokupuni o Finelana, o na kai e aneaue aku ana i ke kai anu akau, a ua ike hoi ina hana kupua pahaohao. I ka male ana ao o ka Moi i keia wahine hou ana, hoomaka mai la ke ano mana o ua wahine hou uoi maluna .o na mea a pau ma ka halealii, a ua loli hoi na mea a pau mai ko lakou mau kulana mau mai. I keia wa, no ka ui a me ka nani o ua mau keikialii nei, ua nui ka makemake o ua wahine hou nei a ka Moi ia laua nei. E hoao mau ana oia e hoowalewale ia laua nei e ake ana e haule ua mau keiki nei i ka hewa me ia, ua hoao pinepine oia, a no ka hooko ole ia o kona makemake, imi iho la ua Moiwahine nei i mea e hewa ai ua mau keiki nei imua o ko laua makuakane. I kekahi la, kahea mai la ua Moiwahine nei i ke kaikuaana ia Kahi e komo aku i kona lumi, he manao kona iaia, me ka manao ole o Kahi, he imihala keia hana a ka Moiwahine hou iaia, a iaia no a komo iloko o ka rnmi, ua pani koke ia mai la ka puka e kakahi mea okoa, a lele mai la au wahine nei e aumeume iaia nei, a e hana i ka puni a ka makua, a no ka ae ole o ua keiki nei, ua haehae iho la ua Moiwahine la i ka lole ona, a hana ae la i ka lauoho ona a inoino, noke iho la i ka maka ona i ka uwau a poholehole, holo aku la ua Moiwahine nei a ku ana imua o ka Moi-kane, a hahai aku la ua wahine nei me ka hoopiinipimi nui imua o ka Moi, ua popehi ia oia e na Keikialii. Ua puni loa iho la ka Moi i na olelo a ua Moiwahine nei, oiai, ua hele hoi ua mau keiki alii nei i ke kula, aole hoi laua nei i ike ina mea e hana ia ana mahope aku nei, no keia mau mea a pau a ke Alii wahine i hahai aku ai, ua huhu loa ia ka Moi, a kena ao la i ka puuku e kakau ia i palalala hooloha, aole e komo hou na Keikialii iloko o ka Pa'lii. [Aole i pau.]