Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 8, 1 June 1898 — Page 13

Page PDF (407.01 KB)

13

 

                Eia na moku i komo iloko o Mantangas e ki pu ai, Nu Ioka, oia ka moku o ka Adimarala, Cinicinati a me ka Puritana [he monita keia,] ua liuliu no ke kalewa ana o keia mau moku i waho, mamua o ko lakou komo ana mai e ki pu oiai e hakilo pono ana lakou i na mea a pau, oiai no lakou e hakilo ana i ke kulana a lakou e lawe ai, ua ki mua ia mai la lakou e na pu o na papu o uka o ka aina.
                Ia wa no hoi i ki mai ai ka moku Adimarala i na pu o na papu a me na batari me ka hikiwawe loa, a ua panai ia aku no ke ki ana mai o na batari a me na papu o ka lae o Rubola Cova a me lae Maya, oia na papu kiai ma ka nuku o ke awa, i keia ki pu ana mai o na papu ia wa i huki ia ae ai ka hae hoailona e kauoha ana e komo loa aku na moku iloko me ka nana ole ina ki pu ana mai a na papu i keia komo ana mai o na moku ke huai nei no ko lakou mau pu me ka hikiwawe loa, e alakai ia ana e ka moku Adimarala Nu Ioka. Pela no hoi ka moku Puritana a me na moku liilii, haawi mai la ka moku Cinicinati i ka hoailona i ka Adimarala e ki pu aku, oiai oia ka i kauohaia e ku i waho, ia wa no loaa ka ae ma ka hoailona, nolaila, hiu ae la oia i ke ki pu ana i na pu ma ka aoao komohana i kupono hoi ma kona wahi e ku ana.
                Ua hahana no na ki pu ana, aole nae i manuheu iho na mokukaua Amerika, iloko paha o umikumamawalu minute o keia mau ki pu ana, hoomaka mai la na papu e meha ke kani ana o na pu, i keia wa ua like paha me 300 ka nui o na poka i ki ia i na papu a me ke kulanakauhale, ua like me 700 iwilei ka mamao o na moku mai ka aina aku, ua like me 21,000 kapuai, oiai ka moku e kali ana o ke ki hou aku mai na papu aku. A hala kekahi wa loihi, ua puka hou aku la na moku Amerika i waho, me ke ki pu hou ole aku i na papu i kela wa.
                I kekahi olelo ia , ua ke'ake'a ia keia mau ki8 pu o na aoao a elua mamuli o ke ake'ake'a ana mai o na Kanikela o Farani a me Geremania malalo o kekahi mau kumu.

HAVANA.

                Oiai ke kaua nei o Mantanzas, ua hamau loa ke kulanakauhale o Havana ia wa me ka pili pu o na mea a pau, aka, i ka wa i hiki aku ai na lono, ua holo hou na moku Amerika i waho, a he miula wale no ka mea make iloko oia mau minute kupilikii ma Mantanzas ia wa i hookani mai ai na Bana ma Central Pask i na mele, ua hoohiwahiwa ia mai la na alanui o Havana me na hae e welo ana, aole i ike ia kahi la maka kanaka nui wale elike me ia la.
                E nana mau ana no hoi  kahi  poe me na Ohe-nana i ka hoea mai o na mokukaua o Amerika, me ka manao e kii aku ana e ki pu ia Havana
                Ua like o Havana me he kahua hookahakaha la i keia mau la, ua lilo i hana imi dala maoli na ka poe mea ohe-nana [teleseope] no ka nana i na mokukaua o Amerika no ke ku mai i waho o Havana. O kekahi Berigadia Cenerala o Masa kona inoa, o na poe kipi o Cuba, ua houluulu ae oia i konamau wahi koa a huli mai la lakou a pau e kokua i ke aupuni makua o Sepania, a ia paha ko lakou heluna nui ma kahi o ka 4,000, ua makaukau kekulanakauhale o Havana i na wa a pau, a ke komo nui mai nei na poe aloha aina e lilo i mau koa no ke aupuni.

MAKE O POHAKUHAUOLI.

                Ua make o Pohakuhauoli ko Enelani kalai apuni kaulana loa ma Hawarden Mei la 19, hora 5 o ke kakahiaka, o ke 89 iho la ia o kona mau makahiki, a haalele mai la oia i keia ola ana. I ka wa i nalohia aku la o keia kanaka naauao a kaulana loa o Enelani ma ke kalai aupuni, aohe e hiki ke olelo koke ia ua paa kona makalua, ua loaa no kekahi poe, aka, aole nae o ka piha pono e like me ka piha pono o  na haawina a pau e like me kona oiai, he kalai aupuni loea loa oia, he akamai loa i ka haiolelo, a he diplomatika hoi e hiki ai ke kauo i ke aupuni a me ka lahui holookoa iloko o ke kaua a me ka maluhia. Ua haaheo ka lahui o Pelekane i keia kanakama kona ano he kalaiaina kaulana no Enelani.
                Elike no hoi me ko Geremania haaheo i ka inoa o Bisimaka ko Geremania kalai aupuni kaulana loa, ua hanau ia oia ma Livapulu i ka m h 1809 o Dcc. he haumana no ke kula nui Oxford, puka mai ke kula aku me ka hanohano i ka 25o kona mau makahiki, komo i ka Ahaole m h 1832, hoomaka mua kona  ma na anuu mua o ka oihana kalai aupuni, iloko o ka Ahaolelo, nana i hapai ae iaia i kanaka kaulana loa no ke aupuni o Enelani, ke aupunt hoi i oleloia aole e na poo ka la.