Ka Lei Rose o Hawaii, Volume I, Number 9, 15 June 1898 — Na mea Kino Lani. KA IPUKA GULA O KA AKEAKAMAI O KA OIHANA KILO HOKU. [ARTICLE]

Na mea Kino Lani. KA IPUKA GULA O KA AKEAKAMAI O KA OIHANA KILO HOKU.

Mahele 11. Wo ka ili o ka IIoiukl•

I—Ua manao ka poe kilo Hoku, o ka ili o ka lionua i kona wa i hookumuia ai ua like no ia me he k&ei la o kekahi mea kino paa ole ano hehee, "e ulii ana ika honua a puni, a mamuli o na au loihi o ka manawa, ua lilo i mea paakiki i ka wa e maalili ai, e uhi ana a puni ka honua, ua kapaia he lepo. 2 —o ka manoanoa o ka ili o ka honua i maalili, aia no ia ma kahi o 55 mile a hiki i ka 250 mile ka hohonu e iho ana i ka papaku o ka honua. A ia i keia wa o ke au o ka manawa e nee nei, ua loaa na mea a pau i hoakaka maopopo ia mai ia kakou, ka oiaio oia mau mea, mamuli o ke ana ia ana me ka pololei. 3—o ke ano oloko o ka honua, he wela aole i kana mai, he mau mea liilii no paha kekahi a he mau mea nui no hoi kekahi, nana e hoakaka pono mai ia kakou ma o kona mau mea kamahāo la iloko o ka honua e like me ka Pele, na ]ua-nanahu,. na lua aila, na kukaepele iloko o ka honua, na wai w©la, a lapalapa ahi, a me na ula ahi, no lakou na alelo e palu ana i o a ianei īloko o ka honua. Na keia mau mea a pau i hoike ia ae la e hoike mai ia kakou, he oiaio, o ke ano o loko o ka honua, he wela. 4—No na welelau o ka honua a me kona ano mawaho, penei no ia: 0 kona inau welelau, he ano palahalaha iki iho o luna ame lalo. oia hoi ka welau akau a me hema. Mamuli o ka uiniu ana o ka honua, no ka mea, ua lilo ka weleu akau me ka hema i mau poo e lioopaa ana i kc ka lionua kaa ana ma kona iho iho. 5—A no ka mea, i ka wa e heliee ana ke kumu o ka honua i lioohonua ia ai, aia hoi he mea kino hehee wola ka honua i kinohi, a mamuli iioi o ka loaa ana o kola mau poo elua, oia ka wela i akau a me ku hema, e kau ana i kona kaumaha maluna o keia mau poo, e nimu ana hoi maluna o kona iho ponoi iho,

e nme ana iloko ona mai ka akau aka hema, uaamuli o keia kumu. ua lilo keia mau wahi i mau wahi ano palalialahu iki a hiki i ke kulana maalili o ka honua n ci. (">—() ka ikaiku o ua Pele o liookui ana iloko o ka honua o haona ana 1 kō lakou mau walii c puka ai ma o a maanei iloko o ka honua, a i ka wa e loaa ai ko lakou mau wahi e puka ai, oia ka mea nana i hoahu ac ina luaipele maluna o ka ili o ka honua, i kaj>aia, ka pahoehoe, na ia mau moa no hoi i hoopuka ao ina ahi a mai loko mai o ke kai a hoouhi hou iho la ina āina maloo me ke kai, na wahi ua lilo i mau wahi haahaa, na wahihaahaa i mau wani kiekie, na aina mauna i mau aina kula, ma aina kula i mau aina mauna, a pela aku. 7 Ikawa e eli ia ai na lua wai hohonu loa, elike pahajne na lua wai aniani e eli ia nei, elike no me ka hohonu oka iho a.na oia lua ilalo, pela no ka mahuahua ana o kona wdla, e hoomaka ana mai ke 50 kapuai aku, pela no hoi. e loaa ai ia kakou na papa like ole o ka hohonu o ka honua, elike oie ke ano o ka lepo, na pohaku, ke one, ame na mea koio u kela a me keia ano, elike me ke ano o na papa like ole iloko o ka Honua. B—No8 —No na wai nuhi mailoko mai o ka honua, a me na wai mapuna wale i kapaia he mau wai mahu, elike me ko ka lua o bele ma Kilauea, aia no keia mau wai ma na aina a pau a puni ka honua Aia no keia mau wai ilalo Ijlo loa o kā honua, i oili mai hoi-mai lalo mai mamulio ka loaa ana he mau moali, mamuli palm o lea hoonaueuao ia ana o ka hoP l I a °^ a *' a oia kumu, ua inau wai wola a wai māhu hoi, o kekahi ma ke ano ho mau wai haana i kanaia he mau Spving' wai-hu ae malalo, a o keleahi, he man wai-puhi i kapaia e-kakou he [pu-hi,] e pii ae ana mai lalo loa ae o ka honua mo ka ikaika a e kani ana hoi me ka 100 nui me lie oeoola no na mokuahi nunui, me ka mahu e pipn ana i ka wa hookani.