Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 5, 15 April 1898 — Page 3

Page PDF (392.93 KB)

3

 

KA MOOLELO
O KA
Mea Hanohano ke 'Lii
J. A. CUMMINS,
KEONI KAMAKI.
KEIKI PAPA O WAIMANALO.

                Mai keia wahi aku au i lawe ia ai e Capt Paty a me Shilbera i ka Hotele i noho ai kuu makuakane, i kapaia ka Akau Hotele, ma ke alanui Wy King. O ke ano o keia Hotele, e malama ia ana no ia ma ke ano haole, oia  hoi, o na mea ai a me ka lawelawe ana mai i ka poe e kipa ana a noho ma keia Hotele ma ke ano haole wale no  (Ano Amerika) i noho manikia ia e Akau, he Pake no, ilaila au i hanai ia ai a malama maikai ia ai a hiki i ka hoi ana mai o kuu makuakane, i kona wa i ike mai ai ia'u, ua puiwa loa ia oia ia'u i kona ike a na mai e noho aku ana au iloko o kona rumi. I kela a me keia la a;u e noho nei i keia wahi, ke ike neia au i na mea hou he nui loa a'u i ike ele ai mamua, o na alanui o keia kulanakauhale he ololi maoli no, a he kiekie kauhale, ua like me ekolu a eha paha ke kiekie o kauhale, ua kipapa wale ia no na alanui me na papa pohaku o ke kulanakauhale, o luna o kaupoku ua uhi ia me ka iliili, ua pani ku wale ia no na hale kuai a he mau puka oko'a na puka e komo mai ai iloko, a e holo ana na alanui, uapo, mai kahi aoao a kahi aoao o kauhale.
                Oiai au ma keia wahi, ua ike au i kekahi mau mea a'u i ike ole ai mamua a koe aku no kahi mau mea, mahope iho o ko maua noho ana i keia kulanakauhale i ka pau ana o ka hana a kuu makuakane ia o ana iho haalele iho la maua  ianei [Canton] maluna o ka mokuahi Pelekane i kahi la ae hiki aku la mua i Macao, ilaila hooili ukana iho la makou i ka ukana a makou he ko Pake, he paakiki ke ano o keia ko me he pohaku la, a pau ka hooili ukana ana a makou holo hou maluna o ko mokuahi no Wanepu, ia hiki ana aku o makou i Wanepu, oiai makou e ku ana ilaila ua loaa ia iho la au i ka ma'i Fever, [Piwa] mai laila mai hoi hou no Honkong. Mai keia wahi aku holo no Pashee, o ke awa ku moku o keia wahi aupuni uuku ua hoopuni ia e na lae elua, ua like paha me 5 a 6 mile mai kahi lae a kahi lae, ua pii mai kauhale mai ka lihi wai ae a kau iluna, o kauhale o keia wahi ma ka'u ike aku e kokoke ana ma kapa wai, he ohe i nala maiau ia a me na pa lepo e hoopuni ana, o kanaka o ka hapa nui o lakou, he poe nunui wale no.
                He kilakila maikai hoi na oiwi ke nana  aku, he ui hoi ko lakou mau helehelena ke nana aku, he aahu keokeo ka hapa nui o ko lakou mau aahu, he lole loloa elike paha me ko na Iudaio a kakou e ike nei maloko o na kii, he lilina a me ke Silika ka hapa nui o ko lakou mau lole e komo ai me na papale kiekie aohe lala, a o ko lakou kaei hana ia me ke Silika kalekoa. Ma keia wahi kulanakauhale uuku au i ike mua loa ai i ke keakea lio, ekolu la o makou i ku ai ia nei, haalele iho la makou ia nei no ka huli hoi ana i ka home nei, (Honolulu) ua ola maikai loa mai la au a pela no hoi na mea a pau oluna o ko makou moku, ua piha kui maopopo ka moku, o ka mea pilikia o makou oia no ka moku "Yar4o" me na waiwai o Kina mai, o ka makou mau mea ai ua hoihoi ia a pau loa iluna o ka oneki, no aneane lua mahina ma ko makou ala moana no ka home nei, he maikai wale no ko makou hoi ana mai aole makou i halawai iki me ka ino elike me na ulia laki i loaa ia makou, hiki makou i Honolulu nei me ka maikai. I ko'u hoomanao ana oia paha ka malama o Novemaba A D 1848, elua malama mahope iho o ka A D 1849 i ka hapa mua oia makahiki, haalele hou iho la kuu makuakane i na kaiaulu o Hawaii nei no ka aina anu o Kaleponi i ka ipuka gula, hookomo ia aku la au i ke kula alii "Royal School" i noho kumu ia e Mr. Fuller, he eono a ehiku paha ka nui o na keiki alii e hele pu nei makou i ke kula ia wa o ka hapa nui o lakou ua noho Moi wale no a koe ekolu, ilaila pu no hoi me na kaikamahine alii a me na keiki a na mikanele.
                He eiwa wale no o'u malama o ka hele ana i ke kula alii, i keia wa i haalele iho ai kuu makuakane ia'u, ua hoonoho ia iho la au me Mrs. H Pety makuahine o Keoni i make aku nei iuka o Nuuanu iloko oia wa a'u e hele nei i ke kula a kuu makuakane hoi i haalele iho ai ia Hawaii nei no Kaleponi. he mau mahina mahope iho o ka hoi ana mai o kuu makuakane ia'u e noho ana i ke kula, ke hoomanao la no au i ka hiki ana mai a na Farani a ka kia ia ka waha
(Nana ma ka aoao 6.)