Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 9, 15 June 1898 — KA IPUKA GULA O NA MEA PILI Akeakamai CHEMISTORY-HOIKE KUMU [ARTICLE]

KA IPUKA GULA O NA MEA PILI Akeakamai CHEMISTORY-HOIKE KUMU

Elike no me na' mea 'i wehewehe ia e makou ma na meu e j.ili ana i ke ! x>la ha.u a me ka paakai i huna^-peia—no -amkou e wehewehe hou aku ai ia kakou. ma na moa e {)ili ana i ke pnna (lala, [Silve Spoon] a apana piala paha. ina ua huihui, ina e liau ia ana maluna o ka ihoiho kukui a ipu kukui paha e aa ana, alaila, he wa pokoie, eike ana kakou ina huina wai elike nie ka hou o ke kino kanaka meluna o ke- puna dala a apana piula paha, aka, aole e oi aku ka nui o ka wai ma keia ano. Elike me ko ke bola wai a me"ka eaakai i liuiia, no ka mea, aole i huihui loa ke. puna dala a me ka apana piula, aka, o na huna wai wale no ia i lele mai, mai na ula ahi mai o ka ipu kukui a me ka ihoiho kukui, (Candle) aka, ua hiki no ke pani ia ua mau huna wai la iloko o ka ula ahi" o ka ipu kukui a me ko. ihoiho kukui, mamuli o ko kakou liana ana penei: ETialīaō 1 Tcā~lHoiho kukuL malalo ae o kekahi poi aniani, a ho-o aku i mau apania laau liilii malalo ae o ke poi aniani, i mea hoi e loaa ai he wahi ea no kaihoiho kukui e aa ai iloko o ke poi, a i mea e hopipi ole ai ka a ana a ka ihoiho kukui. I ka wa pokole, e hoomaka no kakou o ike ina huna o ka wai maloko o ke poi aniani mamuli o ka pohina ana o ke poi aniani, a i ka wa e nui loa ai na huna wai i hoiliili ia ai, e hoomaka no kakou e ike i ke kahe ana o ka wai ma na aoao a pau o ke poi aniani, o keia na hana waiwai i loaa mailoko mai o ka ula ahi o ka ihoiho kukui mamuli o ke poi ia ana me ke poi aniani, nolaila, pela iho la e loaa ai, o ka wai, oia ka huina o keia mau ea elua, ke ea maoli a me ka ea mama. E hoemanao ia, o ka ea mawahe e lioopuni ana ina mea a pau a m« ke poi aniani pu, oia na mea nana i hooholo pono ina hana e loaa ai ka wai mailoko mai o ka ula ahi ihoiho kukui maloko o ke poi, Ina e lawe ia ana ka wai a hoo-

kaawale ia kekahi o keia mau t>a elua mai kekahi mai, alaila, e inoino ana kela wai, he hoololi ana keia mai kekalii a i kekahi ano ae, ehke me ka loaa ana o ka wai ia kakou mai ka ula ahi o ka iheiho kukui ame ka ipu kukui. Pela oi kts ma kelehele ia na apana iloko o ua mau mea kino la i huiia. Nolaila. ua ka wa e hookaawale ia ai keia m>iu Tnaelike ma ka makou i hoaknka aku ai i ke pohe kakau, (Olielk) alaila, e lilo aaa ke pohe kakau f mea ano 010 a waiw'ai ole ia kakou, 'ke. lawe ia kona mau mahele iloko ona mai kekahi maumahele mai, alaila, ua lilo ua pohe la i mea waiwai ole. Ua hoakaka ae nei makou i na mea pili i ka wai\ ke pohe a me ke eu, alaiia, e lawo hou mai kakok a hoomaopopo no ke ea a kakou e hanu nei. Ma keia mea e hiki ai ia kakou ke hoomaepopo a niuau iho, o ka mahele hea la ka kakou. e hanu nei a e 01 a nei kakou? E lilo ana pahaia i mea pahaohao i kahi poe o kakou i maopopo ol°, ke liai aku nei makou, o ua ea la, a ma ua ea la, oia no kekahi niahelo e ko kakou kino, ka io a me ka iwi, a o ua~ mau kino nei o kakou ua lilo i mau ea, e puka mai ana mai loko mai o kakou a puni ko kakou mau mo, E wehewehe iki aku makou no ke ea i kapaia ka (Oxygen.) Ina aole keia ea, aole niea hanu Ola, ina wa a pau au e hanu ai ke euoni nei kou ake maooa la mea, a e koe ana kekahi i waho, aka, ina e lawe la ana ia miahele o ke ea mai kekahi maliele ae, alaila, e paū koke ana kakbu i ka make me ka hikiwawe loa, me he mea la ua poholo kakou iloko o ka hohonu o ka wai. O keia ea o ka Oxygen, be mau niahele ia o ka ai a kakou eai nei. 0 ka ai a kakou o moni nei> ua hiki ia ke wailio ia ae 1 kekahi wa, a ua hiki no ke Ola no mau la me ka ai oie i ka ai, aka, o kji ai oke ake mama aole ia e h>ki ke waiho ia. e moni maU ana ce i kelu me keia minute. Nolaila, o keia mau kuhikuhi ana a pau m\ ka oihana e lioakaka ana ina kumu a me ka nio e ona mea kino a pau a me ko lakou mau mahele, aohe hana a ke kanaka e hana ai, ,me ka i elo 1 ka pili noa ke ano Chemist, elike paha me k<->a īna ho-a oe i ke kukaepele, a ho-a i ke ahi meka puka ana mai o ka mahu> a ihoiho kukui paha koe paha i ke kukaepele.ma ke knekue wawae, ke pili la no i ka 1 ka oihaaa Chetiiist ia mauhana au, i na wa a pau e hanu aku aa ke pili la no ilaila, ma oe e ai ke hoohona la no oe iua hana la iloko o kou onu 3 me ia niau n.ea ua hoopumehana ia kou kino, a mamuli o ia ua loaa no he ahi aia iloko o kakeu. fAole i puehuj