Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 5, 15 April 1898 — Page 6

6

Mai ka aoao 3 mai.

Pukuniahi o ka papu me ke kui, mamuli o kekahi ulia poiko i ulu ae mawaena o Hawaii nei a me ke aupuni o Farani.
                Ia hoi ana mai o kuu makuakane mai Kaleponi a he mau mahina no mahope iho make iho la kuu makuahine, a'u i aloha nui ai o Kaumakaheiuoa, ia pau ana ae o na popilikia o ka noho ana luuluu aloha makua, ua hoihoi ia aku la au i Waimanalo i ka hana, hooholo lio, hoohei pipi, kuni pipi a pela aku. Ua like a like paha koe pau ke kuleana o na kanaka o Waimanalo i ke ana ia e Mr. Thurston, komo pu aku la au me ia a ana pu iho la maua, oia hei ia'u ka huki ana i ke kaulahao, a me ke kukulu ana i ke panana a me na mea a pau e kauoha ia mai aua ia'u e hana, i ka pau ana o ke a-na ana ua hoi au imua a ke alo o ka Moi Kaukeaouli Kamehameha III.
                Ilalo o Waimanalo me kuu mau makuakane, oia na kaikunane hanauna o kuu makuahine, oiai, o laua na konohiki o ka aina e noho ana ia wa. Iloko mai o ka makahiki 1850, hoopau kuu makuakane i ka lawe ana i ka oihana kalepa kuai kukaa, a hoomaka e lawelawe i ka oihna hanai Pipi ua hooholo mua iho la kuu makuakane he elua a ekolu paha haneri poo pipi ua lawe ia mai mai Vanekoua mai, oia ka pipi a Kamaki e kapa ia nei o ka pipi momole, [Polly Derby] ma ka olelo haole. He aina uliuli maikai o Waimanalo i ulu ia e ka mauu maikai.
[Aole i pau.]

Ke Keikialii
HANA A PUNI
Imi i na Mea Paha'oha'o

                Hoolei ae la oia i ka ike a kona maka a he a he kupikipiki-o ana no na kai, a pipii ae la na wai puilani, ia wa olelo mai la oia ke hoole mai nei na wai a me na kai. Ia wa olelo hou aku la ua kumu nei i kana haumana. O ka papalina koe o ka honua, pau, aohe mea i koe' alaila huli hou aku ua ike i oi ae i ko'u ike. Ia wa holei aku la oia i kona ike i ka akau aohe ana mea i ike, o na na ululaau a me na mea ulu a pau i loaa aku i ka ikaika o kona maka, ua pau iho la i ka hina, oia no oe o ka mea i pa ia e ka makani nui ikaika; hoohuli hou ae la oia i ka ike a kona  maka i ka hema oia ana no; hoohuli ae la oia i ke komohana, oia ana no. Ia wa hoohali ae la oia i ka hikina loaa aku la keia kumulaau i ka ike a kona maka e ku hookahi ana i ka piko o na mauna Himela. Eha no ona lala, a eha no hua o ua kumu laau la, o na hua nae o na kumu laaau la he mau hua gula noia; he hookahi ma ka akau, he hookahi ma ka hikina, a he hookahi ma ke komohana a me ka hema. I ka wa nae i holei pono loa aku ai o ka maka ike i kona ike maluna o ua kumu laau kupaianaha nei, lele liilii aku la kona mau lau, a koe nae ke kumu a me na hua gula eha. Ia wa, i mal la ke kumu i kana haumana, ua ko ka makemake o ke alii ka Moi, a e loaa ana ke keikialii nani, a he lua ole kona ui, aka nae, o kana puni, o ka huli i na mea pahaohao a kupaianaha o ka honua, a e huli mau ana oia ia'u mamuli o ka naauao. e hoi oe, a hoike aku i ka moi i keia mea. E loaa ana ke keiki a ka moi, o ua keiki la, eh keiki ui a nani, he puni oia i ka naauao, a he ake hoi e ike i na mea pahaohao a me na ouli kupaianaha. E  hoike oe ia ia mai kaumaha kona naau, e noho oia me ka moiwahine iloko o ka ka hauoli a hiki i ka wa a ke Akua e hoopomaikai mai ai ia laua i ka mea a laua i nonoi ikaika ahu ai ia ia. Ano, ua hoike mai la ke Akua i kana kauwa nei a ua pomaikai pu hoi me oe, ka mea a'u i hoike aku ai i na mea nani a ke Akua i waiho mai i kana kauwa nei, a o ka olelo hope loa, mamuli o kou hoike ana i ka mea huna a'u i a'o aku ai ia oe, ke i aku nei au ia oe, i ka la apopo, e lilo ana oe i kuhina nui no ke Aupuni o ke lii ka Moi. Nolaila, e hoonaniia o Alahe ke Akua e ola ana ma ke ao kumu ole a i ke ao pau ole; Aburo, oia hoi o Ameno ma ka olelo Hawaii (e hookoia pela). Ia wa hoomakaukau iho la ke kilokilo e hoi, a he malu ana ana, ike aku la oia i ua manu nui elele nei i ke kikaha ana mai, a he kani ana no ka pono o na eheu o ua manu nei lele pohai ana laua nei iluna o ka lewa lani, aohe i liuliu iho, kuu ia iho la keia i lalo o ka honua, a lele aku la ua manu nei me ka mama loa a nalo aku la iloko o ke ao me ka ike ole ia aku.

Mahele 11.

                He Puhi ka I'a, he oni ka lani, he lapa kaua, he lapa aphui ke auhee. He mau olelo hohonu keia, aia wale noia iloko o na olelo Deplomakika o ke au kahiko. A penei e akaka ai ka poe kilo aupuni o ke au kahiko ke ano o keia i'a. E nana i na ouli o ka lani, a e oni a puhi wale ana no, alaila, e lapa ku ana ke kaua. Ua maopopo ia kakou a pau, o ka hiu kahi ikaika o keia i'a o ka puhi. Nolaila he mea pono ke pepehi mua ia ka hi'u kahi ikaika o keia ia. Penei na hoohalike ana, i maopopo maikai ai ia kakou. O ke ano o